Niet dat de carrière van paus Franciscus me veel bezig hield, maar af en toe deed hij uitspraken die ook buiten zijn wereld opvielen. Soms omdat ze me mateloos ergerden, andere keren omdat ze welkom waren. Opkomen voor immigranten en andere verdrukten, bezorgde hem veel vijanden bij rechts en uiterst-rechts. Vice-president J.D. Vance, katholiek, wond daar geen doekjes om. Premier Giorgia Meloni van Italië stak haar ergernis ook niet weg. Internationaal uiterst-rechts zal de komende dagen dan ook druk intrigeren om een inschikkelijker paus in de Heilige Stoel te krijgen.
Misnoegden
Franciscus zat voor andere zaken – zoals abortus, homorechten, de plaats van de vrouw – wel op dezelfde golflengte als uiterst-rechts. Maar het botste rond milieu, migratie, sociale rechten. Tijdens een bezoek aan Bolivia, 2015, trok hij van leer tegen een economie beheerst door een ongebreidelde winsthonger.
Datzelfde jaar kwam er de encycliek ‘Laudato Si’ met een oproep tot wereldwijde solidariteit voor milieubescherming, tegen klimaatopwarming. Acht jaar later volgde ‘Laudate Deum’ tegen de klimaatsceptici buiten en binnen de kerk. Niet direct iets waar Vance en Trump oor naar hebben.
Trump-Vance, Meloni en de meeste Europese leiders zijn al evenzeer misnoegd over de pauselijke kritiek op de onmenselijkheid van hun migratiebeleid. Franciscus’ eerste werkreis als paus was naar Lampedusa, het eilandje waar toen al duizenden migranten uit Afrika en het Midden Oosten waren opgevangen en waar hij te keer ging tegen “de mondialisering van de onverschilligheid”. In februari van dit jaar veroordeelde hij Trumps beleid om massaal migranten te deporteren.
Franciscus maakte expliciet ook een einde aan de medeplichtige dubbelzinnigheid van de kerk tegenover de Italiaanse maffiabenden. Geen witwasoperaties meer via Vaticaanse bankkringen zoals lang gebeurde (zie IOR, Banco Ambrosiano, monseigneur Marcinkus…)..
Hij was ook scherp voor de Israëlische oorlogsmisdaden in Gaza. En inzake Oekraïne nam hij afstand van de oorlogsstokers.
Hatelijk
Maar in de kerk zelf kwam hij niet verder dan het oppoetsen van enkele rites. De kerk blijft onverdeeld een machtsorgaan van mannen in rokken die de vrouw elk recht om over eigen lichaam te beschikken, ontkennen. De kerk is bij het afscheid van Franciscus in wezen nog even vrouwvijandig als ervoor.
Franciscus nam zelfs harde ontstellende woorden in de mond, onder meer bij zijn recent bezoek aan België toen hij artsen die abortus uitvoeren, als huurdoders bestempelde. Dit was regelrechte aansporing tot haat.
De homowereld (LGBTX+…) kwam er niet beter van af. Bij minstens één gelegenheid liet hij een Romeins scheldwoord vallen. Hoe dan ook, homoseks ging volgens hem in tegen de plannen van god. Homoseksualiteit is geen misdaad, wel een zonde, aldus de pauselijke woorden.
Het kostte hem moeite om met een half oor te willen luisteren naar de slachtoffers van pedofiele priesters en hij sloot de ogen voor het directe wereldje rond hem. Een zeer traditionele hypocrisie.
De komende weken zullen vooral de uiterst-rechtse katholieken alle krachten bundelen om het komende conclaaf in hun richting te duwen. Liefst een paus die niet alleen op kerkelijk vlak conservatief is, maar dat ook op politiek-maatschappelijk vlak is. Een paus van wie Vance, Meloni en co echt kunnen houden.
Het kiescollege bestaat dan wel hoofdzakelijk, meer dan driekwart, uit kardinalen benoemd door Franciscus, maar de Heilige Geest kan wonderen doen.
