Heimwee naar Obama. Deze titel is bedoeld als provocatie. Zeker, ik heb geen heimwee naar de acht jaar Obama-bewind waarin de ongelijkheden verder toenamen, de nieuwe jobs vooral precair waren, Guantanamo open bleef, oorlog werd gestookt, enzovoort. Ik ben het ermee eens dat de balans mager was. Maar ik erger me ontzettend aan al die mensen die Trumps beleid nu trachten te relativeren met uitspraken dat hij Obama’s beleid voortzet, dat Obama ook al massaal migranten zonder de ‘goede papieren’ terugstuurde, enzovoort. Is men dan blind voor het feit dat Trump een radicale angstaanjagende breuk betekent?
Oh, met Trump komt er allicht geen TTIP waartegen we ons verzetten, en waar Obama zo voor was. Ok. Maar kijken we even verder dan dit dossier. Dagelijks herinneren nieuwe feiten er ons aan dat we wel degelijk in een neerwaartse golf van reactie met verstrekkende gevolgen zitten.
Bezetting en Hof
In 24 uur: Het nieuw uit Israël dat de bouw van kolonies in de bezette Palestijnse gebieden in een stroomversnelling komt. Met Trump in het Witte Huis staat er geen enkele rem meer op de kolonisatie van wat nog van Palestijnse gebieden rest. Met een VS-president die in zijn campagne aankondigde dat de VS-ambassade naar Jeruzalem zou verhuizen, hoeft uiterst-rechts zich in Israël niet meer in te houden. Wie zal hen tegenhouden om de ganse westelijke Jordaanoever feitelijk te annexeren. De EU?
En diezelfde dag komt Trumps keuze van een kandidaat voor het Hooggerechtshof, de instantie die in 2000 de zege schonk aan George W. Bush door een massa stemmen uit Florida niet mee te tellen. Het Hooggerechtshof dat het laatste woord heeft inzake recht op abortus, homohuwelijk, rassen- en andere discriminaties.
Een jaar geleden stierf een rechter die moest vervangen worden. Van de overblijvende acht zijn er vier met een progressief etiket, vier conservatief. Obama’s keuze werd door de Republikeinen tegengehouden, zodat Trump nu een rechter mag naar voor schuiven. Die kandidaat, Neil Gorsuch, is in alle opzichten een reactionair die dus in het hof de balans naar zeer conservatief zal doen doorslaan. Alleen al dit had een voldoende reden moeten zijn om Hillary Clinton boven Trump te verkiezen. De gevolgen van Trumps zege zijn immers nefast voor de rechten van vrouwen, etnische groepen, homo’s enz. Zeker, het was onder Obama ook niet ideaal, de beweging ‘Black lives matter’ illustreert dat, maar men moet het evident verschil tussen Trump en zijn voorganger inzake burgerrechten niet ontkennen.
Klimaat
Dat is er zeker wat de klimaatverandering betreft. Obama ondertekende ondanks felle tegenstand in de VS het Parijse klimaatakkoord. Zijn regering werkte een concreet plan uit tegen schadelijke uitlaatgassen. Hij hield twee omstreden pijpleidingen tegen. Trump stelt tegenstanders van elk klimaatprogramma aan het hoofd van de betrokken instellingen om ze van binnenuit te saboteren. Het agentschap dat milieubeleid moet uitvoeren, kreeg te horen dat het niet meer mag communiceren en dat verder wetenschappelijk onderzoek eerst aan Trumps ploeg moet worden voorgelegd. In de wetenschappelijke wereld is een ware revolte aan de gang tegen de pogingen om wetenschappelijk werk te verlammen. Als dat geen puur reactionair beleid is, een schril contrast met Obama’s benadering.
Er zijn ook al de eerste maatregelen ondertekend om de ‘Obamacare’ uit te kleden. Hoe bescheiden die aanpak ook was, voor miljoenen mensen biedt het een minimum bescherming. Maar zelfs dat is Trump en co te veel.
Autoritair
Trump maakt er een zaak van zijn campagne-uitspraken uit te voeren. Dat ging onder meer over de criminalisering van Latino’s en moslims. De daden zijn er: Het ontzeggen van de toegang tot de VS van burgers uit zeven landen is een uitgesproken discriminatie die niets te maken heeft met strijd tegen het terrorisme. Het volstaat de geschriften te lezen van schaduwpresident Steve Bannon in Breitbart News om in te zien dat Trumps beleid racistisch geïnspireerd is.
En autoritair. Steve Adler, hoofdredacteur van het persbureau Reuters, vergelijkt vandaag de problemen rond de berichtgeving van Trumps beleid met de problemen die verslaggevers ondervinden in Rusland, China, Thailand, Egypte, Turkije enz. De journalisten die in de VS werken moeten leren uit de ervaringen opgedaan in landen waar perslui te maken hebben met censuur, vervolging, het weigeren van visa en zelfs fysieke bedreigingen”, zegt Adler in een mededeling aan zijn redactie.
“We maken het niet elke dag mee dat een Amerikaanse president journalisten omschrijft als de oneerlijkste mensen van de wereld” of dat zijn strategische adviseur (de radicaal-rechtse Bannon) de media bestempelt als ‘de oppositiepartij’. “Laat u niet intimideren door de nieuwe machthebbers in Washington” aldus Adler die doorgaans zijn woorden goed wikt.
Oorlog en vrede
Trump krijgt van zijn fans lof omdat hij geen oorlogsstoker zou zijn zoals voorganger Obama dat volgens hen wel was. Obama was dan wel de president die ondanks sterke druk van zowel in Washington als Parijs weigerde de oorlog in Syrië op te drijven. Trump spreekt intussen wel oorlogstaal aan het adres van buur Mexico, van Iran en van China.
Hij wil een goede verstandhouding met Moskou. Zoveel te beter, de VS moeten beter niet gaan stoken in buurlanden van Rusland zoals dat onder Bush jr en Obama wel gebeurde. Maar Trumps positieve visie op Poetin heeft ook te maken met respect voor diens reactionaire houding; beide zijn evenzeer tegen democratische rechten en vrijheden gekant, beide zijn even autoritair. Het is toch geen toeval dat Europees uiterst-rechts – Le Pen, Wilders en co – zoveel bewondering hebben voor zowel Trump als Poetin.
Energie
Een autoritair bewind. Men weet nooit bij voorbaat in wat dat verder kan uitmonden. Veel hangt van de kracht van de weerstand af. De VS-samenleving is niet murw geslagen, er is met de campagne Sanders energie losgekomen, de jeugd staat daar in grote meerderheid achter. En voor ons is het zaak het gevaar in Washington te onderkennen, er niet blind voor te zijn en zeker Trump en Obama niet over dezelfde kam te scheren. Zoals sommige linksen deden in de jaren 1930 voor wie fascisme en burgerlijke democratie hetzelfde kwaad waren.
