“Ik wil samenwerken met Meloni” (Ursula)
Marine Le Pen breekt nu uitdrukkelijk met het Duitse AfD, terwijl ze in Madrid deelnam aan een extreem-rechtse top georganiseerd door het zeer extreme Vox en met de steun van Giorgia Meloni. De voorzitster van het Franse Rassemblement National (RN) stond nochtans niet op goede voet met Meloni, premier van Italië die haar eigen agenda heeft. Maar Le Pen ziet hoe Meloni internationale successen boekt en de Europese agenda bepaalt. EU-Commissievoorzitster Ursula von der Leyen, spitskandidaat van EVP, herhaalde donderdag uitdrukkelijk dat ze met Meloni Europees wil samenwerken. “Ze is voor Europa en tegen Poetin”. Wat met de rest van uiterst-rechts, met wie gaat Meloni daar verder..
Hypocriet
Het hing al maanden in de lucht, de breuk tussen het Franse RN en het Duitse AfD. De onthullingen begin dit jaar over een plan in AfD-kringen voor massale uitdrijving van niet-rasechte Duitsers, had al tot een informele breuk geleid. Nu het Duitse kopstuk zegt dat niet alle SS’ers criminelen waren, heeft Le Pen een nieuw voorwendsel om haar respectabiliteit te betonen. Om het verleden van het Front National te doen vergeten. Haar opvallende deelname vorig jaar aan de mars tegen antisemitisme, lag ook in die lijn.
Le Pen is wel zwaar hypocriet in die breuk met “het extremisme” van AfD. Want in Madrid was ze een ster van het feest van Vox, dat de gruwelijke misdaden van het franquisme ontkent, en viel ze in de armen van de Argentijse president Javier Milei die ook al de massamoorden van de militaire dictatuur in zijn land verzinsels vindt.
Zowel RN als AfD maken deel uit van de fractie Identiteit en Democratie (ID) in het Europarlement. Samen met Vlaams belang, de PVV van Wilders, de Oostenrijkse FPÖ , de Lega van de Italiaanse premier Matteo Salvini, de Estlandse Conservatieven, het Tsjechische SPD, de Deense Volkspartij. Uit negen lidstaten – om een erkende fractie te hebben zijn leden uit minstens zeven deelstaten nodig.
“Hervormers”
De concurrentie, dat is ECR (Europese Conservatieven en Hervormers) , indertijd opgericht door de Britse Conservatieven die vonden dat de EVP niet conservatief genoeg was. De twee groten in die fractie zijn de postfascisten Fratelli d’Italia van Meloni en de Poolse PiS, tot vorig jaar regeringspartij. De Zweedse SD (“Democraten”) hebben geen ministers maar regeren toch mee. De uiterst-rechtse De Finnen zitten wel in de regering, evenals de Tsjechische ODS.
Het Spaanse Vox werpt zich in dit gezelschap meer en meer op als een internationaal baken voor uiterst-rechts, onder meer in Latijns Amerika. Vox mengt zich onder meer op grote schaal in de Mexicaanse kiesstrijd. Deze ECR-fractie telt ook enkele ultra-rechtse nationalisten uit de Balkan en de Baltische staten. Uit Nederland zijn er leden van Forum voor Democratie van Baudet, van de ultra-reactionaire SGP en van JA21.
We vergaten bijna N-VA. Die zit al jaren samen met post- en neofascisten, maar zoekt een nieuw onderkomen voor na 9 juni.
Eén grote afwezige: de Fidesz van de Hongaarse premier Viktor Orban die in maart 2021 uit de EVP-fractie stapte eer ze werd uitgesloten. Orban heeft in de wereld van uiterst-rechts heel wat aanzien, tenslotte regeert hij al sinds 2010 en wint hij verkiezing na verkiezing. Een gewezen vertrouweling, Péter Magyar, voert nu wel campagne tegen hem, maar de Fidesz zal hoe dan ook met een grote groep naar het Europarlement trekken.
