In heel wat landen zullen de verkiezingen niet bepaald worden door de politieke visie op de Europese Unie waar deze of gene partij of kandidaat voor staat. De agenda wordt wellicht vooral bepaald door de binnenlandse politieke situatie. Deze wordt op zich natuurlijk ook wel beïnvloed door wat de Unie als politieke praktijk aanhoudt, maar eigen lokale factoren lijken de doorslag te zullen geven. Kijken we even naar enkele zwaargewichten in de Unie.
In Spanje zal bijvoorbeeld het debat rond abortus wellicht niet weg te krijgen zijn uit de politieke gesprekken. Maar vooral wordt er naar uitgekeken of het Spaanse tweepartijensysteem (sociaaldemocraten en christendemocraten) overeind zal blijven. In de peilingen halen ze samen nog 60%. De partijstrategen lijken deze Europese stembusgang eerder als een algemene repetitie te zien voor het grote werk van 2015, met name de verkiezingen voor de gemeenteraden en autonome regio’s. Een belangrijke vraag die geregeld terugkomt is hoe sterk Izquierda Unida (14% in de peiligen) en UPyD (Union, Progresso y Democracia – een sociaal-liberale partij die totnogtoe geen affiliatie heeft uitgesproken voor een Europese fractie, en gekant is tegen het Spaanse, Baskische of Catalaanse nationalisme; 8% van de stemmen volgens de polls) uit de verkiezingen zullen komen. En het blijft uitkijken uiteraard naar de scores van de andit-Madridkrachten in de regio’s.
Het belabberd imago van president Hollande zal in Frankrijk – 74 zetels – wellicht ook de Europese verkiezingen bepalend beïnvloeden ten voordele van Marine Le Pen. Het “hou de vreemdelingen buiten”-standpunt is sterk toegenomen in Frankrijk. Hoe zwaar weegt het resultaat van de gemeenteraadsverkiezingen nog door? Kan de aanstelling van de rechtse ‘socialist’ Valls tot premier de schade beperken voor de PS? Zullen de kiezers niet massaal verstek laten gaan? UMP en Front National halen samen zo’n 47% van de stemmen volgens de voorspellingen. De Groenen halen nog 6 van de huidige 16 Europese zetels. Het feit dat José Bové als Europees mede-leider van de Groene Europese Groep is aangeduid lijkt de gemoederen in Frankrijk niet speciaal te beroeren. Deze achteruitgang in Frankrijk tekent voor meer dan de helft van het totale (aangekondigde) verlies voor de Europese Groenen. Le Front de Gauche haalt nog 5 vertegenwoordigers, een status quo. Dit links front bestaat uit de Parti Communiste français, Parti de Gauche (Melenchon), la Gauche unitaire, la Fédération pour une alternative sociale et écologique, Republique et Socialisme, Convergences et alternative, Parti communiste des ouvriers de France, Gauche anticapitaliste en de politieke beweging Les Alternatifs. Er komt een onafhankelijke Nouveau Parti anti-capitaliste op maar die blijft voorlopig steken op 4% van de stemmen en haalt geen zetel.
Het Verenigd Konkinkrijk heeft 73 zetels in het Europees Parlement. Door de uitgesproken agressieve en populistische campagne van de Indenpendence Parti (lid van de eurogroep EFD, Europa voor Vrijheid en Democratie) waarbij ingespeeld wordt op een bestaande vrees bij de bevolking zonder remedies ten gronde aan te dragen, is de inzet van deze Europese verkiezingen vereenvoudigd tot “met of zonder” de EU. De Conservatieven (ECR, Europese Conservatieven en Reformisten) worden danig in de hoek gedrumd, mede door het vage standpunt en onduidelijke repliek van premier Cameron. Dit is ook een resultaat van decennialang mossel-noch-vis houding van de Britten tegenover de Unie. U herinnert zich nog wel de opt-out op het charter van de fundamentele rechten dat Tony Blair nog wist af te dwingen, net zoals het Verenigd Koninkrijk niet meedoet met Schengen – want niet strikt genoeg en de softe EU-partners zijn niet te vertrouwen qua migratie. Op zoveel terreinen heeft de Labour-partij geen verweer willen of kunnen bieden, en maakt ze de rechtse analyse tot de hare. Ze is voor deze verkiezingen wel de eerste partij in de polls: 31% en 28 zetels, voor UKIP 27% en 18 zetels en de Conservatieven met 23 % en 17 zetels.
Hoe zal Italië – 73 zetels – reageren op de nieuwe binnenlandse politieke situatie? Hoe zal de Italiaan stemmen in het prille post-Berlusconi tijdperk? De partij Forza Italia staat op 20% van de stemmen volgens de vooruitzichten, net achter de 5-sterren-partij van Beppe Grillo. Zal de Partido Democratico met de nieuwe leider Renzi verder uitlopen (34% in de recentste polls)? De nieuwe linkse groep L’Altra Europa – Con Tsipras is een initiatief in functie van deze verkiezingen in een poging om radicaal links weer op de kaart te zetten. Deze partij zou 3% halen en dus geen zetel.
Duitsland is het absolute zwaargewicht in het Europees Parlement met 96 zetels. Twee derde van de Duitse stemmen zullen wel opnieuw verdeeld worden onder de christen- en sociaaldemocraten, waar misschien de Duitse lijsttrekkers bij de Europese Sociaal Democraten (Martin Schulz) en de Europese Groenen (Ska Keller in duo met Fransman José Bové) een extra element zouden kunnen uitmaken? De Groenen zouden uitkomen op 10 zetels (ze hadden er 14 in het uittredende parlement) en Die Linke zou haar 8 vertegenwoordigers blijven behouden. De uiterst rechts Alternative für Deutschland staat op 6 zetels.
Komen er in Polen – 51 zetels – meer dan een kwart van de kiesgerechtigden opdagen? Een vraag die op zich alles zegt over de aandacht die er is voor transnationale politiek? Sommige waarnemers voorspellen een grotere aandacht voor deze EP-verkiezingen omwille van de spanningen in en rond buurland Oekraïne. In 2004 kwam 20,8% van de stemgerechtigden opdagen in 2009 25,5%. Twee Poolse partijen zijn aangesloten bij de EVP en halen samen 45% van de stemmen volgens de recentste peiling (19 +4 zetels). De partij die is aangesloten bij de Europese Conservatieven en Reformisten haalt 19 zetels. De partijen die zich tot de Socialisten en Democraten bekennen 6 +2.
Tot nog toe lagen de christendemocraten en de sociaaldemocraten zeer kort bij elkaar in de peilingen, met recent een lichte voorsprong voor de EVP. De centrumpartijen – EVP, S&D, ALDE – zouden tesamen nog zo’n 65% van de zetels overhouden. Alleen de sociaaldemocraten gaan vooruit in vergelijking met 2009. Groen en Verenigd Links halen in de recente polls samen zo’n 12%. Net zoals de niet-groepsaangeslotenen, waarvan verschillende zich willen groeperen rond Le Pen en Wilders. 10% is voor de rechtse EFD en ECR fracties.
