Een broos staakt-het-vuren houdt stand in de Gaza-strook na bijna vijf maanden ‘Operatie Zomerregen’ van het Israëlische bezettingsleger. De regen van raketten, luchtbombardementen, militaire invallen in de dicht bevolkte gebieden van de voorbije vijf maanden ‘zomerregen’ hebben aan 457 mensen het leven gekost, een kwart van hen kinderen. En er vielen meer dan 1.000 gewonden.
Sinds de ‘zomerregens’ begonnen, hoorde men omzeggens niets uit het Israëlisch vredeskamp over de voortdurende crisis in Gaza en op de Westelijke Jordaanoever. Toch is er een iemand die, ondanks veel tegenkanting, zijn stem blijft verheffen: professor Ilan Pappé. Hij doceert geschiedenis aan de universiteit van Haïfa, schreef talrijke artikels over het Palestijns-Israëlisch conflict en riep meermaals openlijk op tot een academische en culturele boycot van Israël.
Met deze oproepen werd professor Pappé een doorn in het oog van de Israëlische regering en publieke opinie. Maar hij blijft ijveren voor en hopen op verzoening en gerechtigheid voor de Palestijnen. Zijn laatste bijdrage tot dit proces is zijn boek: ‘The Ethnic Cleansing of Palestine’ (De Etnische Zuivering van Palestina).
– Onlangs heeft Ehud Olmert een nieuwe vice-premier aangesteld, Avigdor Lieberman. Hij wordt door velen bestempeld als een ‘fascist’ omwille van zijn houding jegens de Arabieren in het algemeen en de Palestijnen in het bijzonder. Toch heeft de wereldpers amper aandacht besteed aan zijn harde uitspraken. Bijvoorbeeld dat alle Arabieren uit de bezette gebieden moeten worden verdreven, dat Arabische leden van de Knesset die contact onderhouden met de door Hamas geleide regering, moeten worden geëxecuteerd. Inmiddels krijgt Mahmoud Ahmadinejad, de president van Iran, alle aandacht van de wereldpers, als hij verklaart dat de Holocaust één grote zwendeloperatie was en dat Israël van de kaart moet worden geveegd. Wat is uw reactie op dit alles?
Ilan Pappé: Ik denk dat u twee belangrijke punten hebt aangeraakt. Het eerste is dat de ideologie van Avigdor Lieberman een ideologie is van etnische zuivering. Hij gelooft dat de enige manier om de problemen tussen Israëli’s en Palestijnen op te lossen de verdrijving is van alle Palestijnen uit Israël en de bezette gebieden. Ik denk dat het probleem met Avigdor Lieberman niet zijn eigen opinie is, maar dat hij de zienswijze vertolkt van het merendeel van de Israëlische joden en van zijn collega’s in de regering Olmert. Deze laatsten denken zoals hij, maar durven het niet zeggen omdat ze het niet opportuun vinden om zuiver tactische redenen. Maar ik ben ervan overtuigd dat we ons zorgen moeten maken over Lieberman, niet zo zeer als een extreme fascist, maar eerder als een persoon die vertolkt wat er in Israël leeft in 2006.
Het tweede punt is de dubbele standaard, de hypocrisie in de beoordeling van de uitspraken van Ahmadinejad en de uitspraken van de Israëli’s die niet worden gehoord in de wereld. Ik denk dat de reden daarvoor te vinden is in de speciale plaats die Israël bekleedt in de westerse wereld. Nochtans is dit niet zo in de ogen van de meeste burgers in het westen. Voor de meesten onder hen is Israël een land dat de mensenrechten en burgerrechten geweld aandoet, en een ideologie en een beleid verdedigt, die onaanvaardbaar zijn. Maar de westerse regeringen ondersteunen nog steeds volop de staat Israël, omdat de wereld wordt geleid door een Amerikaanse president en een belangengroep die een bepaalde zienswijze hebben, een bijna religieuze zienswijze, waarin de ideeën van Lieberman perfect passen.