Atlantisme
Bij Meloni? Orban en Meloni delen elkaars hypocriete bezorgdheid om de ‘zuivere familie’, die gesticht door een man en een vrouw. Maar ze hebben andere vriendschappen buiten Europa. Zowel Meloni als de PiS zijn zeer “Atlantisch”, voor nauwe banden met Washington, voor grote steun aan Oekraïne. Dat botst met Orbans keuzes. Maar inzake “familiewaarden”, inzake immigratie, vrouwen- en homorechten zitten ze wel op eenzelfde lijn. De PiS lijkt dan ook haar bezwaren tegen de komst van deze “vriend v an Poetin” omwille van de gemeenschappelijke “waarden” te willen opzij zetten.
Wat met de rest? Het RN zal met een forse groep, 27 gekozenen of meer, naar het Europarlement komen en bij ID sterker de toon aangeven. Maar komt er nog een ID-fractie? Het RN dan ook maar bij ECR nu Le Pen toegejuicht is op het ‘feest’ van Vox?
De twijfel is groot of kopstuk Meloni, want dat is ze wel bij ECR, dat kan toelaten. Kan ze het “Atlantisch gelaat” van die ECR laten schenden door “Russofielen” als RN, Lega, ÖVP?
Want Meloni flirt al maanden met de nummer één van de EVP bij de verkiezingen, Ursula von der Leyen. Die houdt de mogelijkheid van samenwerking met de groep van Meloni open. “Dat is mogelijk, het hangt ervan af wie in welke groep zit”, aldus de huidige voorzitster van de EU-Commissie eind april. Vandag, 23 mei, heeft ze dat bevestigd.
Met een Le Pen erbij ligt dat moeilijker. Orbans Fidesz, die zou er nog bij kunnen. De Lega? De grote stemmentrekker van de Lega is de xenofobe, homofobe fascistische generaal Roberto Vannacci. Maar kopstukken van de Lega hebben ooit met de EVP onderhandeld over toetreding, dus waarom niet. AfD valt dus bij voorbaat al af. Tenzij Le Pen niet aan leden in zeven lidstaten zou raken voor een eigen fractie en dan toch maar de spons veegt over enkele “misverstanden”?
Keuzes EVP
Een alliantie tussen de conservatieve EVP en de verruimde conservatieve ECR, dat is dus zeer goed mogelijk, afhankelijk ervan wie er bij Meloni zit. In Italië werken de Fratelli, de Lega en de EVP (via Forza Italia) al zo lang samen, waarom niet Europees? In talrijke landen werken partijen van de EVP samen met gelijkaardige partijen, zoals de Spaanse PP met Vox. In Zweden met de SD. De Oostenrijkse ÖVP regeerde begin deze eeuw al met de FPÖ. Is het RN van Le Pen al respectabel genoeg om in zo een alliantie te zitten? En dan ook Vlaams Belang?
En de PVV van Wilders? Ja, waarom zou dat niet kunnen, nu de VVD – die deel uitmaakt van de liberale fractie Renew, samen regeert met de PVV. Het is dus niet alleen de EVP die al decennia de deuren openzet voor uiterst-rechts, nu doet ook een grote liberale partij dat.
Wat vinden OpenVLD en CD&V daarvan? Eind vorige eeuw was er bij de Vlaamse christendemocraten hevig verzet toen Wilfried Martens Forza Italia in de EVP-fractie loodste. Het bleef bij woorden. Intussen is die EVP steeds meer, de jongste tijd snel, naar rechts opgeschoven. Houdt de CD&V zich daar nog mee bezig?
Na 9 juni zullen partijen die we uiterst-rechts klasseren, wellicht veel meer vertegenwoordigers in dat Europarlement hebben dan vandaag. De meeste partijen bekommeren zich vooral om de nationale weerslag van de uitslag. In België zal er bijna uitsluitend naar de gelijklopende federale en regionale verkiezingen worden gekeken. In de meeste andere landen gaat het om een peiling in ware grootte. Of om de aanloop tot andere verkiezingen, zoals in Frankrijk waar dit al het begin is van de campagne voor de presidentsverkiezingen in 2027.
Maar het gezicht van globaal uiterst-rechts, Atlantisch of niet, zal zich hoe dan ook sterk laten voelen in het EU-beleid – doet dat trouwens nu al, zie maar de afzwakking van de maatregelen inzake milieu en transitie. Met een sterker uiterst-rechts, verdeeld of niet, komen strijd tegen klimaatopwarming en sociaal beleid meer dan ooit in het gedrang.
