De Franse boeren zijn erg boos, daarom blokkeren ze Parijs en talrijke grote wegen. Boos op de regering, op de Europese Unie en haar Green Deal, op de grootwarenhuisketens, op de vrijhandelsovereenkomsten, sommigen zelfs op het kapitalisme. Ze kunnen rekenen op zeer brede sympathie bij de Fransen, 89% staat achter hun protesten en hun honderd eisen, zeggen de peilingen.
Zelfs minister van Binnenlandse Zaken Gérald Darmanin die graag met de knuppel zwaait, uit zijn sympathie. De ordediensten kregen in verband met het ‘beleg van Parijs’ als opdracht “louter defensief op te treden”.
Geen geweld
Merkwaardig hoe de politie de blokkades van die boze boeren nagenoeg ongemoeid laat. Ja, wat kan je doen tegen grote colonnes tractoren? Maar het valt niet te ontkennen dat tegen de ‘gilets jaunes’ 5 jaar geleden veel gewelddadiger werd opgetreden. De miljoenen die vorig jaar betoogden tegen de verhoging van de pensioenleeftijd, konden ook rekenen op de brede steun van de bevolking. Maar zij kregen van Darmanin zoveel egards niet. De milieu-activisten die vorig jaar protesteerden tegen de ‘mega-bassines’, de grote waterdepots die speciaal voor grote landbouwondernemingen worden aangelegd, kregen zelfs de volle laag.
De dag dat wijnboeren in Carcassonne een gebouw van de landbouwadministratie vernielden en met rust werden gelaten, werden negen milieuactivisten van Soulèvements de la Terre en ‘Bassines non merci’ tot zware straffen veroordeeld. Hun misdaad: de protesten van vorig jaar in Sainte-Soline die door de politie zeer brutaal werden aangepakt, met talrijke zwaargewonden.
Die méga-bassines liggen vooral de FNSEA zeer nauw aan het hart. Die Fédération nationale des syndicats d’exploitants agricoles – met daarin ook de Jeunes Agriculteurs (Ja) – vertegenwoordigt wel de meeste ondernemers uit de landbouwsector, maar verdedigt vooral de grotere ondernemers. Arnaud Rouseau, sinds vorig jaar voorzitter van Fnsea, is een voorbeeld van een dergelijke ondernemer: diploma van European Business School in Parijs, carrière in de financiële wereld, in 2002 naar de familiale landbouwonderneming met 700 hectare die hij sinds 2012 leidt. Hij krijgt jaarlijks rond 173.000 euro uit het EU-landbouwfonds. Dat is niet het reële beeld dat die 89 % van de Fransen voor ogen hebben. Die denken aan de boeren die 70 uur werken voor soms nog geen 1500 euro per maand.
Groot en kleiner
De gemiddelde oppervlakte van een Franse landbouwuitbating is 69 hectare, wat betekent dat velen daar onder zitten. Dat zijn niet langer de kleine boeren zoals ze op mijn eerste werkdag bij De Standaard-Het Nieuwsblad (15 maart 1971) met 100.000 door Brussel trokken voor een beter bestaan. Het was toen nog niet lang geleden dat archeo-maoïsten de leuze lanceerden “Arbeiders, boeren, studenten één front”.
Dat maar om te zeggen dat er onder de benaming boer zeer diverse ondernemers schuilen, van de gemiddelde exploitant tot de industrieel. En tot de financiële wereld. In de wijnbouw bij voorbeeld is het opvallend hoe gefortuneerde buitenstanders de hand leggen op een groot deel van de wijnbouw dat ze dan uitbaten met onderaanneming – geen wijnboeren meer, wel firma’s die een deel van het werk doen, met onder meer goedkopere seizoenarbeid. In die kringen is men helemaal niet voor een inperking van immigratie, ze varen daar wel bij.
Louis Vuitton in de wijnbouw, het kapitalisme in alle klaarte op vruchtbaar terrein. “Les paysans contre le capitalisme” is wel een zeldzaam opduikende leuze en die komt dan van de Confédération Paysanne, een boerenbeweging die makkelijker aansluiting vind bij ‘groene thema’s. Trouwens, de eerste ‘groene’ kandidaat in een Franse presidentsverkiezing was René Dumont in 1974, een befaamde agronoom in wiens campagne landbouw, milieu en sociale rechtvaardigheid centraal stonden. Zijn campagne was de aanloop naar een groene politieke beweging.
De Confédération Paysanne (CP) heeft indertijd de draad heropgepakt. Die werd in 1986 opgericht als alternatief voor de ‘productivistische politiek’ van de Fnsea en van de regeerders. De CP pleit voor een milieuvriendelijke en kwaliteitsvolle landbouw. Haar deelname aan de acties in Larzac bracht José Bové volop in de actualiteit. Deze boer werd een boegbeeld van de ‘andersglobalisten’, Hij was in 2007 kandidaat bij de presidentsverkiezingen en werd in 2009 Europarlementslid voor Europe-Ecologie (tot 1919).
Zie ook: https://www.uitpers.be/wat-denkt-men-op-de-larzac-van-de-franse-verkiezingen/
De CP neemt volop deel aan de huidige protesten, onder eigen vlag. Veel eisen zijn gemeenschappelijk voor alle boeren, groot of klein, zoals de intrekking van de voorziene taksverhoging op brandstof voor tractoren. Premier Gabriel Attal zegde al toe dat in te trekken.
