Uiterst-rechts succes in Verenigd Koninkrijk
Nigel Farage en zijn uiterst-rechtse Reform UK glunderen. “Wij zijn nu de grootste oppositiepartij”, aldus Reform dat in een tussentijdse verkiezing Labour uit een Lagerhuiszetel ontnam en grote successen boekte in lokale verkiezingen. Premier Keir Starmer, Labour, geeft toe dat de pil bitter is, de Conservatieven zijn wel mee de grote verliezers en voelen zich zelfs bedreigd in hun bestaan als grote rechtse partij..
Reform UK zal de brandstoftoelage voor kleine gepensioneerden weer invoeren”, aldus een van de vele beloftes van Farage. Het intrekken van die toelage was een van de eerste maatregelen vorig jaar van de Labour regering. Uiterst-rechts profiteert inderdaad op grote schaal van het allesbehalve sociale beleid van Labour. Al is het wel het thema immigratie dat Reform het meest winst oplevert.
Successen
De opvallendste winst is een zetel in het Lagerhuis in Runcorn, waar de kandidate van Reform met zes stemmen verschil Labour verslaat. Labour had daar vorig jaar nog een voorsprong van 14.700 stemmen.
Reform haalde ook een spectaculaire zege in Greater Lincolnshire, een gebied van meer dan één miljoen inwoners, waar Andrea Jenkyns ‘mayor’ wordt – ze haalde er meer dan 40 % van de stemmen. Zij is een vroegere Conservatieve minister die vorig jaar haar Lagerhuiszetel kwijtspeelde en naar Reform overstapte. Het is een van de vele lokale successen die Reform haalde, zowel te nadele van Labour dat forse klappen krijgt, maar vooral ten koste van de Conservatieven die hun kiezersaandeel zien wegsmelten.
Dat is wat bij de Conservatieven nu volop wordt gevreesd, dat politici samen met de kiezers massaal naar Reform overlopen. Farage gaat er nu al van uit dat de Conservatieve partij snel zal verschrompelen ten bate van Reform. Volgens recente peilingen (The Economist UK poll tracker) zou Reform bij algemene verkiezingen een kwart van de stemmen halen, net iets meer dan Labour, met de Conservatieven op 22 % en de Liberal Democrats rond 11. Maar de kiezers zijn wisselvallig en een lage of hoge opkomst kan veel verschil maken.
Nummer één
Met het zeer ondemocratische Britse kiesstelsel – één gekozene per district in één ronde – zou dat Reform 234 van de 630 Lagerhuiszetels opleveren. Met een extra sprong zou dat tot bijna 300 oplopen. Vorig jaar haalde Labour met 33,5 % van de stemmen 412 zetels, Reform haalde met 14;3 % slechts 5 zetels – één gekozene stapte er inmiddels uit, maar nu is er dus weer één bij.
Bij de Conservatieven is er grote aarzeling hoe op de doorbraak van Reform te reageren. Een groot deel zou het programma van Reform liefst, met enkele extra radicale trekjes, verder overnemen. Maar totnogtoe heeft de zeer rechtse opstelling van de Conservatieven hun kiezers verder weggejaagd naar “authentiek” uiterst-rechts dat het heeft over massale deportaties van immigranten. Farage jaagt daarbij ook naar geldschieters van de Conservatieven.
Bij de Conservatieven gaan ook stemmen op om kiesafspraken te maken met Reform, om de districten onder elkaar te verdelen zodat de rechtse stemmen niet versplinterd worden – wat vorig jaar Labour zo goed uitkwam. Anderen vinden dan weer dat men beter tot na verkiezingen kan wachten om met Reform samen te werken.
Nr 10
Nigel Farage is populair bij de geestesgenoten Donald Trump en co in de VS. Elon Musk beloofde op zeker ogenblik Farage enorme financiële steun voor zijn campagnes, maar die liefde is inmiddels bekoeld. Reform vermijdt wel de banden met Trump uit te spelen gezien de onpopulariteit van de VS-president in het Verenigd Koninkrijk.
Farage ziet zich hoe dan ook al in Downing Street nr 10. Op zijn programma staat alvast het einde van allerlei maatregelen tegen klimaatopwarming en de nationalisatie van de waterbedrijven, een sector waar de privatisering tot rampzalige resultaten leidde. Wat de partij verder zoal wil, is een zorg voor later. Eerst en vooral de immigratie aanpakken, aldus de boodschap waarmee Reform hoog scoort.
