De Iraanse theocratisch-militaire dictatuur tracht met zeer harde hand de massale protesten te onderdrukken. Ze gaat daarbij extra hard tekeer in enkele gebieden met etnische minderheden. De repressie is zeer brutaal en massaal tegen de Koerden, maar die blijkt even hard te zijn tegen de Baloetsji’s, in het zuidoosten van het land.
In Zahedan, de hoofdstad van Iraans Baloetsjistan, zijn vooral jongeren net als in de rest van Iran de straat opgegaan na de dood van Mahsa Amini op 16 september. De toestand raakte in de regio extra gespannen door de verkrachting van een 15-jarig meisje door een politiechef, een Pers. De eis om die chef te arresteren bleef zonder gevolg.
Eind september vielen in Zahedan op één dag minstens 82 doden. Na het vrijdaggebed in een soennitische moskee – de meeste Baloetsji’s zijn soennieten, geen sjiïeten – gooiden jongeren stenen naar de politie, die daarop met scherp in de menigte schoot. Volgens Amnesty International werd er ook van op daken in de menigte geschoten. Intussen opgedoken videobeelden laten inderdaad zien hoe sluipschutters op daken klaarstonden om op de menigte te schieten.
Arm, ongeletterd
De geestelijke leider van de soennieten in de regio, maulavi Abdoelhamid Ismaeelzahi, heeft bij de presidentsverkiezingen nochtans opgroepen om voor de ultraconservatieve Ebrahim Raissi te stemmen. Zijn collaboratie heeft niets opgeleverd, de soennitische Baloetsji’s blijven evenzeer gediscrimineerd. Hun regio is zowat de armste van het land – 80 % zit onder de al zeer lage armoededrempel – en een groot deel van de bevolking is analfabeet bij gebrek aan onderwijs. De regio heeft nochtans veel rijdkommen, zoals gas, olie en mineralen.
Er wonen in dit uigestrekte dunbevolkte gebied rond 1,5 miljoen Baloetsji’s. Er bestaan bewegingen om tot een verenigd Baloetsjistan te komen, samen met de 4 miljoen Baloetsji’s in Pakistaans Baloetsjistan en de 300.000 in een zuidelijke strook van Afghanistan. Britten en Perzen hebben Baloetsjistan in 1870 onder elkaar verdeeld, vandaar de huidige grenzen. De onrust van de voorbije jaren heeft niet altijd met die kwestie te maken, het is ook een transitregio voor diverse drugs.
