De Europese Unie werkt aan een nieuw strategisch plan voor politiesamenwerking en immigratiebeleid voor de periode 2010-2014. De Europese Raad heeft hiertoe een discrete ‘Toekomstgroep’ opgericht, die in juli 2008 haar eindrapport voorlegde aan de bevoegde ministerraad. Het resultaat moet het Stockholmprogramma worden, dat het lopende Haags programma opvolgt. Wat uit die Toekomstgroep komt is echt niet om mee te lachen: nieuwe bewakingstechnologieën, versterkte samenwerking met de Verenigde Staten, en het opstarten van een “digitale tsunami”. Het Britse Statewatch luidt de alarmklok.
Het Portugese voorzitterschap van de Europese Raad drukte het eertijds als volgt uit: “Elk voorwerp dat een individu gebruikt, iedere transactie die het verricht en zowat elke verplaatsing die het doet laat een gedetailleerd digitaal spoor achter. Dat stelt een schat aan informatie ter beschikking van de organisaties die belast zijn met de openbare veiligheid, en schept enorme mogelijkheden voor effectievere en productievere inspanningen met het oog op de openbare veiligheid“.
Innovaties
Het rapport van de Toekomstgroep bevat allerlei innovaties. Het Haags programma bevatte al het principe dat informatie van nationale agentschappen beschikbaar moet zijn voor de andere agentschappen in de Europese Unie. Nu zouden er Europese standaarden komen, om de onderlinge uitwisselbaarheid van de informatie te versterken: dat betekent dat Europa haar greep versterkt op de wijze waarop gegevens verzameld worden door nationale politiediensten. Ook gaat er jacht gemaakt worden op allerlei “juridische obstakels” die de vlotte informatie-uitwisseling hinderen. Europa gaat zich moeien met zaken als het afluisteren van telefoons, het gebruik van informanten,…
Een nieuw op te richten Europees orgaan moet dit alles in goede banen leiden. De nationale parlementen en het Europees Parlement zullen over de activiteiten van dit orgaan worden “geïnformeerd”. Het apparaat dat tot ontwikkeling komt wordt door sommigen nu al aangeduid als het “securitair-industrieel complex”…
Eén van de belangrijke principiële vragen die bij dit alles rijzen is wie de eigenaar is van data. Als je belt, op internet gaat, betaalt met een bankkaart, enz., wie is dan de eigenaar van de elektronische gegevens die dit doet ontstaan: jijzelf, of de telefoonmaatschappij, de internetprovider, de bank, enz.? Het antwoord op de vraag heeft enorme gevolgen voor het gebruik van deze data en het recht op privacy.
Trans-Atlantische veiligheidszone
De Europese Unie speelt niet alleen, integendeel. Sinds 2001 is het aantal vergaderingen op hoog niveau tussen de VSA en de EU over politiesamenwerking en ‘veiligheid’ enorm toegenomen, en het zijn de VSA die het ritme aangeven en de eisen stellen. Veel van deze vergaderingen spelen zich af in de NATO, waar 21 van de 27 lidstaten van de EU lid van zijn.
Redenen genoeg dus om ongerust te zijn. Wie inderdaad ongerust is neemt best een kijkje op de website van het Britse Statewatch, dat een uitgebreide analyse publiceerde over het rapport van de Toekomstgroep waaruit we voor dit artikel enkele gegevens hebben overgenomen. Het volledige rapport van Statewatch, The Shape of Things to Come van de hand van Tony Bunyan vind je met de volgende link: http://www.statewatch.org/analyses/The-shape-of-things-to-come.pdf
Frank Slegers
(Uitpers, nr 102, 10de jg., oktober 2008)
