"Ford toont ons nogmaals hoe gruwelijk het kapitalisme kan toeslaan.Het kapitalisme heeft ons hier genaaid," Pierre Vrancken (hoofddelegeeFord Genk, ABVV)
"Dit is kapitalisme in de vuilste zin van het woord." Luc Cortebeeck(voorzitter ACV)

Op woensdag 1 oktober 2003 maakte de Ford-directie haar plan om wereldwijd meerdan 12.000 banen te schrappen bekend. "De Europese afdeling maaktverlies, en daarom zijn we genoodzaakt te herstructureren" klonk deboodschap van de directie droog. 9.000 arbeiders van Ford Genk en nog eenszoveel in de onderaannemingen en toeleveringsbedrijven  waren van het eneogenblik op het andere van niets nog zeker. De plannen zoals die door dedirecte werden meegedeeld konden niet anders begrepen worden dan de sluitingvan Ford-Genk tegen 2006. De dag na de aangekondigde herstuctureringensteeg het Ford aandeel met 3,6%.

Ford is een familie van multimiljardairs. Ze behoort tot de top 500 van degrootste fortuinen, het selecte clubje dat samen meer bezit dan 40% vande  wereldbevolking.  "Godfather" William Ford is denummer  283 van de grootste Amerikaanse fortuinen: 950 miljoen dollar voorhem alleen.
De multinational heeft twee takken, een industriële en een financiële.  Inde financiële tak zit ’s werelds grootste autoverhuurbedrijf Hertz en vooralzuivere financiële activiteiten zoals pensioenfondsen, beursnoteringen,muntspeculatie.
De financiële sector gaat het bedrijf steeds meer sturen en wordt evenbelangrijk als de industriële activiteit.  Dat is een evolutie die je bijalle multinationals vaststelt. De aandeelhouders eisen "instantresults" (onmiddellijk resultaten)  waardoor de multinational zichsteeds meer gaan vastbijten in de winsten die gemaakt worden door dieparasitaire financiële activiteiten. De enige wet die geldt is de wet vande maximale winst, de arbeiders van Ford en de toeleveringsbedrijven zijn daarhet slachtoffer van. De helft van de winsten die Ford boekte gedurende heteerste semester van 2003 zou volstaan om het loon te garanderen van de 12.000arbeiders die  FORD vandaag afdankt. 720 miljoen dollar, daarmee kan jeelk van die arbeiders 60.000 $ per jaar betalen.

Toen half oktober het nieuws  bekend werd gemaakt dat Ford zou investerenin China, dachten velen dat Ford eigenlijk wil delocaliseren (verhuizen naarlage loonlanden).  Een deel van de  productie van Genk verhuist naareen nieuwe fabriek in Turkije, daar waren al maanden akkoorden over, enblijkbaar zou de rest van de productie naar China verhuizen. Maar de loonlastin de Ford-assemblagefabrieken maakt slechts 5 à 7% uit van de totale prijs.

Henri Houben(Attac Buxelles) vertelt daar het volgende over.

"Het één heeft nietonmiddellijk iets met het ander te maken. Ford heeft zijn zinnen gezet op deAziatische markt en doet nu een extra inspanning om die markt te veroveren. Hetgaat om een groeimarkt en de hoop is groot. In de Chinese fabrieken zal er voorde lokale markt geproduceerd worden. Het is een beetje paradoxaal dat een landmet socialistische funderingen momenteel de meest begeerde markt bezit. Alleautoconstructeurs gooien zich nu op die markt en Ford had een grote achterstandop zijn concurrenten. Volkswagen is daar bijvoorbeeld al 20 jaar en heeftvoorlopig de enige winstgevende fabriek. Het is niet zo evident om de Chinesemarkt te veroveren.
De voorwaarden zijn veel moeilijker. China verplicht investeerders vaak om eenlokale partner te nemen. Soms eisen ze zelfs een fifty-fifty deal. Ze vragenook dat er een lokale inhoud is, dit wil zeggen dat de onderdelen ter plaatsemoeten gekocht worden.

