Op 18 en 19 oktober moet de Europese Raad in Lissabon de definitieve tekst vastleggen van het Hervormingsverdrag, dat in de plaats komt van de ter ziele gegane grondwet. De vakbonden maken van de gelegenheid gebruik om in de Portugese hoofdstad te betogen.
Achter de schermen wordt druk gemanoeuvreerd over de definitieve tekst van het Hervormingsverdrag. Op 18 en 19 oktober moet de Europese Raad in Lissabon de tekst definitief goedkeuren, waarna het verdrag plechtig wordt ondertekend op de Europese Raad eind dit jaar. Daarna volgt het ratificatieproces, dat men rond wil hebben voor de Europese verkiezingen van juni 2009.
Nu en dan lekt er iets uit over de onderhandelingen in de aanloop naar Lissabon[1].
Pikant is dat de Polen op 23 oktober, enkele dagen na de Europese Raad in Lissabon, naar de stembus gaan. Dat zet de Poolse delegatie onder druk. De nieuwe regering zal in december het Hervormingsverdrag definitief moeten ondertekenen. Ook in Groot-Brittannië doen geruchten de ronde dat premier Brown in oktober vervroegde verkiezingen wil organiseren.
Referenda?
De lidstaten weren zich als een duivel in een wijwatervat om nieuwe referenda te vermijden. In Ierland komt er in ieder geval een referendum. In Nederland en Denemarken is een referendum juridisch niet verplicht, maar de politieke druk houdt aan[2]. In Frankrijk heeft president Sarkozy de steun van de socialisten nodig om het hervormingsverdrag zonder referendum te ratificeren[3].
Zullen de antineoliberale krachten er in slagen de opgelegde consensus te doorbreken? Op een vergadering van Europese altermondialisten in Brussel werd alvast beslist een Europese oproep te lanceren voor inspraak van de bevolking[4].
Ook de betoging die de Portugese vakbonden op 18 oktober in Lissabon organiseren kan bijdragen tot het doorbreken van de consensus. Naar verluidt zou ook het Europees Vakverbond voor deze betoging mobiliseren. De betoging is gericht tegen het groenboek over de modernisering van het arbeidsrecht[5] dat de Commissie vorig jaar lanceerde, maar onvermijdelijk komen er ook andere thema’s aan bod. Helaas zal een mobilisatie van Europese andersmondialisten voor deze betoging moeilijk zijn, omdat de mobiliserende Portugese vakbonden onder sterke invloed staan van de Portugese KP, die een sectaire koers vaart.
Sarkozy, Brown en Merkel…
Terwijl vele ogen op het Hervormingsverdrag gericht zijn, zijn ook andere ontwikkelingen belangrijk voor de toekomst van de EU. De Franse president Sarkozy speelt hierin een hoofdrol, al gaat dit niet zonder tegenstellingen.
Sarkozy wil de militaire slagkracht van Europa versterken. Europa moet autonoom militaire kracht ontwikkelen om niet volledig ondergeschikt te blijven aan de VS. Gelet op de krachtsverhoudingen kan dit echter niet tegen de VS in, waarvan de militaire macht noodzakelijk is voor het handhaven van de internationale kapitalistische orde. Sarkozy stelt zich dus op als een vriend van de VS. Zijn Minister van Buitenlandse Zaken Bernard Kouchner mocht oorlogstaal gebruiken tegen Iran, wat diende om weerklank te geven aan het plan als Europese Unie autonoom harde sancties tegen Iran uit te vaardigen, dus een eventueel veto van Rusland in de Veiligheidsraad te omzeilen, maar niet in een coalition of the willing van afzonderlijke Europese landen onder leiding van de VS. Sarkozy koppelde ook het perspectief van de toetreding van Frankrijk tot de militaire structuur van de NATO aan de voorwaarde dat de NATO het recht erkent van Europa op autonome militaire structuren.
