INTERNATIONALE POLITIEK

Fidel Castro en de Vlaamse kwaliteitspers

In Uitpers van februari 2006 heb ik aangetoond dat Rendezvous mit dem Tod, een documentaire waarin de Duitse tv-maker Wilfried Huismann beweert dat de Cubaanse president Fidel Castro betrokken was bij de moord op John F. Kennedy, steunt op vervalste documenten en ongeloofwaardige getuigenissen. De prent is geen verdere commentaar waard, ware het niet dat twee paradepaardjes van de Vlaamse ‘kwaliteitspers’, het tv-duidingsprogramma TerZake (VRT) en het weekblad Humo, in hun berichtgeving over de documentaire de grenzen van de journalistieke deontologie hebben verlegd.

De VRT had Rendezvous mit dem Tod aangekocht voor uitzending in het laatavondprogramma ‘Documentaire op dinsdag’. Volgens de website van de zender krijgt de kijker in de reeks enkel het beste van het beste te zien. Lees even mee wat de VRT zegt over dit aanbod: ‘een zorgvuldige selectie van een aantal ijzersterke documentaires (…) een reeks van unieke documentaire parels, die gedreven worden door het narratieve en nooit gaan vervelen. De verhalen zijn meer dan een opsomming van de feiten. Ze nodigen ons uit tot nadenken en inzicht te krijgen in verschillende aspecten van onze leefwereld, zowel in het verleden als vandaag. De sterke verhalen zijn stuk voor stuk intrigerende documentaires die ons op een prangende manier van begin tot einde vastgrijpen en elk hun eigen blik op de werkelijkheid bieden. Niets dan de waarheid.’ Zorgvuldige selectie? Niets dan de waarheid? In het geval van Rendezvous mit dem Tod niets dan onzin, aangekocht met de ogen toe en het verstand op nul.

Als teaser voor de integrale uitzending van Rendezvous mit dem Tod op 7 maart, vertoonde TerZake (VRT) op 6 februari fragmenten van de documentaire met wat journaliste Phara de Aguirre ‘nieuwe onthullingen’ over de moord op Kennedy noemde, zonder dat daar enige duiding aan te pas kwam. Het is zonneklaar dat de aankoopdienst van de VRT en de redactie van TerZake een fout hebben gemaakt door Rendezvous mit dem Tod aan te kopen en te promoten: enkele uurtjes googlen levert genoeg materiaal op om de documentaire in de prullenmand te gooien. Eind februari belandde mijn analyse in Uitpers op de VRT-bureaus, en stond het ook voor de mensen van de openbare omroep buiten kijf dat die documentaire stront aan de knikker had.

De VRT had niet per se dit propagandafilmpje terug naar afzender moeten sturen. Een uitzending had gekund, maar dan was het wel nodig om in enige duiding te voorzien. Mogelijkheden legio: een inleidende beschouwing, al dan niet met een discussie achteraf, een debat in Nachtwacht, een gesprek in Morgen Beter, een item in het Journaal, een item in Terzake… Stof genoeg voor een discussie, en een prachtige aanleiding om dieper in te gaan op fundamentele kwesties als de moord op Kennedy, de ontwikkelingen op Cuba, de propaganda in de massamedia over Cuba en de Cubaans-westerse betrekkingen… Niets echter van dat alles. En vooral: géén item in TerZake. De redactie van Terzake had nochtans een goede reden om op de documentaire terug te komen, want in haar uitzending van 6 februari had ze de nietsvermoedende tv-kijker een kat in een zak verkocht door de documentaire aan te prijzen. Phara de Aguirre had iets recht te zetten. Maar daar kwam niets van. TerZake verkiest liever de kijker te misleiden dan een fout toe te geven. Wellicht wil de redactie van TerZake haar kwaliteitsimago niet besmeuren?

Straffe kost van TerZake, maar Humo bakte het nog bruiner. Eind februari belde een journalist van het weekblad me op voor een kort interview over Rendezvous mit dem Tod, te publiceren op de tv-bladzijden van het blad, in de rubriek ‘De Tips’. De dag nadien belde de man me terug, met verontschuldigingen omdat het interview was afgevoerd: de verantwoordelijke voor ‘De Tips’ was van oordeel dat een kritisch commentaar bij een aanbevolen programma niet kon. De week nadien werd in ‘De Tips’ de documentaire aangeprezen, aan de hand van een interview met… Wilfried Huismann, de maker van de documentaire, die ongehinderd de lof over zijn beschamend werkstuk mocht zingen.