Ik zie drie grote factoren.
# In de VS en in Europa wordt de economische crisis van het kapitalisme sinds2001 steeds dieper. Het systeem produceert te veel vergeleken bij wat de mensenkunnen kopen. Ford verkocht in Europa 160.000 wagens minder in 2002: de klantvolgt niet meer. Over heel de wereld zijn de autofabrieken in staat om elk jaar75 à 80 miljoen wagens te bouwen maar ze verkopen er maar 58 miljoen. Europazit met een overcapaciteit van 4 à 5 miljoen wagens.
# Sinds 1990 wordt de concurrentie in de sector steeds scherper. Zowel op hetvlak van de prijzen als op het vlak van de overnames. Ford was zelf ook geendoetje. In Italië lanceerde het bedrijf de prijzenoorlog tegen Fiat, dat eengroot stuk van de markt kwijtspeelde. Ford kocht Jaguar over, Land Rover, VolvoCars, 33% van Mazda, enz.
# Die verscherpte concurrentie maakt dat de zwakste op een bepaald momentverplicht is zijn productiecapaciteit in te krimpen. Herstructureren, afdanken,sluiten. Een paar jaar geleden was het GM, begin dit jaar Fiat, nu Ford. Straksmisschien Volkswagen… "

Met andere woorden het verhaal van Ford Genk is een verhaal met een baard vanmeer dan 150 jaar.
In de jaren ’80 waren er wereldwijd nog een veertigtal autoconstructeurs. Na defusiegolf in de jaren ’90 blijven er daar nog een tiental reuzen van over samenmet een paar kleintjes die in de komende jaren ook wel op hun beurt zullenworden opgegeten.
Er is een moordende concurrentie tussen een klein aantal giganten.  Iedereconstructeur bouwt zijn fabriek en probeert marktaandeel op de concurrenten teveroveren.  De Europese markt stagneert al meer dan 15 jaar. Deverkoopcijfers draaien rond de 13 à 15 miljoen verkochte voertuigen per jaar endaar zit heel weinig rek op. De markt evolueert niet meer. Dus ofwel behoudenze hun marktaandeel. Ofwel veroveren ze marktaandeel op andere constructeurs.Dat kan enkel via een prijzenoorlog. Eén producent begint met een monovolumeen alle anderen volgen. Ze bouwen fabrieken bij om de nieuwe modellen te kunnenproduceren, maar de totale verkoopscijfers van auto’s stijgen wel niet. Met dienieuwe modellen doen ze eigenlijk zichzelf concurrentie aan. De arbeiders vanGenk zijn dus het slachtoffer van deze logica die eigen is aan dekapitalistische productiewijze.

"Er is op Ford eenherstructurering bezig, die volgens de directe zou moeten doorgaan omwille vanfinanciële redenen, het gaat dus om een zuiver economische beslissing.

We hadden een toezegging dat inGenk de productie van de Focus, de nieuwe MONDEO en de cross-over GALAXIE zoukomen. Ford ontwikkelde een soort productieplatform waarop met 12verschillenden modellen kan bouwen.  Kort samengevat zou alles wat onderde FORD vleugel valt op dat platform gebouwd worden, ook VOLVO’s en Janguar,… Dat alles was reeds een herstructurering, er vloeiden reeds 1.400 mensenaf. Maar nu in oktober hoorden we dat er een nieuwe herstructurering bovenopzou komen.  Al de geplande investeringen werden afgelast, we krijgen geenfocus en ook de platformen zouden er niet komen.  " (Vital Verheye,syndicaal afgevaardigde van de nachtpost, ABVV)
 
"We hadden een goede CAO afgesloten, althans dat dachten wij.  Wewerden toen voor een keuze geplaatst : "Of jullie houden de TRANSIT maarkrijgen geen nieuwe investeringen en er moeten 2.400 mensen weg. Of julliekrijgen een investering programma van 900 miljoen en vier nieuwe modellen maarje laat dan de TRANSIT naar Turkije gaan en 1.400 mensen afvloeien." Wekozen voor de maximale werkzekerheid en de nieuwe investeringen.
We zitten nog vol op in die herstructurering, daar die afvloeiingen nogdoorlopen tot in 2004. Dat was voor ons een zeer moeilijke keuze, ook omdat ikzelf al 25 jaar in de TRANSIT werk.  Volgend jaar zullen we hier moetenafscheid nemen van een model dat FORD zeer groot gemaakt heeft en dat veelwinst heeft opgeleverd. (Mario Versaevel,hoofddelegee ACLVB)