Samen met zijn vriend de Britse premier Brown sleutelt Sarkozy aan een gemeenschappelijk Europees militair optreden in de rand van de crisis in Darfur. De Europese Unie zou samen met de VN soldaten ontplooien in Tsjaad en de Centraal-Afrikaanse Republiek, om de gevolgen op te vangen van de Darfurcrisis in het buurland Sudan. Frankrijk heeft permanent meer dan 3.000 soldaten gestationeerd in Tsjaad, en ook Polen zou bereid zijn troepen te leveren. Het Brits-Franse partnerschap voor een Europese militaire aanpak van de Darfurcrisis doet denken aan de manier waarop de Franse president Chirac en de Britse premier Tony Blair in december 1998 met de akkoorden van Saint-Malo een eerste impuls gaven aan de militaire uitbouw van Europa.
Zo opent zich het perspectief van een brede consensus tussen Sarkozy, de Duitse Bondskanselier Angela Merkel en Brown over de militaire uitbouw van de Europese Unie, in alliantie met maar niet ondergeschikt aan de VS.
De Franse president koppelt aan dit militair perspectief zijn visie op de rol van de staat en de politiek in de economie. Daar vindt hij echter minder gehoor bij Merkel en Brown. Zowat alle economische dossiers (militair-industriële projecten zoals Galileo, het muntbeleid en de rol van de Europese Centrale Bank, het energiebeleid,…) leiden tot even zovele meningsverschillen. Het ziet er naar uit dat een debat binnen de Europese elites over de verhouding tussen de markt en de staat in de Europese constructie onvermijdelijk is. Het is echter geen zuiver economisch debat. Europa politiek sterker uitbouwen ‘dreigt’ de klassenstrijd op Europees niveau te tillen. Dit ‘gevaar’ vermijden is net de rationele kern van het Europees neoliberaal dogmatisme.
Ander nieuws uit de Europese Unie
Binnenmarkt
Het Gerecht van eerste aanleg, na het Europees Hof van Justitie de belangrijkste rechtbank van de Europese Unie, bevestigde in een arrest van 17 september de boete van een half miljard euro die de Europese Commissie in 2004 aan Microsoft had opgelegd wegens misbruik van haar dominante positie op de PC-markt[6]. Met deze uitspraak scoorde de Commissie een belangrijk propagandapunt als bestrijder van machtsmisbruik door multinationals. Haar concurrentiebeleid krijgt er een sympathiek kleurtje door. Eerder had de Commissie een soortgelijk punt gescoord door op te treden tegen de hoge tarieven van telecommunicatieoperatoren voor telefoontjes naar het buitenland.
Toch blijft het concurrentiebeleid van de Commissie ter discussie staan, en niet alleen bij de altermondialisten. Dat bleek toen Europees commissaris Piebalgs op 19 september nieuwe plannen voor de energiesector publiek maakte[7]. De Commissie blijft aandringen dat de infrastructuur voor het transport van energie (pijpleidingen, hoogspanningskabels) afgesplitst wordt van de energiemaatschappijen. Zo wil zij de concurrentie op de energiemarkt verhogen, en een Europese energiemarkt verwezenlijken[8]. Het plan stuitte echter onmiddellijk op scherpe kritiek van de Duitse economieminister.
Ook de Franse president Sarkozy is sterk gekant tegen deze voorstellen. Na de fusie van Suez en Gaz de France (GDF) beschikt deze laatste in de energiesector met Suez-GDF en Electricité de France over twee “nationale kampioenen” van wereldformaat. In plaats van een open Europese energiemarkt wordt de markt in verschillende lidstaten gedomineerd door nationale quasi-monopolisten, gesteund door hun respectieve nationale overheden[9]. De fusie van Suez en GDF kwam op gang om een overname van Suez door het Italiaanse Enel af te slaan.
