Frankrijk houdt pijpleiding uit Spanje tegen
Als naïeve Europeaan zou je denken dat de EU-lidstaten nu alle krachten bundelen om aan gas te geraken. Edoch, zo simpel is dat net: Frankrijk blijft de aanleg van een gaspijpleiding uit Spanje naar Frankrijk, het project MidCat (Midi-Catalonia), dwarsbomen.
Het lijkt nochtans voor de hand liggend: Spanje zit met gasvoorraden, gas dat hoofdzakelijk uit Algerije komt. Bij Barcelona is de grootste terminal van continentaal Europa voor de invoer van vloeibaar gas dat er in gewoon gas wordt omgezet.
MidCat
Het MidCat project zou van daaruit vertrekken naar het Franse Baibaira, bij de haven Fos-sur-Mer in Occitanië. Via die pijpleiding zou gas lopen voor ongeveer een tiende van de normale Russische invoer in de EU.
Het idee voor een gasleiding tussen Catalonië en Occitanië is al 20 jaar oud. Het concrete project MidCat werd gelanceerd in 2013, maar in 2019 opgeborgen. Er waren de Franse bezwaren , terwijl milieugroepen het verwerpen omdat het om fossiele energiebron gaat en het landschap zou schenden. Met de recente gascrisis werd het weer opgedolven.
Waarom twee terminals met elkaar verbinden, dat heeft geen zin, is een van de Franse bezwaren. Een Franse kosten-batenstudie kwam tot het besluit dat de 3 miljard euro die MidCat zou kosten, beter kan besteed worden. Het zou toch minstens zes jaar duren eer er gas door de leiding loopt, aldus Parijs. Volgens Madrid kan dat veel sneller. De Spanjaarden ramen de kosten op nauwelijks 300 miljoen euro.
Het zit de Fransen echter vooral dwars dat die gasverbinding hoofdzakelijk in het voordeel speelt van Duitsland. De Duitse kanselier Olaf Scholz heeft de jongste tijd sterk gelobbyd voor het project omdat dit volgens hem een alternatief biedt voor het Russisch gas.
De Spaanse en Portugese regeringen zijn het alvast met Scholz eens. De Portugese premier Antonio Costa noemde het zelfs “prioritair voor het continent”. Portugal heeft de ambitie om een grote invoerder te worden van vloeibaar gas. Zowel in Spaanse als Portugese media wordt Parijs beschuldigd van “egoïsme”. Van solidariteit kan alleszins niet gesproken worden.
Algerijns gas
De gasvoorraden in Spanje komen uit Algerije. Voor die gasleveringen zit Spanje met een ander probleem: zijn houding in de bijna-oorlog tussen Algerije en Marokko. Dat gaat vooral over de westelijke Sahara en sinds eind 2020 ook over de goede relaties tussen Marokko en Israël. In ruil voor het aanknopen van diplomatieke betrekkingen, erkende toenmalig VS-president Donald Trump de Marokkaanse aanspraken op de westelijke Sahara.
Sinds oktober vorig jaar gaan de Algerijnse gasleveringen aan Spanje uitsluitend via de onderzeese pijpleiding Medgaz. Algiers stopte toen de levering van gas aan Marokko kort nadat het ook de diplomatieke betrekkingen met Rabat had verbroken. Daarmee kwam een einde aan de leveringen van gas via de pijpleiding Gaz Maghreb Europe tot Cordoba.
De relaties tussen Algiers en Madrid zijn ook erg verslechterd nadat Spanje in maart compleet van houding veranderde in de kwestie van de westelijke Sahara. Eerder was het tot een zwaar conflict gekomen tussen Spanje en Marokko toen in april vorig jaar aan het licht kwam dat Brahim Ghali, de leider van het Polisario Front, in een Spaans ziekenhuis was behandeld. Het Polisario vecht voor de onafhankelijkheid van de westelijke Sahara dat Marokko 46 jaar geleden bezette.
Marokko wreekte zich onder meer door in mei duizenden kandidaat-migranten Ceuta, een Spaanse enclaves in Marokko, te laten bestormen. In maart dit jaar dus steunde Madrid plotseling het Marokkaanse plan voor een autonoom Saharagebied (onder Marokkaans gezag), wat de woede van Algiers opwekte. Algiers heeft akkoorden voor vriendschap en samenwerking met Spanje prompt opgezegd. In Spanje was Podemos, coalitiegenoot van de socialisten in de regering, ook niet blij met die zwenking. “De oplossing ligt in het zelfbeschikkingsrecht van de Saharawi’s” aldus Podemos’ zwakke protest.
Spanje neemt ongeveer 40 % van het Algerijnse gas af. Dat Algerijnse gas stond hoog op de agenda van het recente bezoek dat de Franse president Emmanuel Macron aan Algerije bracht. Eerder kwam ook de Italiaanse premier Mario Draghi naar Algiers om grotere leveringen te bekomen. Italië is, via de gazoduc Transmed, de grootste klant van Algerijns gas.
Volgens experts zijn de mogelijkheden van Algerije om meer gas aan Europa te leveren, eerder beperkt. Bovendien heeft Algiers goede relaties met Moskou en wil het niet onder de aandacht komen als een alternatief voor Russisch gas.
