Bij een terreuraanslag in Somalia vielen twee doden op een basis waar Turkse Somalische soldaten opleiden. Turkse militairen in Somalia, het is een van de landen waar de Turkse president Erdogan een paal in de grond plaatst, terwijl hij in de Middellandse Zee boort. Het Turkije van Erdogan als speerpunt van de Moslim Broeders, met de hulp van Qatar en Al Jazeera.
Franse colère
Er is een hoogoplopende ruzie tussen Erdogan en de Franse president Emmanuel Macron en die ruzie gaat onder meer over Libië en de Turkse boringen in de Middellandse Zee. Half juni klopte de Franse minister van Defensie Florence Parly aan bij Jens Stoltenberg, secretaris-generaal van de Navo, om een ernstig incident in het oosten van de Middellandse Zee te melden: het Franse fregat Courbet, onder Navo-commando, was bedreigd door de Turkse marine.
Dat was niet het eerst incident van die aard. Eerder was de Cirkin, een vaartuig onder Tanzaniaanse vlag, onderweg aangesproken door Franse en Griekse militairen. Als lading werd geneesmiddelen en als bestemming Tunesië opgegeven. Maar begeleid door twee Turkse fregatten zette het met zijn lading wapens koers naar Libië. De Turkse militairen hadden gezegd dat ze een Navo-operatie uitvoerden.
“Men kan net langer doen alsof er geen Turks probleem is. Men moet het onder ogen zien en er iets aan doen”, aldus minister Parly. Bij de Navo spreekt men van de Misrata-express, de stroom van Turkse wapenleveringen naar de haven van Misrata, een bolwerk van een militie die de regering in Tripoli ondersteunt.
Syrte
Sindsdien giet Macron olie op het vuur. Hij had het eind vorig jaar al over de hersendode Navo en de vertrouwenscrisis met Turkije. Maar de Franse president is vooral boos over wat er in Libië speelt, daar staan Turkse en Franse belangen lijnrecht tegen elkaar. “Turkije speelt in Libië een gevaarlijk spel”, zei Macron op 22 juni. Een week later had hij het over “een historische en misdadige verantwoordelijkheid”.
Parijs is erg nerveus nu het een offensief van de regering in Tripoli tegen Syrte vreest. Althans, in naam van die regering, want het initiatief ligt in handen van Erdogan. Het zijn de uit Turkije aangevoerde drones, luchtafweer, tanks en de 7000 uit Syrië aangevoerde jihadisten die begin dit jaar de krijgskansen deden keren. Erdogan wil trouwens een permanente voet in Libië. Hij voert gesprekken met Tripoli voor het permanent gebruik van de marinebasis in Misrata en op de luchthaven Al-Watiya die onlangs weer in handen kwam van Tripoli.
Parijs wil het niet gezegd hebben, maar het staat in Libië volledig aan de kant van generaal Haftar die zegt strijd te voeren tegen de jihadisten (met steun van Saoedi-Arabië en de Verenigde Arabische Emiraten), terwijl er allerlei islamfundamentalisten in zijn kamp zitten. Hij keert zich wel tegen de Moslim Broeders die de steun hebben van Qatar en diens zender Al Jazeera, en die worden gehaat door de Egyptische dictator Sissi, de Saoedi’s en de Emiraten. Haftar kan ook rekenen op Moskou en op de Fransen die maar al te graag wapens leveren aan Sissi, de Saoedi’s en de Emiraten.
Vooral deze laatste schakelen nu Egyptische militairen in om Haftar te helpen om Syrte, en daarmee ook de olie-installaties in de buurt, in handen te houden. Volgens Franse bronnen kwam het onlangs bij Syrte bijna tot een botsing tussen Egyptische soldaten en huurlingen uit Syrië.
Ottomaans
Erdogan verwijst bij zijn operatie in Libië naar de “Ottomaanse voorvaderen” die lang over de regio heersten. “We zijn hier om onze voorvaderen, onze Anatolische broeders, te verdedigen”, aldus de Turkse president in een verwijzing die nergens op slaat. Maar vooral: “Elk politiek of economisch plan dat Turkije uitsluit, is tot mislukken gedoemd. Dat geldt van de Balkan tot de Middellandse Zee, van noord tot zuidelijk Afrika”. De ambitie is duidelijk, Turkije is in een brede straal een eersterangs speler.
Ook economisch. Turkije laat zijn oog vallen op massa’s bouwprojecten en op de grote olie en gasvoorraden voor de kusten van Libië en in de oostelijke Middellandse Zee. Deze week wordt in Tripoli een hoge Turkse economische delegatie verwacht met o.a. bouwheren, bankiers en oliemagnaten.
Griekenland, Cyprus, Israël en Egypte betwisten de Turkse aanspraken, maar Erdogan antwoordt met fregaten en richt zijn kanonnen op de Courbet en anderen. De Navo zit verveeld met die situatie, maar Stoltenberg en co durven Erdogan niet tegen de haren instrijken. Hij heeft immers veel troeven in handen, niet alleen de migratiechantage, maar ook zijn jojo flirt met Moskou. Hij heeft in de EU ook vrienden, zoals de Hongaarse premier Orban. Turkije dwarsboomt binnen de Navo enkele plannen voor “een versterkte defensie tegen Rusland”.
Sahel
De Franse minister van Buitenlandse Zaken Le Drian, bevriend met Sissi, wil op de EU-vergadering van 13 juli bij zijn collega’s aandringen op verdere sancties tegen Turkije wegens de olieboringen bij Cyprus. Parijs denkt aan andere zaken. Zoals de belangen van Total in de Libische olierijkdommen.
En ook meer en meer aan de Sahel die Parijs nauw aan het hart ligt. Als Erdogan zomaar 7000 jihadisten uit Syrië naar Libië kan brengen, wie of wat belet hem een pak jihadisten via het zuiden van Libië in de Sahel te droppen, want de ambities van Erdogan reiken ook tot daar. Men kan niet vergeten zijn dat Erdogan lang belangrijke logistieke steun heeft verleend aan Daesh (IS) en die nog altijd kan gebruiken voor zijn ambities in Syrië en Irak.
In Syrië heeft hij intussen nagenoeg de Koerdische regio Afrin geannexeerd en blijft hij op betere tijden wachten om zijn greep uit te bereiden. Zijn voorwaarde om projecten in de Navo niet langer te blokkeren, is dat de Koerdische YPG in Syrië als terreurorganisatie wordt gebrandmerkt zodat hij in het noorden van Syrië zijn gang kan gaan.
Zijn ambities in het noorden van Irak heeft hij zeer onlangs onderstreept met zware bombardementen. Voor Erdogan en co is Mossoel een Ottomaanse stad. Het wacht en hoopt op de ontbinding van de staat Irak om, met eventuele steun van de Turkmeense minderheid, ook hier de voorvaderen te verdedigen.
De Turkse president hoopt met al dat opgeklopt Ottomaans patriottisme zijn positie in eigen land veilig te stellen. Want daar krijgt hij steeds meer tegenkanting, wat hem alleen tot nog hardere repressie leidt.
