In 1998 brak een ernstige crisis uit tussen de Christelijke Volkspartij, CVP, en de leiding van de Europese Volkspartij, EVP, aangevoerd door Wilfried Martens. De CVP verweet Martens dat hij die EVP onder Duitse en Spaanse impuls een steeds rechtsere koers deed varen. Vooral zijn toenadering tot de Italiaanse rechtse leider Silvio Berlusconi en diens Forza Italia deed voor veel CVP’ers de deur dicht. Nu, begin 2001, is alles vergeven en vergeten. Berlusconi is nu een kopstuk van de EVP, de koers is steeds rechtser, maar de CVP heeft daar geen last meer van. Het mirakel van Berlijn.
Vooral uit ACW-hoek kwam groot bezwaar tegen de samenwerking met Berlusconi. Die werd toen (terecht) afgeschilderd als een opportunist die in 1994 vooral in de politiek was gestapt om zijn zakelijke belangen te beschermen. Zijn partij Forza Italia, creatie van zijn eigen reclamefirma, was allesbehalve democratisch, zij was en is georganiseerd als een mengeling van een kapitalistisch bedrijf en een supportersclub. Die ACW-kringen hadden het ook over de banden van Berlusconi’s omgeving met de maffia. Er werd ook op gewezen dat Forza Italia een alliantie heeft met de postfascistische Nationale Alliantie. Kortom, redenen te over om zich te verzetten tegen de opname van de gekozenen van Forza Italia in de EVP-fractie van het Europees Parlement.
Martens had het echter met de CDU (de Duitse Christen-Democratische Unie) en de PP (Volkspartij) van de Spaanse premier Aznar op een akkoordje gegooid om Berlusconi in de fractie toe te laten, zodat de EVP de socialistische fractie naar de kroon zou steken. « Het gaat alleen om de fractie, niet om de partij », benadrukte Martens toen vergoelijkend. De EVP bleef trouw aan haar christen-democratische beginselen, luidde het toen.
De CVP, het Nederlandse CDA (Christten-Democratisch Appèl), enkele Ieren en Fransen en vooral de door Berlusconi belaagde Italiaanse PPI (officiële erfgename van de Democrazia Cristiana) hadden er geen goed oog in. Toenmalig CVP-voorzitter Marc Van Peel veroordeelde Martens’ «krampachtig blijven zoeken naar nieuwe partijen tegen de socialisten ». De CVP en haar partners zwoeren trouw aan de christen-democratische waarden en voerden aan dat het toch straf zou zijn dat toenmalig Italiaans premier Romano Prodi op bijeenkomsten van de EVP tegenover zijn belangrijkste opposant zou zitten. Maar toen was het al zo klaar als een klontje dat de CDU, de PP en Martens het die PPI, waarmee Prodi kartel had gevormd, kwalijk namen dat ze in een centrumlinkse coalitie zat. De Italiaanse bisschoppen deden ook hun duit in het zakje om die PPI in het verdomhoekje te steken.
Dat zat de CVP dus allemaal dwars in 1998 en 1999. Martens werd met de nek bekeken als uitverkoper van de ‘centrum’-EVP aan rechts.
Intussen is Forza Italia volwaardig lid geworden van de EVP zelf. Berlusconi werpt zich op als de echte erfgenaam van de Democrazia Cristiana (DC). Het is niet helemaal gelogen, want Berlusconi heeft zijn zakenrijk te danken aan hoge vrienden van het zogenaamde ‘CAF-systeem’, naar Craxi (wijlen, 17 jaar lang leider van de socialistische PSI), Andreotti en Forlani (twee kopstukken van de DC). Berlusconi was een sleutelfiguur van dat systeem, ook bekend als ‘Tangentopoli’ (Smeergeldstad). Dus niet echt geloofsbrieven om fier over te zijn. Maar toch is Berlusconi nu als ‘duce’ van de grootste partij de belangrijkste woordvoerder van de Italianen binnen de EVP.
Een zware pil om slikken? Blijkbaar niet voor de CVP, want op het EVP-congres van begin 2001 in Berlijn was alles ineens koek en ei. Voor Berlusconi werd de rode loper uitgerold. De EVP is nu vooral een conservatieve bundeling met een christen-democratische rand. Geen probleem, zolang de EVP in de context van de EU maar machtspartij kan spelen. In Berlijn heerste volstrekte unanimiteit, Berlusconi kreeg op alle banken applaus.
« Ik ben werkelijk opgetogen over wat er hier gebeurt », zei de huidige CVP-voorzitter Stefaan De Clerck in Berlijn. Hij deed het voorkomen alsof Berlusconi had ingebonden. Weet de Clerck dan niet dat Berlusconi’s Forza Italia nu scheep gaat met de racistische Lega Nord? Ook dat is geen probleem meer, de flirt van de Oostenrijkse christen-democraten met de uiterst-rechtse Jörg Haider is toch ook verteerd. De Clerck vraagt zich zelfs af of de EVP geen model kan staan voor de CVP. In dat geval zal er van het cordon sanitaire tegen het Vlaams Blok niet veel overschieten, want wat in Oostenrijk en Italië kan, moet hier dan ook kunnen?
(Uitpers, februari 2001)
