De Europese Raad van afgelopen week heeft zich opnieuw van zijn kleinste en nationalistische kant laten kennen. De tijd voor het doorbreken van de dogma’s is bij de nationale regeringen nog niet aangebroken.
Zeker, het Stabiliteitspact werd tijdelijk opgeschort en dat is niet te verwaarlozen, zeker als men weet hoe rigide sommige regeringen er mee omgaan. Er werd een steunpakket vrijgemaakt waar enkel onze nationalistische NVA zich bij onthield. Het Europees Parlement stelde ook het Solidariteitsfonds open voor de meest getroffen landen. De Commissie stuurde richtlijnen naar alle regeringen om eraan te herinneren over welke sociale steunmatregelen ze kunnen beschikken.
Een gemeenschappelijke schuldenpot met de uitgave van eurobonds, in dit geval coronabonds, was een brug te ver. Onder leiding van Duitsland bleven ook Nederland, Oostenrijk e Finland njet zeggen. Ook het solidariteitsgeld van het Europees Stabimiteitsmechanisme blijft voorlopig achter slot en grendel.
‘Weerzinwekkend’ zo haalde de Portugese Eerste Minister uit naar Wopke Hoekstra, Nederlands’ Minister van Financiën die in de allerbeste Jeroen-Dijsselbloem-stijl als schoothond achter Duitsland aanliep. ‘De EU kan de pot op’, zei de premier van Italië, maar dat was duidelijk voor binnenlands gebruik, want hij ondertekende braaf mee de slotresolutie van de Raad. Eén stem in Brussel, een andere stem in de hoofdstad, zoals gebruikelijk.
Riskant
Er werd al eerder op gewezen dat dit gebrek aan solidariteit tussen de Lidstaten ook het einde van de Europese Unie kan inluiden.
Toch zijn er twee lessen uit deze crisis te trekken, één positief, één twijfelachtig.
Ten eerste tonen de genomen maatregelen wel aan dat er met voldoende druk beweging kan komen in dogmatische standpunten. Voor de coronabonds is dat nog niet het geval, voor het ESM worden de teugels wellicht over enkele weken gevierd, het stabiliteitspact is al van de agenda afgevoerd. Het is duidelijk dat na deze crisis niets nog hetzelfde zal zijn en er veel druk vanuit de Lidstaten én vanuit de publieke opinie nodig zal zijn om het beleid definitief een andere richting uit te sturen. Maar het kan dus wel, dat is bewezen.
Een tweede les is erg twijfelachtig. De Lidstaten tonen een gebrek aan solidariteit, de Europese Centrale Bank toont hoe het wel kan! Een kredietlijn van 750 miljard Euro om schuldtitels op te kopen, steun aan de mogelijke coronabonds, en nu ook een besluit om 120 banken in de EU te verbieden dividenden uit te keren!
De Europese Commissie doet wat ze kan binnen haar bevoegdheden.
Duidelijker kan het niet zijn: het zijn de Europese instellingen die pogingen doen om samen deze crisis aan te pakken, op de eerste plaats de E.C.B. Het is makkelijk en nodig om het nationalistische egoïsme te veroordelen, maar willen we dan een door een bank gestuurde E.U.?
Het is m.i. geen toeval dat de E.C.B. zo genereus is. De Europese Raad kan het begin van het einde van de E.U. inluiden, de E.C.B. blijft overeind en zal alles doen om de Euro te redden. Dit kan toch niet het gedroomde scenario zijn van de linkerzijde? Een monetair maar géén politiek Unie? De natte droom van alle neoliberalen?