Mijn generatie is Humo erkentelijk: met onthullende reportages, kritische commentaren en een flitsende stijl heeft de ploeg van Guy Mortier ons geholpen het verstikkende Vlaamse provincialisme te doorprikken en een venster op de wereld te openen. Vandaag kiest de redactie van Humo ervoor om wetens en willens zijn lezers te misleiden met de praatjes van een zwendelaar als dat beter in het frame van een artikelenreeks past dan een kritisch maar waarheidsgetrouw stuk te plaatsen. Kortom: de vorm lijkt alles, en de inhoud doet er alsmaar minder en minder toe. En dat is zeker zo als Castro bashen aan de orde is: dan stoppen veel journalisten gewoon met denken en reproduceren ze de verhaaltjes die de Amerikaanse persbureaus volgens de imperatieven van Washington de wereld insturen. (Wat Castro overkomt, overkomt mutatis mutandis ook andere ‘lastposten’ van het Westen, zoals de Venezolaanse president Hugo Chavez of de Palestijnse regering van Hamas, en dat is allemaal samen te vatten in drie woorden: demonisering, criminalisering, psychiatrisering.)

Terzake en Humo zijn geen alleenstaande gevallen. Onlangs meldde De Morgen dat Castro zijn gedragen ondergoed laat verbranden: hij heeft schrik dat na het wassen er gif zou worden ingesmeerd. In hetzelfde artikel beweerde iemand ook nog dat Fidel en Raul Castro samen over een vloot van 300 wagens beschikken… Een week eerder luidde het in die krant dat Castro een luxejet had gekocht. Het stuk was niet gespeend van suggestief proza: ‘In het luxueus ingerichte salon kan de president in alle rust lezen of naar zijn favoriete muziek luisteren zonder voor zijn leven te vrezen. De gepantserde cockpitdeuren en een vernuftig systeem om bommen te ontmantelen, moeten elke terreuraanslag verijdelen.’ Enkele maanden geleden meldde dezelfde krant dat Castro de Chileense president Allende heeft laten vermoorden. En dat gebeurt allemaal op gezag van de eerste beste uitgeweken Cubaan die uit politieke of financiële motieven koren op de westerse propagandamolen levert. Ondertussen heeft ook de Nederlandse tv – KRO/Netwerk – Rendezvous mit dem Tod aangekocht…

Gelukkig staan er mensen op die tegenwerk bieden en rapporteren over de feiten en ontwikkelingen zoals ze zich voordoen, zoals Independent-journalist Robert Fisk, reporter Amira Hass van de Israëlische krant Haaretz, en de ploegen van kritische websites zoals Couterpunch of ZNet. En het publiek reageert enthousiast: bijna 1.000 mensen daagden in Gent op voor de lezing van Robert Fisk, de witte raaf in het koor van Midden-Oostenverslaggevers die vanuit hun vijfsterrenhotels in Bagdad, Tel Aviv of Beiroet de persconferenties van de westerse machten en hun lokale handlangers verslaan en dat presenteren als diepgravend veldwerk (Fisks lezing kan men herbeluisteren via http://www.indymedia.be/en/node/1852). Zou het kunnen dat het succes van kritische nieuwswebsites beantwoordt aan een echte nood van een publiek dat in tijden van een spagaat tussen propaganda en realiteit een diepe aversie ontwikkelt tegen de bourgeoispolitiek en zijn ideologen in de media en aan de universiteiten?

(Uitpers, nr. 74, 7de jg., april 2006)

Relevant

Uitpers 25 : Een andere wereld

Uitpers begon in 1999, vijfentwintig jaar geleden. Dat was het jaar van de Battle of Seattle, het massale protest tegen de neoliberale vrijhandelsideologie van de Wereldhandelsorganisatie. Twee jaar later…

 ‘Fuck de media, red de pers’

Voorwaar een merkwaardige boektitel. En wat is dan wel het verschil tussen pers en media ? Het jongste boek van de “geestelijke vader’ van bladen zoals ‘Joepie’ en ‘Dag Allemaal’”,…

Oorlogsmisdaden? Persvrijheid?

Hij had het zelf niet kunnen bedenken, Julian Assange. Precies op het ogenblik dat al onze media bulken van de beschuldigingen aan het adres van Rusland voor oorlogsmisdaden en…

Laatste bijdrages

Gaza, rivièra of piratenkust? 

De vraag.  Het antwoord van Donald Trump, de Amerikaanse president, mag dan een provocatie zijn of gewoon onbeleefd en idioot, dat neemt niet weg dat de vraag reëel en…

“Trump is erg hypocriet”

Er gaat geen dag voorbij of er komt een of ander gruwelverhaal uit Washington. President Trump gaat door met dreigen en alweer dreigen. Van Palestina naar Panama en Mexico.…

Armenië lonkt naar VS na teleurstelling in Rusland

Met een lopend proces in Bakoe tegen de voormalige leiders van Nagorno-Karabach en een steeds brutalere president Ilham Alijev, is Jerevan op zoek naar nieuwe strategische partners. De desillusie…

Alles anders en beter?

You May Also Like

×