De vraag.
Het antwoord van Donald Trump, de Amerikaanse president, mag dan een provocatie zijn of gewoon onbeleefd en idioot, dat neemt niet weg dat de vraag reëel en dringend is: wat moet er met de Gazastrook gebeuren eens het schieten en bommengooien echt ophoudt?
Het is een vraag die het afgelopen anderhalf jaar van slopende, moorddadige en uitzichtloze oorlog herhaaldelijk gesteld werd aan Israëls premier Benyamin Netanyahu, met name door zijn collegas politici binnen en buiten zijn regering, en bovenal door de legerleiding. Want de IDF, de Israeli Defence Force, en het militaire en inlichtingencomplex dat daar achter opereert, hadden grosso modo een half jaar na de traumatische Hamas-aanval van 7 oktober 2023 en het vernietigende Israëlische antwoord daarop, graag geweten wat het doel eigenlijk was van de oorlog die ze aan het voeren waren. Wisten ze dat, dan konden ze middelen en strategie aanpassen. Maar Bibi Netanyahu wou ze dat niet zeggen.
Dat was natuurlijk een buitenkansje voor de verschillende think tanks, wargamers en strategenclubs die in en rond Israël draaien. Ze hebben allemaal wel een oplossing, al is er zo goed als geen enkele waar Palestijnen een rol in spelen.
Zo is er het Israeli Intelligence Ministry, een zogenaamd ‘klein overheidsdepartement dat zijn politieke inzichten deelt met de inlichtingendiensten, het leger en sommige ministeries maar verder niet veel impact zou hebben’, dat op 13 oktober 2023 al een document produceerde waarin het de totale verdrijving van alle 2,2 miljoen Palestijnen van Gaza naar de Sinai in Egypte aanbeval. Yuval Abraham publiceerde het document in de Israëlische oppositionele +972 Newsletter, maar intussen was de notie van massale transfer uit Gaza al bijna gemeengoed geworden in de Israëlische rechterzijde.
Kolonisatie
De ultrareligieuzen en de kolonistenbeweging maakten er geen geheim van dat ze erop vlasten de Gazastrook opnieuw te kunnen koloniseren. Ze waren er door premier Ariël Sharon haast manu militari uitgewerkt in 2005, maar hebben dat nooit kunnen verteren. Dat Sharon een heel andere strategische visie had, hij wilde immers uit Gaza weg om een groter stuk Westbank te kunnen behouden, interesseerde de kolonisten niet. Zij willen immers nog steeds heel de Westbank en de Gazastrook, en vinden Sharon trouwens een verrader. Alleen de kolonisten en de religieuzen? Israël heeft nog steeds geen officiële grenzen — het heeft wapenstilstandslijnen. Uitbreiding blijft altijd mogelijk, ter illustratie daarvan staat op één zijde van het 10 Agorot muntstukje (een tiende van een shekel) achter de menora een silhouet van het land Israël geslagen, en dat gaat hier tot aan de Eufraat.
Dus terwijl Benyamin Netanyahu de oorlog tegen Gaza bleef voeren en de inwoners van de Strook al uit de noordelijke helft naar het zuiden had verjaagd — voorbij de corridor van de voormalige kolonie Netzarim, die de Strook iin twee deelt — rijpte de idee om daar, in de noordelijke helft, geen Palestijnen meer toe te laten na de oorlog, zodat de kolonisten er de vrije hand konden hebben. Echt uitgesproken werd dit niet, maar de noordelijke Strook werd wel ontruimd. De kolonisten aan Israëlische kant organiseerden zich voor een vlotte overname.
Ook de kolonisten van de Westbank, die normaal niet zo zeer het strand van Gaza voor ogen hadden maar de bijbelse steden die nu Nabloes en Jenin heten, maakten zich onder leiding van hun onomstreden pausin Daniella Weiss van de kolonie Kedumim op voor de bezetting van de Gazastrook.
Dat dit alles niet uit de lucht gevallen kwam in oktober 2023, hoeft geen verder betoog, aangezien een Israël from the river to the sea, dus van de Jordaan tot aan de zee, al ingeschreven stond in het verkiezingsplatform van de Likud, de partij van Netanyahu, in 1977. Dit vaak vergeten detail geeft een licht ironische trek mee aan de recente verontwaardiging bij vrienden van de Israëlische regering, toen de notie from the river to the sea omgekeerd gebruikt werd in anti-oorlogsbetogingen.
UNWRA en de vluchtelingen
Sinds de oorlog van 1948, waarin ongeveer een miljoen Palestijnen uit hun land verjaaagd werden en dan de oorlog van 1967 waarin nog eens tienduizenden op de vlucht gejaagd werden, en de oorlog van 1973, enzoverder enzovoort, is het intussen niet voorgekomen dat gevluchte of verplaatste Palestijnen achteraf mochten terugkeren naar hun huis of dorp of land. Dat is het niet opgeloste mysterie achter de Palestijnse vluchtelingenkampen, zij het in de bezette gebieden van de Westbank en de Gazastrook waar de IDF nu zo graag huishoudt, zij het in de buurlanden Libanon, Syrië, Jordanië. Het antwoord van de Verenigde Naties, de organisatie die er van uitgaat dat er zoiets als goede wil bestaat tussen soevereine landen, was in 1950 de oprichting van UNWRA, agentschap voor hulp en bescherming aan Palestijnse vluchtelingen in het Midden-Oosten. Dit in afwachting dat zij, de vluchtelingen, naar huis konden terugkeren.
