Annalena Baerbock, kopstuk van de Duitse Grünen, is minister van Buitenlandse Zaken. In België beslissen Groen en Ecolo mee over het buitenlands en militair beleid. Groene politieke partijen hebben de voorbije 25 jaar in verscheidene Europese landen mee geregeerd. Totnogtoe was er van een specifiek groen beleid inzake buitenlands beleid en militaire allianties niet zoveel te bespeuren.
Minister Baerbock valt vooral op door haar Atlantische houding en haar vijandigheid tegen de gaspijpleiding Nord Stream2. Haar partij heeft zich altijd al gekeerd tegen de pijpleiding die Russisch gas naar Duitsland zou aanvoeren. De leiding is af, er zit al gas in, maar vooral Amerikaans verzet belet de aanvoer – met alle gevolgen van dien op de gasprijzen.
Fischer
De Duitse groenen stonden al eerder aan het hoofd van de Duitse diplomatie. Baerbock kreeg trouwens tijdens de verkiezingscampagne volop steun van voorganger Joschka Fischer, minister van Buitenlandse Zaken van 1998 tot 2005 in een coalitieregering met de sociaaldemocratische SPD, geleid door Gerhard Schröder. Deze laatste is een drijvende kracht achter Nord Stream en wordt later dit jaar bestuurder bij het Russische Gazprom.
Fischer kreeg heel wat kritiek van de groene achterban toen hij eind vorige eeuw de Navo-oorlog in Servië en Kosovo steunde. Op 24 maart 1999 was het de eerste keer sinds 1945 dat toestellen van de Bundeswehr een land bombardeerden – zonder dat er een bedreiging was voor Duitsland of zelfs maar een Navo-land. En zonder enig mandaat van de VN.
Het was ook toen dat de Duitse regering meedeed aan een schandalige oorlogspropaganda, waarbij minister van Defensie Rudolf Scharping de Serviërs ervan beschuldigde in Kosovo een genocide te hebben gepleegd door 350.000 mannen te hebben omgebracht. Fischer had het over “een etnische oorlog van het type dat we in de jaren 1930 en 1940 hebben gekend”. Men loog en bombardeerde er maar op los.
In 2001 was er geen enkel groen bezwaar tegen het sturen van Duitse troepen nar Afghanistan. En al sprak het congres van 2007 in Göttingen (Grünen zaten toen in oppositie) zich uit voor terugtrekking van die troepen, het partijbestuur keerde dat om.
“Onmisbare Navo”
Nochtans zijn de Duitse groenen in hun beginselverklaringen duidelijk pacifistisch. Voor een kernwapenvrije wereld, voor oplossing van conflicten door diplomatie, voor een verbod op het gebruik van drones door de Bundeswehr… Maar tegelijk zijn ze voor de Navo “als onmisbaar voor de veiligheid van Europa”. De Duitse groenen zijn gekant tegen wapenleveringen aan dictaturen.
In het conflict Rusland-Oekraïne zitten de Duitse groenen niet echt op dezelfde lijn als premier Olaf Scholz (SPD). Partijmedevoorzitter Robert Habeck pleitte begin vorig jaar al voor wapenleveringen aan Oekraïne, wat de regering nu ondanks druk afhoudt. En ze zijn veel meer uitgesproken voorstanders van sancties tegen Rusland, met voorop het schrappen van Nord Stream2, wat hen in Washington veel vrienden oplevert. Van Baerbock wordt gezegd dat ze dichter bij Washington staat dan ex-bondskanselier Angela Merkel.
Les Verts
De Franse groenen, Europe Ecologie – Les Verts (EELV), zijn daar onderling over verdeeld (zoals over bijna alles). Maar hun kandidaat voor de presidentsverkiezingen, Yannick Jadot, leunt met zijn internationale standpunten dicht aan bij de Duitse Grünen.
Inzake de Navo is er enig verschil: EELV is in principe voor uittreding van Frankrijk uit de Navo. Dan wel om een Europese defensie uit te bouwen en dan een Atlantisch partnerschap met de VS uit te bouwen. Maar Jadot zegt dat “de Navo momenteel onmisbaar is zolang we geen Europees defensiebeleid hebben”. In een handomdraai zijn de Franse groenen dus ook Navo-compatibel geworden.
Overigens is Jadot evenmin een vredesduif als Braebock. Hij is voor een harde houding tegen Rusland en China, hij wil Nord Stream2 definitief schrappen, want volgens hem belet die de Europeanen (waar de Russen dus volgens hem niet bij horen) harder tegen Moskou op te treden.
België
In België waren de eerste groene stappen in buitenlands beleid geen succes. Magda Aelvoet van (het groene) Agalev nam in 2002 ontslag als minister van Volksgezondheid en Leefmilieu omdat ze als vice-premier en lid van het kernkabinet al drie jaar weet had van wapenleveringen van FN aan Nepal. Die wapens gingen naar een regime dat een maoïstische volksopstand wou onderdrukken. De regering Verhofstadt stelde de monarchistische dictatuur voor als “een prille democratie”.
In 2011, in volle Arabische lente, stemde Groen net als de rest van de politieke wereld (215 op 216 stemmen in de Kamer) voor Belgische deelname aan de militaire interventie in Libië. “Het lijden van de Libische bevolking moet gestopt worden”, aldus Groen en Ecolo. “Maar de internationale actie is een ondersteunende operatie om de democratische impulsen een kans te geven”, aldus Wouter De Vriendt van Groen. Het is, zoals kon verwacht worden, een beetje anders gelopen.
De Vriendt vindt vandaag dat België zeker zijn verplichtingen binnen de Navo moet nakomen om op zeer korte termijn een stevige groep militairen klaar te hebben, mocht dat nodig zijn…”Mijn partij steunt dat. Poetin verstaat de taal van geweld”. In datzelfde elan hebben Groen en Ecolo als regeringspartijen ook de forse verhoging van de militaire uitgaven goedgekeurd.
Mainstream
Groene partijen zijn in Europa meer en meer Navo-compatibel en voor een harde houding tegenover Rusland. Ook of nog meer tegenover China: in verscheidene landen en in de EU waren groenen de drijvende kracht achter resoluties om “de genocide in Xinjiang” te veroordelen. Sommige groene politici worden inzake internationale problemen niet gehinderd door achtergrondkennis.
Samengevat: door zich te nestelen in een neoliberaal kader, zijn ze op het vlak van internationale verhoudingen, meer en meer ‘mainstream’ geworden.
