Het is zo erg als verwacht, de opmars van uiterst-rechts bij de spoedverkiezingen die president Emmanuel Macron op 9 juni uitriep: met een derde van de stemmen bij hoge opkomst en kans op volstrekte meerderheid komende zondag. Alleen als zeer veel Fransen, zowel linksen als Macroniens (Ensemble) en rechtse democraten, die dag flink hun neus dichtknijpen om in hun district te kiezen voor het (voor hen) ‘mindere kwaad’, kan het Rassemblement National (RN) van Marine Le Pen gestopt worden.
Het is een zware nederlaag voor de Macronie die nu echt zieltogend is. Maar ook voor het linkse Nouveau Front populaire (NFP) dat heel wat kopstukken ziet of zal zien sneuvelen. Minder dan 30 % voor verenigd links is geen goed resultaat. Zeker niet tegenover de 343% van uiterrt-rechts dat met die cijfers, dor het Franse kiessysteem, op een meerderheid kan hopen. Want zullen de tegenstanders het RN en co daarvan weghouden?
Links zit in ademnood, het Nouveau Front populaire heeft niet het nodige elan opgewekt om stemmen te winnen. Integendeel in sommige districten verloor het stemmen aan RN. Zoals In Amiens waar François Ruffin, de grote rebel van La France insoumise en architect van het NFP, zwaar achter ligt op de kandidaat van het RN. Of in le Nord waar Fabien Roussel, de voorzitter van de communistische PCF, al in de eerste wordt gevloerd door een RN. Oud-president François Hollande, PS, zal het moeilijk hebben om het in de tweede ronde te halen. En nog andere kopstukken dreigen te sneuvelen.
Jean-Luc Mélenchon, LFI, hoopt op een republikeinse reflex om hoe dan ook in de tweede ronde uiterst-rechts stoppen. Zullen linkse kiezers bij de keuze tussen een Macronien en een RN kunnen gemotiveerd worden om toch naar de tweede ronde te gaan, met dichtgeknepen neus?
En vooral omgekeerd: President Macron roept op tot een ‘rassemblement’ tegen het RN. Maar tijdens de campagne heeft hij links zeer zwaar aangevallen. Links was dat ander extremisme en voor veel van zijn aanhang erger dan dat van rechts. Premier Gabriel Attal kondigt als campagneleider aan dat overal waar kandidaten van Ensemble op de derde plaats komen, ze zicht terugtrekken tegen het RN – ‘op uitzonderingen na’ (LFI?). Oud-premier Edouard Philippe, leider van de partij Horizons die brekende is met de Macronie, is duidelijker: géén enkele stem voor RN en ook niet voor LFI.
En wat met de resterende kiezers van het rechtse Les Républicains (LR) die al langer nauwe banden voelen met uiterst-rechts. ‘Geen stemadvies’ luidt het, laat de kiezers in eer en geweten hun keuze maken. Ze wassen de handen in onschuld.
Omstreden LR-voorzitter Eric Ciotti heeft in het begin van de campagne al kleur gekozen: hij kondigde de unie met het RN aan en is daar een enthousiaste propagandist van. Hij rekent op zijn partijgenoten om in de tweede ronde voldoende stemmen te leveren voor een volstrekte meerderheid. Dan wordt Jordan Bardella, voorzitter van het RN, premier en hij minister van Binnenlandse Zaken.