Sarkozy bepleit openlijk deze politiek van “nationale kampioenen”. In een rapport op zijn verzoek geschreven door de voormalige Franse Minister van buitenlandse zaken Vedrine wordt uitdrukkelijk gepleit voor het recht van een lidstaat strategische sectoren van zijn economie te verdedigen. Het rapport koppelt dit aan de eis dat de Europese Unie “veel actiever zou moeten zijn in het ontwikkelen van een politiek van bescherming, solidariteit en regulering“. Sarkozy meent dat het dogmatische concurrentiebeleid van de Commissie naïef is, en in de kaart speelt van niet-Europese kapitalen die wél door een sterk staatsapparaat gesteund worden. Hij wil de eigen kapitalisten steunen, en dat de EU op Europees niveau hetzelfde doet[10].
De Commissie heeft acte moeten nemen van het debat, en voor het eerst heeft zij haar concurrentiebeleid moeten koppelen aan beschermingsmaatregelen van de Europese energiemarkt tegen buitenlandse kapitalen, door de invoering van de zogenaamde Gazpromclausule[11]. Buitenlandse kapitalen mogen zich maar inkopen in Europese energienetwerken als de netwerken in het buitenland op hun beurt open staan voor deelname van Europese kapitalen.
Toch drukt de Commissie haar concurrentiebeleid door. Zo werd in juli een onderzoek geopend tegen E.ON en GDF op verdenking van prijsafspraken.
Van een actieve Europese energiepolitiek daarentegen is geen sprake[12]. De grote Europese energiegroepen maken de wet uit, en toegenomen concurrentie zal dat alleen maar bevorderen. Het Europees Vakverbond merkt in een mededeling[13] terecht op dat zowel de zekerheid van bevoorrading, als de bescherming van de kleine consument en het klimaatbeleid, een openbare industriële politiek op Europees niveau vereisen, die steunt op samenwerking in plaats van op concurrentie.
Economisch en monetair beleid
De Europese Commissie heeft een publieke discussie gelanceerd over de Europese begroting, en meer bepaald over de prioriteiten die er aan ten grondslag moeten liggen[14]. Van een verhoging van de beschikbare middelen lijkt geen sprake. Dat zou nochtans nodig zijn indien men daadwerkelijk op Europees vlak een beleid wil financieren dat een solidaire ontwikkeling van Europa mogelijk maakt. De Europese Commissie sluit deze optie onmiddellijk uit, en wil de discussie beperken tot een herschikking van de beschikbare middelen.
Daarbij is het vooral de bedoeling de middelen die nu gaan naar landbouw aan andere doelstellingen te besteden. Tot 2013 kan er ingevolge een akkoord dat de Franse president Chirac en de Duitse bondskanselier Schröder sloten aan de middelen voor landbouw niet geraakt worden. Daarna is de discussie open. Sarkozy zou Sarkozy niet zijn indien hij niet onmiddellijk van de gelegenheid gebruik gemaakt had als Europees staatsman te verklaren dat de landbouwuitgaven, waarvan vooral Frankrijk profiteert, inderdaad ter discussie mogen gesteld worden, en dat Frankrijk zelf wanneer het de EU in de tweede helft van volgend jaar voorzit daar werk van zou maken. Indien de uitgaven voor landbouw ter discussie staan zal dit quasi onvermijdelijk gekoppeld worden aan de ‘korting’ die Groot-Brittannië geniet op haar bijdrage aan de EU.
De Europese Centrale Bank heeft beslist haar rentetarieven niet te verhogen. Zij had aanvankelijk laten verstaan dat de rente omhoog moest om de groei en dus het inflatiegevaar in Europa af te remmen, maar gelet op de kredietcrisis en de zwakkere vooruitzichten heeft zij uiteindelijk toch besloten de rente ongewijzigd te laten. Een hogere rente zou de euro tegenover de dollar nog verder omhoog geduwd hebben. De euro staat nu al op historische recordhoogten tegenover de dollar.
Europees Commissaris Barrot heeft voorgesteld Galileo[15], het Europese alternatief voor het Amerikaanse GPS, uit het slop te halen door 2,4 miljard euro in het project te pompen die zijn vrij gekomen in het landbouwbudget. Met dit voorstel is de Galileo-saga in een nieuwe etappe beland. Galileo is meer en meer een symbooldossier aan het worden in de discussie of en hoe Europa een eigen industriële politiek moet ontwikkelen.