"Echte machthebben we niet." (Steve Stevaert, SP.A)

"In het belang van Limburgverscheen dat de staatsveiligheid al vanaf juni op de hoogte was.  Ik wasdie dag om 3 uur bij nachtploeg.  Ik heb zelden mensen zo in de ogengezien waar de woede zo te lezen stond op hun gezicht.  Dat was werkelijkeen bom die insloeg. Moest ik daar met de micro gescandeerd hebben"Michel buiten" dan had waarschijnlijk iedereen dat nageroepen. Als we dan gezegd dat de Belgische Irak politiek de oorzaak wasvan de problemen, dan hadden de meesten ons dat na geroepen. We hebben daar metalle vakbonden tegen de mensen proberen te zeggen: "Wat ook van datverhaal waar is, wij kunnen niet oproepen om oorlog te voeren, wij zijn daartegen."  We zijn er in geslaagd om dat idee aan de mensenduidelijk te maken. Maar het schandalige is natuurlijk dat de politieke wereldal een aantal maanden op de hoogte was, en dat zij dat stil hielden.  Datwordt hoe langer hoe duidelijker, en steeds meer signalen  wijzen indie  richting, de 100 miljoen van De Wael, het verhaal van destaatsveiligheid, ….  Dat was gekend tot op het niveau van dekabinetschef van Verhofstadt, dan weet je dat de premier ook op de hoogtewas."  Theovan Gompel (ACV metaal)

Eens te meer  stond de politiek wereld aan de zijlijn te roepen dat zemachteloos was.  
Steve Stevaert (SP.A) in DeStandaard "Nu rel schoppen, zou zeer onverstandig zijn. Laat ons de50 miljoen euro subsidie die afgesproken was met Ford, reserveren om samen metde directie uit te zoeken hoe we maximaal jobs kunnen behouden. … Eendefinitieve sluiting van Ford Genk? Ik heb daar nu geen echte aanwijzingenvoor, maar ben toch zeer erg op mijn hoede. Wij kunnen beslissingen vaninternationale bedrijven proberen te beïnvloeden, maar echte macht hebben weniet."

Het is een beetje een vreemde situatie.  De 250 vakbondsmilitanten vanFord voeren samen met de 9.000 FORD arbeiders weken actie om de directie onderdruk te zetten, maar de regering en de politiek beweren dat ze machteloos zijn.
"Ik vind dat het tijd wordt dat de politici hun verantwoordelijkheidopnemen. Zij moeten heel uitdrukkelijk zeggen dat zoiets niet kan. Al diepolitici die de mond vol hebben van deregulering zien nu waar een maatschappijzonder regels toe leidt. Zo’n maatschappij moet uiteindelijk kapot gaan. Datkunnen we niet toelaten." aldus Luc Cortebeeck(voorzitter ACV).

Terwijl de politieke wereld "machteloos" aan de kant bleef staankwamen er een aantal burgers in beweging.

Mustafa Harraq,vorig jaar nog verkozen tot arbeider van het jaar: "Met Belgin, Barbara enGeorges hebben we gezegd: ‘hier moeten we iets aan doen. Als we ditgewoon    toelaten… Dat is gewoon een sociaal kerkhof vanLimburg maken. Het is ongelooflijk dat Ford zijn beloftes niet houdt. Ze trekkenzich niks aan van een schriftelijke overéénkomst. De ministers proberenondertussen wel in de kijker te lopen met allerlei uitspraken of door eenconcert te organiseren. Maar eigenlijk wordt het probleem niet onder ogengezien. Het gaat hier om een schriftelijke overéénkomst die met de voetengetreden wordt. Als we nu niets    doen, geven we eenvrijgeleide aan alle werkgevers. Ik denk niet dat onze ouders daarvoor 100 jaargeleden gevochten hebben."

Mustafa lanceerde samen metdrie andere Limburgers een petitie tegende onwettige contractbreuk die Ford pleegde. 

