Sociale afbraak loopt in diverse Europese landen parallel met aanslagen op alles wat met milieubehoud en duurzame ontwikkeling te maken heeft. In Spanje heeft de rechtse regering allerlei ecologische maatregelen teruggeschroefd. Voor steeds meer Grieken moet milieubehoud wijken voor levensbehoud, bezorgdheid om het milieu is in hun ogen nu een luxe die ze zich nog moeilijk kunnen profiteren. Wat maakt het uit dat het fruit en de groenten die boeren in de steden gratis uitdelen met kwik besmet zijn? Het is dat of geen fruit en groenten.
Maar het zijn vooral de overheden die het milieubehoud ondergraven. Hun beleid heeft tot gevolg dat zeer veel Grieken te weinig geld hebben om hun woning degelijk te verwarmen, zodat ze dan maar massaal hout steken, want dat komt goedkoper uit. Veel goedkoper als men zelf het hout gaat kappen. Een van de gevolgen van de stijgende armoede is inderdaad dat oude kachels worden bovengehaald en er massaal gekapt wordt. En daar de overheid zwaar snoeit in overheidspersoneel, zijn er ook veel minder bosopzichters om dat tegen te gaan. Milieugroepen klagen dat aan, de illegale boskap stijgt schrikwekkend, maar waarom zouden de meeste Grieken zich daar iets van aantrekken? Ze herinneren zich nog alk te goed hoe opeenvolgende regeringen de bossen en het toezicht verwaarloosden en zo mee schuld hadden aan de enorme bosbranden van de voorbije jaren.
Laatste der zorgen
Milieuzorg was nooit een belangrijke bekommernis van zowel de rechtse als de Pasok-regeringen. Griekenland heeft al jaren een slechte naam voor zijn enorme illegale afvalstorten en het ontbreken van een grondbeleid. Er zijn ongeveer één miljoen woningen die gebouwd of verbouwd zijn zonder enige vergunning. In de vorige regering, die van de Pasok onder Papandreoe, stelde de minister van Financiën George Papaconstantinoe herhaaldelijk voor om al die illegale bouwwerken te legaliseren, tot ongenoegen van zijn collega van Milieu Tina Birbili. Diezelfde Papaconstantinoe werd in juni vorig jaar zelf minister van Milieu en deed een wet stemmen voor de gewenste legalisatie, met het argument dat die regularisaties de schatkist veel geld zouden opbrengen.
Het WWF (World Wildlife Fund) heeft in februari alarm geslagen. In een brief aan de zogenaamde ‘trojka’ – de EU-Commissie, het IMF en de Europese Centrale Bank – waarschuwt het WWF ervoor dat er “achter de veelbesproken sociale en economische crisis, ook een zeer zware milieucrisis bezig is”. Het WWF wijst op de inkrimpingen van personeel en op de gunstige voorwaarden waarmee men investeerders wil aantrekken, waaronder een versoepeling van de milieuregels.
Zelfs in de EU-Commissie is er bezorgdheid. Commissaris voor Milieu Janez Potocnik vreest een korte termijnvisie en zegt dat de EU-regels ook in tijden van die crisis niet opgeschort worden. Maar aangezien die regels ook al vóór de crisis niet al te ernstig werden genomen, kan men moeilijk verwachten dat dit nu wel zou gebeuren.
Spanje
Om te bewijzen hoe weinig nationale regeringen zich van die waarschuwingen aantrekken, blijkt in Spanje. Want daar heeft de rechtse regering van Mariano Rajoy eind januari drastisch de klok teruggedraaid. Alle programma’s voor steun aan installaties voor hernieuwbare energie zijn opgeschort, ook al leidt dat tot banenverlies en vooral tot het opschorten van programma’s die tot 300.000 nieuwe banen konden leiden.
Bovendien kondigde Miguel Arias Cañete, minister van Landbouw en Leefmilieu, aan dat er een grondige herziening komt van de “kustwet” van 1988 die tot doel had de kustlijn voor verder betononheil te vrijwaren. Met die hervorming wil hij de bescherming van de kusten verzoenen met “onschadelijke” economische activiteiten, bijv. in gebieden die toch geen milieuwaarde meer hebben… De vrees is groot dat de nog resterende ongerepte natuurgebieden ook zullen sneuvelen en dat het waterbeheer in “economische zin” wordt aangepast.
Het is duidelijk dat de regering milieubeleid als een hinderpaal voor economische ontwikkeling ziet, en niet als een mogelijkheid om uit de crisis te geraken, aldus Greenpeace dat ook vreest voor een “versoepeling” inzake de uitstoot van CO2.
(Uitpers nr. 140, 13de jg., maart 2012)