Het Portugese voorzitterschap zou ook proberen de discussie rond de arbeidstijdrichtlijn en die rond uitzendarbeid te deblokkeren. Wat betreft de eerste richtlijn is het belangrijkste struikelblok of landen zich mogen onttrekken aan de regel dat een arbeidsweek nooit langer mag duren dan 48 uur. Rond uitzendarbeid gaat de discussie over de vraag of en hoe lang een uitzendkracht minder gunstige arbeidsvoorwaarden mag kennen dan een reguliere kracht in hetzelfde bedrijf.
Migratie
Europees Commissaris Franco Frattini lanceerde half mei drie belangrijke mededelingen over migratie[16]. Sindsdien stond de discussie niet stil.
De lidstaten beslissen ieder voor zich hoeveel ‘legale’ migranten zij op hun grondgebied willen toestaan, maar toch wordt de rol van de Europese Unie belangrijker. In de toekomst wordt het gemakkelijker beslissingen te nemen[17]. Europese samenwerking dringt zich op omdat legale migratie in één lidstaat onvermijdelijk gevolgen heeft voor de andere lidstaten[18]. Voor het aantrekken van gekwalificeerde arbeidskrachten is het belangrijk hen een toekomst voor te spiegelen in gans de Europese Unie.
Om deze gekwalificeerde arbeidskrachten is het Commissaris Fratini inderdaad te doen. Hij stelt met spijt vast dat de EU 85% van de ongeschoolde immigratie aantrekt en de VS slechts 5%, terwijl omgekeerd 55% van de geschoolde arbeidskrachten voor de VS kiezen en slechts 5% voor de EU. Volgens hem is Europese samenwerking nodig indien iedere lidstaat die migranten wil aantrekken die het nodig heeft om de gaten in de eigen arbeidsmarkt te vullen[19]. Hij stelt verschillende richtlijnen in het vooruitzicht. In oktober komen de eerste voorstellen over de rechten die legale migranten in één lidstaat kunnen laten gelden in de rest van de Unie, en over het aantrekken van gekwalificeerde migranten. Dit laatste wordt verpakt in het voorstel een “bleu card” in te voeren, in analogie met de Amerikaanse “green card”. Zo zouden deze migranten over een duidelijk afgelijnd pakket socio-economische rechten beschikken in gans de Unie. Ook de “circulaire migratie” en het aanpakken van werkgevers die ‘illegale’ migranten te werk stellen blijft op de agenda. Uiteraard wordt dit alles verpakt in beloften het zuiden niet te beroven van zijn talenten, de strijd tegen illegale migratie te vermenselijken, en tutti quanti.
Dit alles is nauw verweven met de toekomstige ontwikkelingen van de arbeidsmarkt in Europa, zodat vakbonden en sociale beweging dringend de violen moeten gelijkstemmen om in dit debat tussen te komen.
Er is ook een directe band met de arbeidsmigratie in de schoot van de EU, van Oost naar West. Na de toetreding van de nieuwe lidstaten hebben enkele oude lidstaten als overgangsmaatregel hier nog beperkingen op staan. Duitsland besliste eind augustus deze beperkingen op te heffen, omdat het de arbeidskrachten nodig heeft. De nieuwe lidstaten kampen zelf meer en meer met een tekort aan gekwalificeerde arbeidskrachten, en kijken dus naar de eigen oostburen, die geen lid zijn van de EU.
Het Europees Parlement wijdde eind september een uitgebreide discussie aan het migratiedossier, maar helaas te laat voor deze aflevering van onze kroniek[20].
Migratie wordt ook een belangrijk thema op de EU-Afrikatop in december (zie verder).