“Spontaan”
Maar er is zoveel meer ongenoegen dat al jaren borrelt. Het protest van vandaag komt op een moment dat veel lasten samenvallen, zoals blijkt uit de omvangrijke bundel van rond honderd eisen. Samengevat, de kosten rijzen de pan uit, krediet wordt duurder, nieuwe normen zorgen voor bijkomende kosten, maar de prijzen voor de producent stijgen niet en overheidshulp is onvoldoende. Het protest is spontaan begonnen, Fnsea/Ja zijn direct op de tractor gesprongen en hebben de zeer uiteenlopende eisen gebundeld. Die spontaneïteit is wel wat aangewakkerd door de ‘Coordination rurale’, een boerenbeweging waarin enkele figuren uit het uiterst-rechtse RN opduiken. Bij de nationale verkiezingen voor vertegenwoordiging van de landbouw haalt deze Coordination rond 20 %, de Conféfération Paysanne evenveel, Fnsea/Ja 55 %.
Onder de eisen de herziening van de vrijhandelsakkoorden die volgens de boerenorganisaties erop neerkomt dat zij veel strenge regels moeten volgen die minder of niet gelden voor de producenten van ingevoerde producten. Fruit, een gevoelig thema in de landbouwwereld, het is een sector waar invoer eigen productie gevoelig overtreft: 60% van het in Frankrijk verkochte fruit is ingevoerd. Voor rundvlees is dat 25 %, komende van veeboeren die zich minder moeten houden aan voorschriften rond hormonen en dergelijke, aldus de Franse boeren. Veel boeren hebben zich, vaak op overheidsadvies, gewaagd aan bioculturen; maar met de inflatie is de vraag naar (duurdere) bioproducten teruggelopen, terwijl de kosten verder oplopen. En tenslotte draait alles toch rond inkomen. Maar daar zijn ze in de EU blind voor, klagen de boerenorganisaties.
De EU moet het al decennia ontgelden als de bron van allerlei regels die landbouwuitbatingen zeer veel geld kosten waar te weinig compensaties tegenover staan. En dan al die paperassen die vanuit Brussel worden opgelegd, 30% van onze tijd…Pesticides weren, maar dan wordt de productie veel duurder en daar wil de verbruiker, minder dan ooit in inflatietijden, van horen. De grootwarenhuisketens voeren onder elkaar een bikkelharde strijd om die verbruikers, met promoties die gebeuren op de rug van de landbouwer, niet ten koste van de eigen winstmarges. De Franse regering poogt wel regels op te leggen om een redelijke prijs aan de landbouwers te garanderen in de onderhandelingen tussen die ketens en de producenten.
Verkiezingsduel
Maar intussen warmt de aarde verder op en de landbouw draagt daartoe bij. Zeker de intensieve veeteelt waaruit de boeren massaal aan de protesten deelnemen. Niemand die zich in principe kant tegen een transitiebeleid, maar geen enkele boer wil daar armer van worden of de zaak opgeven. Het aantal zelfmoorden in de landbouw wijst vooral naar de zware schuldenlasten die een deel van de boeren draagt.
Nu, president Emmanuel Macron heeft onlangs al in zijn boodschap aan de natie duidelijk gemaakt dat die transitie geen prioriteit meer is voor de rest van zijn mandaat – tot mei 2027. Premier Attal mag zich in zijn vuurdoop laten gaan met toegevingen aan het boerenprotest inzake milieu en klimaat.
Vooral omdat Macron kijkt naar de Europese verkiezingen van 9 juni die hij als een duel ziet tussen zijn Macronie en het uiterst-rechtse Rassemblement National (RN). Attal moet beletten dat Jordan Bardella, de jonge, supercleane lijsttrekker van het RN, de voorspellingen – tien procent voor op de Macronie – waar maakt. Bardella stond van dag één op de barricades om de boeren volop te steunen. Al vormen die boeren maar twee percent van de actieve bevolking, met de brede steun die “de boer” geniet, zal er zwaar om gestreden worden.
Groenen
En links daarin? Zoals ook al bij de discussies over de immigratiewet, staat links aan de zijlijn. Een deel van links, Les Ecologistes, is trouwens kop van jut, de meeste protesterende boeren vinden de “bobo’s d’écolo” de grote schuldigen voor allerlei normen en maatregelen die de boeren op steeds meer kosten jagen en de EU tot de gehate Green Deal hebben gebracht.
Yannick Jadot, in 2022 groene presidentskandidaat, mag nu nog zoveel keer zeggen dat politiek groen en boeren elkaar best kunnen vinden, in de ogen van de meeste boeren is de groene partij iets van de goedverdienende stedeling die geen 70 uur moet werken voor 1500 euro per maand. Groen bestuurt grote steden als Lyon, Bordeaux, Straatsburg, Grenoble, weinig dorpen.
Het uitersrt-rechste RN, dat heel zwak staat in de steden, speelt volop in op de “ruralité”, het “echte Frankrijk waar het in 2022 grote successen boekte.
Het is een Europees verschijnsel, uiterst-rechts dat volop inspeelt op het ongenoegen over concrete maatregelen rond klimaatverandering, zoals in Duitsland waar het AfD enkele domme beslissingen van de overheid ten volle uitbuit.
Zie ook: https://www.uitpers.be/rechts-alweer/
Zie ook: https://www.uitpers.be/stakende-boeren-in-duitsland/