UNWRA zorgt nu voor ruwweg 5,9 miljoen Palestijnen. In de Gazastrook waren dat er ongeveer 2,2 miljoen. Het door de VN ingeschreven recht op terugkeer vormt een hoofdstuk apart in alle vredesonderhandelingen met Israël, dat het systematisch is blijven weigeren. Toen nu de Gaza-oorlog Israël de kans bood die UNWRA als helper van Palestijnen het etiket “antisemiet” op te kleven, maakte de regering daar meteen van gebruik om de hele organisatie te verbieden. Kan Israël dit blijven doordrukken met de hulp van zijn vriendjes, dan zijn niet alleen die paar miljoen Palestijnen in Gaza de klos, maar dan is ook de hele kwestie van het Recht op Terugkeer van de baan, aangezien er geen internationale organisatie meer zal zijn die zich daar in ernst mee kan bezighouden. En dat is de bedoeling.
Hoe moet het dan met die Palestijnen in Gaza?
De vraag is des te reëler waar Gaza ongeveer totaal platgebombardeerd is, alle gebouwen ingestort of bouwvallig, de ondergrond vergiftigd en vol onontplofte munitie, mijnen en ander vuil. Dit is geen plek waar je terug naartoe wilt, ook al ligt ze dan aan zee — tenzij je, zo blijkt, zelf van Gaza bent, maar dat is een andere kwestie. Want het ultieme wapen van de Palestijnen tegen Israël is dat ze blijven weigeren weg te gaan.
Schoonfamilie.
Dus toen Jared Kushner, schoonzoon van Donald Trump, tijdens diens eerste ambtsperiode als VS-president, met de ogen van een zakenman het Israëlisch-Arabisch conflict ging “oplossen” (wat leidde tot het begin van de zogenaamde Abraham-akkoorden) zal hij automatisch op het Palestijnenprobleem gestoten zijn. Het principe van de Abraham-akkoorden is uiterst eenvoudig: als al die Arabische landen, niet samen maar apart, Israël zouden erkennen en er vrede mee sluiten, eventueel in ruil voor veel geld, dan zou het toch vrede zijn in het Midden-Oosten? Maar Saoedi-Arabië bijvoorbeeld, zou graag vrede sluiten, ware er niet het feit dat het koninkrijk al decennia een vredesplan in de la heeft liggen, waar Israël nooit op geantwoord heeft omdat er een onafhankelijke Palestijnse staat in voorkomt.
Dit zal te moeilijk geweest zijn voor Kushner, en ook voor schoonvader Trump. Maar de transfer van Palestijnen uit Gaza naar de woestijn, bijvoorbeeld de Egyptische Sinai, dat kon hij zich wel voorstellen. Zo liet Jared Kushner zich opmerken met de uitspraak, vorig jaar, dat Israël de bevolking uit de Gazastrook zou kunnen weghalen en de area “schoonmaken”. Hij merkte op dat de gronden langs de zee heel waardevol konden blijken, als Israël bijvoorbeeld de bevolking via de Rafah-exit naar Egypte of de Negevwoestijn kon verplaatsen “met een aangepaste diplomatie”, en dan de zone zou schoonmaken.
Donald Trump heeft nu de wereld geschokt met zijn onbehouwen voorstel dat Israël de 2,2 miljoen Palestiijnen uit Gaza zou transfereren naar omliggende Arabische landen als Jordanië en Saoedi Arabië of Egypte, en dat Israël dan de Strook, eens schoongemaakt, zou overleveren aan de VS, die dan leuke moderne supervilla’s aan het strand zouden bouwen, wellicht met een golfterrrein hier en daar, en er de “Rivièra” van de Levant organiseren. Niet zozeer dus de inhoud van het plan kon de wereld schokken, aangezien die dus al in ruime kring bekend was (en het is waar dat het een mooi strand is, al wie er geweest is zal dat beamen, al ware het leuk de stad Gaza erbij te hebben), maar de onbeschaamde eerlijkheid waarmee de president van de Macht deze piraterij aan de wereld voorstelde deed menigeen naar adem snakken.
Natuurlijk is het plan onuitvoerbaar, gesteld zoals Trump het aanbracht, met Arabische landen die in de rij staan om geld te geven voor de wederopbouw en Palestijnen op te nemen. Die Arabische landen is het niet ontgaan dat Israël Gaza vernield heeft, en die landen willen helemaal geen Palestijnen opvangen want dat hebben ze al gedaan. Jordanië heeft, en Egypte heeft, en de Arabische Liga heeft er al luid en duidelijk de nadruk op gelegd dat zij aan dit scenario niet zullen meedoen, en met name aan de transfer van Palestijnen uit hun land.
Bedoeling?
De vraag is dus waarschijnlijk niet of het dit zal worden, maar wat dan wèl de bedoeling is. Wat heeft Donald Trump écht afgesproken met Bibi Netanyahu, vorige week in het Witte Huis? Hoever zal Netanyahu mogen gaan — zijn troepen hebben eergisteren de Netzarim corridor ontruimd dus de procedure van de wapenstilstand loopt voort, maar gisteren heeft de IDF in Gaza weer vier mensen doodgeschoten, waarop Hamas zou gezegd hebben dat dit contractbreuk was en de volgende stap van de wapenstilstandsprocedure op te schorten, dat is de vrijlating van het volgende handvol gijzelaars, en weerom weet niemand waar dit op uitdraait. Maar Hamas bestaat nog en organiseert nog in Gaza, de oorlog is niet gedaan — en hoever zal Donald Trump willen gaan? Of zal hij zelf troepen sturen? Anders gezegd, hoe ver zal de onverantwoordelijkheid van Donald Trump gaan? En wie gaan er uiteindelijk in die villa wonen?
De oorlog in Gaza heeft al 49.000 doden geëist om niet te spreken van de verminkten.