Buitenlands- en veiligheidsbeleid
Een slepend Europees dossier is de discussie over de toekomst van Kosovo. Tijdens de Balkanoorlogen in de jaren 1990 was de Europese Unie hopeloos verdeeld. Het begon toen Duitsland eenzijdig de onafhankelijkheid van Slovenië erkende, en het kwam nooit meer goed. Uiteindelijk nam de NATO in maart 1999 het initiatief over met de bombardementen op Servië.
Sindsdien staat Kosovo al acht jaar onder VN-bestuur, bijgestaan door 17.000 NATO-soldaten. In december zou er een definitieve oplossing moeten komen voor het statuut van Kosovo, maar Servië en de Albanese meerderheid in Kosovo raken het niet met elkaar eens.
De Europese Unie vreest nu dat Kosovo zich eenzijdig onafhankelijk zal verklaren, en dat sommige EU-lidstaten die onafhankelijkheid zullen erkennen, en andere niet. Het zou de slagkracht van de EU in Oost-Europa niet ten goede komen.
Duitsland neemt het voortouw tegen dergelijk scenario. De Duitse minister van buitenlandse zaken Frank-Walter Steinmeier zei dat een oplossing voor Kosovo niet mogelijk is zonder Rusland (dat Servië steunt). Wolfgang Ischinger, de speciale gezant voor Kosovo van Javier Solana, de Hoge Vertegenwoordiger voor het buitenlands beleid van de Europese Unie, verklaarde dat men pragmatisch naar oplossingen moet zoeken: uiteindelijk is het de bedoeling dat zowel Kosovo als Servië lid worden van de EU, dus wat maakt het allemaal uit? De Italiaanse premier Romano Prodi deed zijn duit in het zakje met de verklaring dat men Servië een versneld EU-lidmaatschap moet voorspiegelen om de Kosovo-crisis te deblokkeren.
Begin september organiseerde de EU een conferentie over haar nabuurschapbeleid. Dit is een beleid dat 16 buurlanden van de EU bestrijkt in Oost-Europa, de Kaukasus, Klein-Azië en het Middellandse-Zeegebied. Het nabuurschapbeleid is één van de belangrijkste luiken van het buitenlands beleid van de EU, en is erop gericht rond de EU een stabiele gordel van partnerlanden op te bouwen. In de discussie gaat het vooral over handel, energie en migratie. De bevoegde Commissaris Benita Ferrero-Waldner maakte er in haar openingstoespraak geen geheim van dat ook voor dit beleid de markt de basis vormt. Zij deed verschillende uitspraken die Frits Bolkestein niet zouden misstaan hebben. Zo zei ze tot “onze partners”: “We moeten verzekeren dat goederen, of het nu gaat om bouwmaterialen, speelgoed, aardappelen of geneesmiddelen, ook die goederen die van het grootste belang zijn voor onze buren, daadwerkelijk onze markten bereiken zonder tegengehouden te worden door fytosanitaire normen of veiligheid- of kwaliteitsnormen“. De voorwaarde is wel dat onze buurlanden meewerken aan het migratiebeleid van de EU. Tenslotte liet de Commissaris er geen twijfel over bestaan dat de energiebevoorrading van Europa een belangrijk sluitstuk van de nabuurschappolitiek vormt.
De Europese Unie bereidt een grote topontmoeting voor tussen de EU en Afrikaanse regeringsleiders, op 8 en 9 december. Het wordt de tweede EU-Afrikatop in de geschiedenis, en moet een hoogtepunt worden van het Portugese voorzitterschap. De voorbereiding loopt moeilijk, omdat verschillende Europese leiders niet willen dat de president van Zimbabwe Robert Mugabe op de top verschijnt, waarop Afrikaanse leiders antwoorden dat het niet aan de Europeanen toekomt de Afrikaanse delegaties samen te stellen.
Deze EU-Afrikatop wordt ongetwijfeld een belangrijke afspraak voor de Europese altermondialisten. Die voeren momenteel een intensieve campagne tegen de EPA’s, de “economische partnerschapakkoorden” die de oude akkoorden van de EU met de ACP-landen moeten vervangen, en die zoals dat in Europa gaat van een onversneden neoliberaal gehalte zijn.
