Het cocablad in Antwerpen

Aan de achterkant van de dierentuin gebeuren vandaag rare dingen. De Andinowereld heeft dit weekend bezit genomen van een oud uitgeleefd klooster in de Ploegstraat, waar daklozen hun nieuwe thuis hebben gemaakt en een eigen organisatie uit de grond gestampt. Ik kom hier dagelijks voorbij op weg naar het station. Meestal staan er dan lange rijen, meestal haveloze mannen voor de deur. Ze komen om soep en om brood. De onderkant van de maatschappij wordt gevoed in de schaduw van de Antwerpse spoorwegkathedraal. Misschien hebben de dieren aan de overkant wel een beter leven. Ik hoor ze alleen rond etenstijd.

Eens liepen er door deze gangen dominicanen in witte pijen rond. Nu hoor ik voornamelijk Latijns-Amerikaans Spaans spreken. Bolivianen in België? Ze zijn er wel degelijk. Ze komen voornamelijk uit Brussel, met hun instrumenten, hun traditionele kleding en voeding. Zij willen de ‘wonderen van Pachamama’ tonen aan een geïnteresseerd Antwerps publiek. De nieuwe Boliviaanse ambassadeur in België René Fernández is aanwezig. Ook zijn collega uit Nederland Roberto Calzadilla is overgekomen.

Ik hoor Andesmuziek. Het is Achachilas, het bekende nummer van Mario Gutierrez. Deze dag is opgedragen aan deze Boliviaanse muzikant, zeventien jaar na zijn dood in Borgerhout. Ik heb hem behoorlijk goed gekend en daarom hoor ik hem al bevestigend antwoorden op de vraag die vandaag voorligt voor het debat: ‘Kan het cocablad de wereld redden?’ Ik hoop het, maar de verwarring tussen coca en cocaïne blijft in België, en in heel het westen, zeer groot. De VRT rapporteerde vorige week op televisie dat in de Antwerpse haven een grote hoeveelheid cocaïne was onderschept en in het volgende item vermeldde de nieuwslezer dat in Maastricht koffieshops die kleine hoeveelheden marihuana mogen verkopen, voortaan aan Nederlandse gebruikers zullen worden voorbehouden. Soft en hard drugs worden andermaal op eenzelfde hoop gegooid. Foei VRT!

Ik weet niet wat de dominicanen ervan zouden vinden, maar anno 2011 blijft dat heilige blad nog steeds gegijzeld in de Andes. In 1961 kwam onder druk van de Verenigde Staten een ‘Enkelvoudig Verdrag inzake Verdovende Middelen’ tot stand dat door alle lidstaten werd geratificeerd. Dit verdrag verbiedt de productie en handel van drugs voor ‘niet-medische of wetenschappelijke doeleinden’. Ook coca kwam op de lijst voor die nog steeds de basis vormt voor de nationale drugswetgeving waar ook ter wereld. Alleen coca cola ontsnapte aan het verbod. In deze razend populaire Amerikaanse drank zit immers coca dat aangewend wordt als smaakstof.

‘Tot op vandaag geldt dat verbod,’ benadrukt ambassadeur Roberto Calzadilla. ‘Ondanks de uitspraken van de Global Comission on Drugs waarin figuren als nobelprijswinnaar Mario Vargas Llosa, zakenman Richard Branson en de voormalige Braziliaanse president Fernando Henrique Cardoso zetelen, ondanks de uitspraken van ex-president Jimmy Carter, die constateren dat de War on Drugs verloren is en die pleiten voor een legalisering van soft drugs?’ De Nederlandse ambassadeur was in 2009 samen met president Evo Morales aanwezig op een VN-commissieveradering in Wenen. ‘Daarom heeft Morales toen en public blaadjes coca gekauwd. Strikt genomen is dat nog steeds strafbaar. Het optreden van de president was een bewuste provocatie om het traditioneel gebruik van coca uit de repressieve sfeer te halen.’

Joep Oomen die al jaren ENCOD, een Europese coalitie voor rechtvaardig en effectief drugsgebruik, in België vertegenwoordigt, doet ook zijn duit in het onschuldige cocazakje en roept op tot het stichten van een nieuwe vereniging ‘Vrienden van het cocablad’.

Hij verduidelijkt: De vereniging is ontstaan als antwoord op de bezorgdheid in de Europese samenleving over de impact van de drugbestrijding in Latijns-Amerika in het algemeen en die van de illegale status van het cocablad in het bijzonder.’ In de oprichtingsstatuten lees ik: De vereniging heeft de volgende doelstellingen:

-het bevorderen van de kennis in Europa van de cultuur van het cocablad en de stigmatisering van de consumenten en producenten van deze plant in haar natuurlijke vorm tegengaan.

-een distributie creëren, met gebruik van legale middelen en met respect voor de regels van de eerlijke handel en voor het milieu, voor het cocablad en haar traditionele derivaten tussen de producenten (organisaties van boeren en sociale bedrijven in Colombia, Peru en Bolivia) en consumenten in Europa.

-de volgende activiteiten uitvoeren om deze doelstellingen te bewerkstelligen:

* De organisatie van informatie en educatiecampagnes

* Onderzoek en politieke lobby

* Projecten uitvoeren in het kader van de ontwikkelingssamenwerking

ENCOD, Ploegstraat 27, 2000 Antwerpen, België, tel +32495122644, e-mail: coca2009@encod.org, www.encod.org

Ik word lid van de vereniging en drink mee cocathee, samen met andere nieuwe leden van wie sommigen een bolvormige wang vertonen. Wij klinken op de nieuwe vereniging en wachten op de politie die niet komt. Misschien moeten zij maar eens in het MAS, de nieuwe Antwerpse cultuurtempel, gaan kijken, want op de achtste verdieping gebeurt iets heel verdachts. Twee gehurkte ventjes zitten er ineengedoken met een cocapruim in de mond. Ter informatie: zij behoren tot de precolombiaanse collectie van Dora en Paul Janssens Pharmaceutica. Over traditioneel gebruik gesproken.