Elk nadeel heb z’n voordeel

Nieuwe economische opportuniteiten ontluiken met elke centigraad opwarming van de aarde, als het ware. Begin dit jaar ontvouwde de Russische regering een reeks nieuwe ontwikkelingsplannen voor haar noordelijke kust en voor wat gekend staat als de Noordelijke Zee Route (NZR). Deze vaarroute, net ten zuiden van de Noordpool, van Noord-Noorwegen naar de Bering Straat in Azië is een aantal maanden per jaar bevaarbaar voor boten die niet tot de hoogste ijsklasse behoren. Het plan beschrijft de bouw van de nodige infrastructuur langs de kust met de bedoeling deze poolzone verder open te stellen voor commerciële vaart en voor de ontginning van ertsen en energiegrondstoffen.
Het ijs rond de Noordpool is sedert 1979 met 12% gekrompen. Het Intergovernmental Panel on Climate Change (IPCC) voorspelt dat de noordpooltemperaturen wel ‘s zouden kunnen stijgen met drie tot vier en zelfs vijf graden.  Dat zou  een totale transformatie betekenen voor dit noordelijk gebied, en de concurrentie voor de natuurlijke rijkdommen tussen de ‘poolstaten’, VS, Canada, Noorwegen, Rusland, Denemarken (Groenland), zal stevig worden aangescherpt.
De temperaturen in Rusland stijgen twee tot tweeënhalve keer sneller dan in gelijk welk ander land in de wereld. Herinneren we ons ook nog de massale bosbranden in 2019 in een groot deel van Siberië. De permafrost smelt waardoor heel wat infrastructuur, van flatgebouwen tot wegen en spoorlijnen, in gevaar komt. De meest noordelijk gelegen Russische nucleaire centrale zou eerst worden gesloten, maar zou nu toch 5 jaar langer open blijven.
De regering heeft deze situatie mee opgenomen in het nieuwste plan tegen klimaatverandering, maar toch heeft ze zeker ook de bedoeling om elk voordeel van de opwarming van de aarde te gebruiken en om de Russische economie aan te passen aan de komende wijzigingen.
De ambities in Moskou zijn groot. President Poetin wil dat de tonnage die over de NZR wordt getransporteerd in 2024 80 miljoen ton bereikt. Dit nieuwst plan spreekt over 90 miljoen ton tegen 2030. Daar zitten we op dit ogenblik nog behoorlijk ver van verwijderd. In 2019 is in dit kader sprake van 31 miljoen ton waarvan slechts een kleine 700.000 ton werkelijk van de Barents Zee naar de Bering Straat en verder is vervoerd. De rest gaat om gedeeltelijk gebruik van deze vaarroute; meestal van en naar de Yamal LNG terminal. Bepaalde studies wijzen er nadrukkelijk op dat de vaartijd vanuit Europa naar Azië via deze Noordelijke Zee Route behoorlijk ingekort wordt. Maar aan het huidig groeitempo zal het wel nog een tijdje duren vooraleer deze route een echte concurrent wordt van het Suez kanaal dat per jaar 1,2 miljard ton verzet.
In de regeringsplannen is er sprake van de modernisering van verschillende luchthavens in het gebied, eventueel ook het meer bevaarbaar maken van de rivier Ob. De Moermansk transport hub en de uitbouw van andere havens worden in de plannen opgenomen en verschillende spoorlijnen liggen ter studie. Dit alles om de massale exploitatie van de natuurlijke rijkdommen te kunnen realiseren, nu de dooi van de poolondergrond er staat aan te komen: aardgas, olie, steenkool.  Recent heeft de regering nog aangekondigd dat de olie- en gasbedrijven die opereren in het poolgebied op belastingsvermindering kunnen rekenen.
Het plan spreekt over de bouw van minstens 40 nieuwe poolschepen, waaronder nucleair aangedreven ijsbrekers. Rosatom, de Russische nucleaire staatsonderneming, heeft de opdracht voor de bouw van deze schepen toegewezen gekregen. Andere belangrijke contractanten in het plan zijn Rosneft, petroleumonderneming van de overheid, Gazprom Neft, de petroleumontginningsdivisie van  aardgas monopoliehouder Gazprom, en Novatek, de exploitant van het enorme Yamal LNG project. Mijnbouwgiganten in steenkool en andere delfstoffen zoals Vostok coal, Norilsk Nickel pikken ook hun deel mee.
Begin maart maakte president Poetin verdere militaire ontwikkelingen bekend voor het poolgebied. Er bestaat al een afdeling van het landleger dat specifiek de veiligheid van dit gebied toegewezen kreeg, alsook een kustbeveiligingssysteem. De president meent dat het in de 15 komende jaren zaak zal zijn om het gebruik van militair geweld tegen Rusland te voorkomen. “De beste afschrikking voor een mogelijke agressie bestaat erin om de Noordpool-strijdkrachten van Rusland verder te versterken.” Toezicht en controle vanuit de lucht, op het water en onder water zullen worden opgedreven in het kader van de uitbouw van militaire infrastructuur in de regio.
Info: bellona.org