(Uitpers, nr 90, 9de jg., oktober 2007)
Voetnoten:
[1] Londen dringt aan op waarborgen dat het buitenlandse beleid een zaak voor de lidstaten blijft, en dat het Europees Hof van Justitie zich er niet mee bemoeit. Londen vreest dat het Hof de bevoegdheid van lidstaten voor buitenlands beleid uitholt. Datzelfde Hof mag zich ook niet bemoeien met materies die vallen onder de politiële en justitiële samenwerking in strafzaken. Londen heeft zichzelf in deze criminele materies al een mogelijkheid tot opt out voorbehouden, wat op veel kritiek van andere lidstaten stuit. Die vinden dat de “strijd tegen het terrorisme” er niet door geholpen wordt.
Polen blijft aandringen dat het zogenaamde Ioannina mechanisme in de tekst van het verdrag zelf wordt opgenomen. Volgens de Poolse interpretatie betekent dit mechanisme dat elke lidstaat een stemming in de Europese Unie kan tegenhouden wanneer hij van oordeel is dat vitale belangen op het spel staan. Polen eiste de invoering van dit mechanisme in ruil voor het aanvaarden van een nieuwe stemmenverhouding in de Europese Raad. Polen heeft ook beslist, net zoals Groot-Brittannië, een opt out uit het Handvest van de grondrechten te vragen, omdat dit te liberaal zou zijn in morele kwesties.
Er wordt ook nog gediscussieerd over de zetelverdeling in het nieuwe Europese Parlement. Het verminderde aantal zetels dreigt de Belgische zetel voor de Duitstaligen te doen verloren gaan. Ook in andere landen dreigt de nieuwe verdeling ten koste te gaan van kleinere gemeenschappen of politieke families.
[2] In Nederland heeft de Raad van State beslist dat het Hervormingsverdrag geen grondwettelijke elementen bevat, zodat een referendum wettelijk niet verplicht is. In dezelfde zin menen in Denemarken juridische autoriteiten dat het verdrag geen overdracht van soevereiniteit inhoudt, zodat ook daar een referendum kan vermeden worden.
Deze legale argumenten zijn bizar. Het nieuwe verdrag wordt geen “grondwet” meer genoemd, en de vlag en het volkslied zijn uit de teksten verdwenen. Maar substantieel wordt even veel bevoegdheid overgeheveld naar de Europese Unie als met de grondwet het geval was, bijvoorbeeld in de derde pijler.
In NRC Handelblad verklaarden verschillende gezaghebbende Nederlandse juristen dan ook dat het advies van de Raad van State juridisch zwak is, maar deze zelfde juristen vinden het normaal dat de Raad vooral politieke overwegingen laat spelen.
In Nederland heeft de regering beslist geen referendum te organiseren. Het parlement kan nog het initiatief nemen, maar de PvdA heeft al aangekondigd dat zij haar verkiezingsbelofte een referendum te organiseren inslikt.
In Denemarken moet de regering nog een beslissing nemen.
[3] Hij heeft een drie vijfde meerderheid in het Congres, de verenigde Kamer en Senaat, nodig om een referendum te kunnen omzeilen. Zoals in Nederland hebben ook in Frankrijk de sociaaldemocraten de sleutel tot een volksraadpleging in handen, wat niet veel goeds voorspelt.
[4] Het initiatief werd genomen op een vergadering van het “Handvest met de beginselen voor een ander Europa”, op 20 september in het Europees Parlement te Brussel.
