Wat er ook moge gebeuren, een akkoord over hogere lasten voor de Europese NAVO-lidstaten of een breuk met Amerika, het resultaat zal altijd neerkomen op meer bewapening. De EU versterkt nu haar plannen om een eigen gemeenschappelijke verdedigingsstrategie concreter te onderbouwen. Naar aanleiding van het uittekenen van toekomstscenario’s werd nogmaals herhaald dat er nood is aan betere samenwerking onder de verschillende legers van de EU-lidstaten. Midden november hebben de EU-defensieministers al een akkoord bereikt om de beschikbare middelen beter op elkaar af te stemmen. De Europese commissie verlangt ook van de lidstaten een hogere bijdrage om een gemeenschappelijk militair fonds tot stand te brengen. Brussel geeft op die manier ook meteen een gunstig signaal richting Donald Trump, die bij de Europeanen aandringt opdat ze financieel meer zouden doen voor hun defensie.
Brussel wil voor dit defensiefonds voor de periode 2021 -2027 een bedrag van 3,5 miljard euro uit de EU-huishouding omleiden. Bovendien wil de EU-commissie blijkbaar de Europese investeringsbank toelaten om bewapeningsprojecten te financieren.
De defensie-uitgaven van de EU-lidstaten kennen sinds 2006 een vermindering met een derde, mede veroorzaakt door de economische en financiële crisis in de EU en op wereldvlak. De Europese Unie wil met haar defensiestrategie de lidstaten nauwer doen samenwerken om zo verspilling te vermijden en om tot een gemeenschappelijk type aan bewapening te komen.
Het EU-parlement heeft 90 miljoen euro goedgekeurd voor een eerste onderzoekproject voor 2017 tot 2019, onder andere voor radartechnologie, drones, robotica en versleuteling van software. Na 2020 zou het jaarlijks om 500 miljoen gaan. Naast het geld voor onderzoek, wil de commissie dat lidstaten jaarlijks geld storten in het Defensiefonds om gezamenlijk wapens aan te kunnen schaffen. Mediaberichten hebben het dan over het goedkoper worden van militaire aanbestedingen en het voorkomen dat lidstaten als het ware dubbele uitgaven doen. Om dit Defensiefonds te realiseren is volgens de commissie jaarlijks zo’n 5 miljard euro nodig. Deze optie van de EU zal in de eerstvolgende jaren nog kleinschalig zijn. Maar bij de NAVO wil men dat de nieuwe bewapening draait om Amerikaanse wapentypes. Aan de overkant van de oceaan wordt voor de komende vijf jaar 18 miljard dollar voor nieuwe en moderne wapens geïnvesteerd. Gezien haar benarde financiële mogelijkheden dringt Washington er bij haar Europese vazallen op aan dat ze mede investeren voor de ontwikkeling van de nieuwe wapentypes. Dus moeten ze hun militaire budgetten verhogen.
Het streven voor een nauwere en betere samenwerking qua Europese defensie is voor de grote EU-landen, Frankrijk, Duitsland en Italië een antwoord op het Brexit referendum. Nu Groot-Brittannië uit de Unie zal stappen is Frankrijk de grootste strijdmacht van de EU. Duitsland zegt steeds nadrukkelijker bereid te zijn een grotere verantwoordelijkheid op te nemen op het internationaal toneel. Daarenboven staan de Europeanen onder VS druk om een grotere bijdrage te leveren in het westers verdedigingssysteem. Maar indien de band binnen de NAVO losser zou worden, dan nog zullen de militaire uitgaven stijgen om de eigen Europese defensie dan volop vorm te geven.
In de discussie over de financiële NAVO-doelstelling geeft Angela Merkel haar zegen om inderdaad de afspraak van 2 procent van het bbp na te komen. De Duitse bondskanselier heeft al grotere defensie-uitgaven in het vooruitzicht gesteld. Merkel is van oordeel dat de verplichtingen moeten worden nagekomen. Ze meent dat deze vraag van president Trump en de NAVO terecht is en dat Duitsland het voorbeeld moet zijn voor de andere NAVO-lidstaten. Hiermee steunt de Duitse kanselier haar defensieminister Ursula von der Leyen (CDU), die publiekelijk in discussie is met de Duitse minister van Buitenlandse Zaken, Gabriel (SPD), om geen woordbreuk te plegen over de NAVO-verplichtingen. Gabriel is eerder sceptisch en waarschuwt dat deze meerkost voor defensie gefinancierd zal worden op de rug van de sociale dienstverlening, hetgeen voor de SPD stemmenverlies betekent.
Met deze onderdanige gehoorzaamheid wil Duitsland Washington tonen dat ze een trouwe vazal blijft. Tegelijkertijd wil ze hiermee Duitsland op de voorgrond plaatsen qua internationale politiek in de Unie. Nu spendeert Duitsland 1,2 procent van haar BIP voor defensie – nominatief is dat 10% minder dan Frankrijk – en telt het verschillende Amerikaanse militaire basissen op zijn grondgebied. Om de norm van 2 procent te bereiken moeten de Duitse militaire uitgaven 25 tot 30 miljard euro verhoogd worden. Geen klein bier.
De Duitse defensieminister plant om het perstoneelbestand van de Bundeswehr te vergroten, haar doelstelling is 198.000 soldaten te bereiken voor 2024. Dat zijn er ongeveer 20.000 meer dan de huidige planning. Dergelijke militaire opwaardering moet leiden tot een wapenwedloop in Europa.
Omwille van de Oekraïense crisis en de noodzaak om de islamitische radicale terreur te bestrijden moet de westerse militaire alliantie haar betrouwbaarheid tonen, heet het. Bepaalde wapenlobbyisten zoals de organisator van de Veiligheidsconferentie van München, Ishinger, pleiten zelf voor een uitgavenniveau van 3% van het BNP. Maar meer pantsers en meer moderne wapentechnologie in de plaats van meer sociale veiligheid is een verkeerd debat, waar alleen de wapenproducenten baat bij hebben.
Voor sommige Europese politieke sabelslepers is de opmerking van president Trump over de NAVO als een geschenk uit de hemel. Ze verschaft, in hun ogen, Europa de mogelijkheid eindelijk op eigen benen te staan, om in samenspraak met gootmachten een grotere invloed te krijgen in het wereldgebeuren. De Unie moet volgens hen een fysieke verantwoordelijkheid voor heel Europa verwerven, vooral in Oost-Europa en het Middellandse-Zeegebied. Ze moet hiervoor een operationele troepenmacht uitbouwen naast de NAVO. Merkel chanteert trouwens Trump met haar verklaring dat in het geval er geen akkoord tussen Amerika en Europa zou bereikt worden, de Unie haar economische belangen zal moeten opdrijven met landen en organisaties die weigeren de handelsdictaten van Washington te aanvaarden.
De EU is op de verkeerde weg wanneer ze gelooft dat men voor meer veiligheid het pad moet openen voor grotere militaire uitgaven.
