De Verenigde Staten van Amerika bestaan uit 50 staten en Washington DC. Maar de alom tegenwoordige peilinginstituten delen die VSA verder op, in segmenten en micro-segmenten die men moet analyseren om ze te bewerken. De partijen baseren zich op die indelingen om hun campagnes te oriënteren. Daarmee dragen ze hun steen bij tot de verdere atomisering van de samen-leving.
Segmenten
Vooral de Democraten concentreren zich op die segmenten. Ingedeeld naar kleur, leeftijd, opleiding, geslacht, seksuele voorkeur, religie, aard van de woonplaats, enz. Er werd deze keer bij voorbeeld veel aandacht besteed aan de blanke vrouwen met een diploma uit de voorsteden. Bij voorsteden kan men zich van alles voorstellen, maar het gaat hier duidelijk om de betere voorsteden, die met aparte woningen en een tuin. Want, zo zegden peilers en geloofden hun klanten, die zouden de doorslag kunnen even.
De Democraten kijken ook al jaren uit naar demografische verschuivingen. In Arizona werd speciaal op twee categorieën gerekend om die staat binnen te halen: de meer begoede inwijkelingen uit Californië, waar de Democraten nu sterk staan, en vooral de latino’s – dat zijn Chicanos (‘autochtone’ latino’s, al generaties getogen in de VS) en inwijkelingen uit Mexico en Centraal-Amerika.
Latino’s blijken nu niet als één man achter de Democraten te staan, een derde stemde voor Trump. Zeker de migranten uit Cuba en Venezuela, uit rechtse reflex – waardoor Trump won in Florida. Maar ook elders, zoals in Texas waar de Democraten blijven op hopen. Waarom zouden latino’s in se progressiever zijn dan blanken? Heel wat latino’s, velen praktiserend katholiek, zijn even erg tegen vrouwen- en homorechten als evangelisten.
Ondanks die doorgedreven segmentering, zaten de peilers er ondanks hun verfijnde methodes weer flink naast.
Gelijkgestemden
Dat opdelen in segmenten – wat we in Europa ook krijgen – is volgens Jill Lepore, professor Amerikaanse geschiedenis in Harvard en medewerkster van de New Yorker, begonnen met ‘Simulmatics’, een peilinginstituut dat in 1959 ingezet werd om John Kennedy te doen verkiezen. Simulmatics deelde de kiezers op in 480 segmenten die op diverse thema’s werden getest. Het werkte.
Wat Cambridge Analytica in de VS en het Verenigd Koninkrijk heeft gedaan, bouwt daarop voort. Maar deze breinbewerkers hebben nu nieuwe middelen om die segmenten te beïnvloeden, de “sociale media, schrijft ze in “If Then: How the Simulmatics Corporation Invented the Future ” (Liveright Publishing Corporation).
“Sociale media”
De verdere atomisering van de samenleving werd inderdaad in de hand gewerkt door de zogenaamde sociale media. In 2008 beschreef essayist Bill Bishop in ‘The Big Sort: Why the Clustering of Like-Minded America Is Tearing Us Apart’ de “autosegregatie” in politiek en sociale homogene groepen. Hij had het toen al over een doorgedreven polarisering. Hij beschreef hoe mensen meer en meer gelijkgestemden opzoeken en hoe ze in groepen van gelijkgezinden opjutten en radicaler worden in hun posities.
“Sociale media” als Facebook werken dat via bijsturing sterk in de hand. Men zit op die media al snel in een bubbel van mensen met dezelfde belangstelling die elkaar staven in hun posities. Waar er toch discussie of debat komt, wordt de confrontatie snel heviger, dit heeft zelden te maken met debatcultuur. De ‘sociale media’ zijn allesbehalve sociaal.
Verdamping
Een van de nefaste gevolgen van dat alles is de verdamping van het gemeenschapsgevoel, van het begrip collectieve belangen, en zeker van het klassebewustzijn. Lepore heeft daar een bijzonder scherpe opinie over: we hebben te maken met een machine die het publiek manipuleert, informatie omvormt tot koopwaar, de kiezers verdeelt, gemeenschappen opbreekt de democratie ondermijnt. Die machine leverde Trump toch alweer rond 70 miljoen stemmen op, meer dan vier jaar geleden.