[5] “De modernisering van het arbeidsrecht met het oog op de uitdagingen van de 21ste eeuw”, Brussel 22.11.2006, COM(2006) 708 definitief. De Europese Commissie betreurt dat de huidige arbeidsmarkt in tweeën gedeeld is tussen ‘insiders’ met een vast voltijds contract, en outsiders met allerlei flexibele banen. Om deze tweedeling op te heffen moet gans de arbeidsmarkt geflexibiliseerd worden…
[6] De Europese Commissie verweet Microsoft de integratie van Mediaplayer in Windows, en het feit dat Microsoft weigert de informatie beschikbaar te stellen die andere producenten toestaat producten op de markt te brengen die compatibel zijn met Windows. Windows bezet 95% van de markt van programma’s waar Pc’s op draaien. Na deze gerechtelijke uitspraak zou de Commissie soortgelijke procedures kunnen lanceren tegen quasi-monopolisten zoals Appel (digitale muziekwinkels), Google (zoekmachines) en IBM (mainframes).
[7] Voor een overzicht van de discussie over de energiesector in Europa, zie mijn bijdrage in Uitpers nr. 87 van maart 2007
De toespraak in het Engels van Commissaris Piebalgs vind je met de volgende link
http://www.europa.eu/rapid/pressReleasesAction.do?reference=SPEECH/07/562&format=HTML&aged=0&language=EN&guiLanguage=enDocumentatie van de Europese Commissie over de nieuwe voorstellen:
http://www.europa.eu/rapid/pressReleasesAction.do?reference=SPEECH/07/562&format=HTML&aged=0&language=EN&guiLanguage=en[8] Nadat sinds juli 2007 de Europese energiemarkt volledig werd geliberaliseerd (geen hinderpalen meer aan de nationale grenzen)
[9] In de gassector naast Suez-GDF zijn de grote spelers het Russische Gazprom, het Duitse E.ON, het Italiaanse ENI, de Nederlandse Gasunie, en het Noorse Norsk-Hydro. Voor haar gasbevoorrading is de EU momenteel afhankelijk van Rusland, Algerije, Noorwegen en Nederland. In de elektriciteitssector zijn de grote spelers naast de Fransen ondermeer het Duitse E.ON en RWE, het Italiaanse Enel, het Spaanse Endesa (met hulp van de Spaanse overheid beschermd tegen een overname door E.ON), enz.
[10] Als goede populist speelt hij met zijn kritiek in op het onbehagen over de sociale gevolgen van een ongebreideld neoliberalisme, door zijn kritiek te keren tegen de buitenlandse vijand (de Poolse loodgieter, de Russische gasmonopolist, de Turkse islamiet).
[11] Gazprom heeft tot nog toe minderheidsaandelen in acht veelal kleine gasnetwerken in Europa.
[12] Ten bewijze de soap rond de Nabuccopijplijn, die in de toekomst gas moet aanvoeren uit Centraal Azië en Iran, om de gasbevoorrading van Europa te diversifiëren. Met Iran liggen de verhoudingen momenteel “moeilijk”. In Centraal Azië heeft Putin de Europeanen grotendeels de pas afgesneden. Als kers op de taart hebben Italië en Griekenland een project gelanceerd voor een met Nabucco concurrerende pijplijn…
[13]
www.etuc.org[14] Réformer le budget, changer l’Europe. Document de consultation publique en vue du réexamen du budget 2008/2009, Bruxelles le 12,09,2007, SEC(2007) 1188 final
[15] Meer details over Galileo in eerdere kronieken
[16] Zie Uitpers nr. 87
[17] Het Hervormingsverdrag voorziet dat legale migratie volledig opgenomen wordt in de communautaire beslissingsprocedure, terwijl ook politiële en justitiële samenwerking in strafzaken (illegale migratie,…) in de regel zal beheerd worden volgend de medebeslissingsprocedure en met gekwalificeerde meerderheid in de Raad.
[18] Legale migranten van buiten de EU heten in het Europese jargon de TCN’s of Third Country Nationals
[19] In een toespraak van 13 september 2007 in Lissabon:
http://europa.eu/rapid/pressReleasesAction.do?reference=SPEECH/07/526&format=HTML&aged=0&language=EN&guiLanguage=en[20] Maar je kan altijd zelf gaan kijken:
http://www.europarl.europa.eu/sides/getDoc.do?type=REPORT&reference=A6-2007-0322&language=NL&mode=XML#title6