"We eisen dat de politiekeverantwoordelijken Ford verplichten zich te houden aan de contracten om 900miljoen euro te investeren en de werkzekerheid    van 9.000 jobstot 2006 te garanderen. Hiervoor moeten alle drukkingsmiddelen ingezet worden,tot en met het terugvorderen van alle steun die Ford ontvangen heeft en hetbevriezen van hun tegoeden. Wij ondersteunen alle wetsvoorstellen die daartoebijdragen."

Er onstond in Limburg een kleine volksbeweging van verontwaardiging ensolidariteit.  Dat alles mondde uit op een dag van Solidairteit met deFordarbeiders.  Tienduizenden kwamenop straat om hun solidariteit te  betuigen met de Fordarbeiders.Muzikanten en publieke figuren kwamen op Job-live hunsolidrariteit en woede tonen. 
Ook de anti-globalisten kwamen in beweging.

"Het is niet normaal datbedrijven zomaar kunnen afdanken, herstructureren en sluiten. Natuurlijk is deconjunctuur slecht in de automobiel. Maar meer dan ooit heeft Ford de middelenom sanering van overcapaciteit zelf te betalen. De Transitproductie gaat weg ende beloofde investeringen blijven uit. De internationale arbeidsdeling van demultinationals biedt geen bescherming voor de tewerkstelling. Integendeel,ze  verhoogt de concurrentie onder de fabrieken en vergemakkelijkt saneren.

Daarom kan geen enkele maatregelgenomen worden zonder dat iedereen zijn inkomen en een job behoudt. Dit is deessentie van het wetsvoorstel, ingediend door anders-globalist Vincent Decrolyin het parlement. Volgens dit wetsvoorstel kan geen afbouw van tewerkstelling doorgevoerd worden zolang er geen akkoord is met de vakbonden over het behoudvan werk en inkomen. Een vermogensbelasting kan dit helpen financieren ondercontrole van de vakbonden. Ford heeft immers genoeg staatssteun enloonlastverlagingen gekregen. Niet de sociale zekerheid, niet de lonen, niet dewerklozen, niet het overheidsbudget, niet de arbeiders en bedienden moeten hetwegwerken van overcapaciteit betalen. Wel de winsten en de grote vermogens.Alles wat bedrijven toegestopt krijgen aan gemeenschapsgeld verdwijnt immers inmaatregelen om te saneren. " (Raf Verbeke,ATTAC-werkgroep “economische democratie”)

De Attac werkgroep "economische democratie" organiseert een steunwakeaan de poort van Ford. De werkgroep organiseerde ook twee geslaagde workshopsop  het Limburgs Sociaal Forum, waar een nieuwe start werd gegeven aan eenactieplatform om het wetsvoorstel van Decroly door het parlement te latengoedkeuren.

Vandaag, op 1 november 2003, hebben de Ford-arbeiders nog steeds over nietszekerheid.
"Na het bericht dat de MONDEO zeker kon komen, kond de politieke wereld(Stevaert en De Wael) en de media het niet laten om rond te bazuinen dat FordGenk nu gered was.  Aleen Gabriëls die was nuchter en vertelde:"wacht maar even, want de buit is helemaal nog niet binnen." Dat maakte dat het naar de publiek heel wat moeilijker werd om zo maar verderactie te blijven voeren." (Theo Van Gompel, ACV)
De directie ‘beloofde" op 15 november voor meer duidelijkheid te zullenzorgen. De vakbondsmilitanten leggen beslag op een deel van de productie tot erduidelijkheid is.

[wordt vervolgd, …]

Alex, een arbeider van denachtploeg vat het Ford verhaal als volgt samen:
"Als je nu eens kijkt naar die aandelen dan weet je toch meteen hoe devork in de steel zit.  Die aandelen zijn niets waard, en op het ogenblikdat ze aankondigen dat ze duizenden mensen gaan ontslaan dan stijgen dieaandelen.  Dan weet je toch genoeg.  Het is nog altijd het kapitaaldat de baas is in België en niet de regering."

      
(Uitpers, nr. 47, 5^de jg., november 2003)

Han Soete is te bereiken via han@indymedia.be

Zie voor Ford Genk ook hetDiscussiestuk: “Sociaal-democratie: We zijn machteloos” van Freddy De Pauw