Er is niet veel verschil tussen de Israëlische en de Amerikaanse politiek tegenover Irak. En ik denk dat zolang Amerika een supermacht is en Israël zijn trouwste bondgenoot, we deze dubbele standaard in de houding van regeringen en het gros van de media zullen blijven zien.
– Eenenzestig Ierse academici hebben in september een open brief geschreven, waarin ze oproepen tot een moratorium tegen de Europese hulp aan Israëlische universiteiten, zo lang Israël niet voldoet aan het internationaal recht en aan de elementaire mensenrechtennormen. Ook een Canadese onderwijsvakbond heeft opgeroepen tot een academische boycot. Is dit een doeltreffende manier om Israël onder druk te zetten en recht te laten geschieden voor de Palestijnen?
Ilan Pappé: Het is een efficiënte manier indien het niet alleen een academische boycot blijft. Een academische boycot is slechts een element in wat wij een culturele boycot van Israël zouden kunnen noemen, want het zal heel moeilijk zijn om in deze geglobaliseerde wereld economische sancties tot stand te brengen, wat wellicht de meest doeltreffende manier zou zijn om de Israëlische politiek te wijzigen.
Een andere, realistischere manier, is dat de internationale gemeenschap Israël duidelijk maakt dat zijn beleid onaanvaardbaar is, dat wat nu gebeurt niet door de beugel kan, en dat het daardoor niet kan behoren tot de gemeenschap van beschaafde naties.
Ik denk dat er zowel een symbolische als een zeer politieke betekenis uitgaat van een gecoördineerde reactie van de westerse wereld. Die boodschap moet zeer duidelijk zijn en de vorm aannemen van een boycot of een andere symbolische actie, die de Israëlische leiders duidelijk maakt dat ze een prijs moeten betalen voor hun politiek. En dat ze, zo lang deze politiek wordt gevolgd, niet langer welkom zijn. Ook niet als individu – u bent hier niet welkom als u een bepaalde ideologie vertegenwoordigt of een bepaalde staat vertegenwoordigt, en vooral als u komt als een officiële vertegenwoordiger van die staat.
Wij vinden het wiel niet opnieuw uit. De culturele boycot was een cruciaal element in de acties tegen Apartheid in Zuid-Afrika. Het was zeer doeltreffende actie en een erg nuttige volgens de mensen die daar woonden.
Het belangrijkste wat we moeten onthouden van deze acties, is dat ze geweldloos waren. Men moet duidelijk maken dat de Palestijnen – en de Palestijnen moeten het bij hen zelf ontdekken – over geweldloze middelen beschikken om de strijd tegen de Israëlische bezetting voort te zetten. Want als ze geweldloze acties voeren, wie kan het hen dan nog kwalijk nemen dat ze elk beschikbare middel gebruiken om een van de wreedste bezettingen uit de moderne geschiedenis te stoppen?
– Wat antwoordt u op de bewering (onder meer van de Israëlische lobbygroepen) dat een culturele en academische boycot het antisemitisme zou aanwakkeren?
Ilan Pappé: Drie punten zijn in dit verband belangrijk. Er zijn in de eerste plaats heel wat progressieve joden zowel in de Verenigde Staten als in Europa, die betrokken zijn bij de culturele boycotacties. In naam van hun joodse identiteit, stonden ze destijds ook zij aan zij met de demonstranten die protesteerden tegen de schending van de mensenrechten in de zuidelijke staten van de VS, in Zuid-Amerika, in Zuid-Afrika en in Zuid-Oost-Azië – ze zien geen verschil met de toestand in Israël-Palestina. Voor hen maakt het geen verschil uit dat het hier in feite een joodse staat is die de mensenrechten schendt. Wie ook de onderdrukker is, ze komen er tegen in opstand.
Ten tweede, de Israëli’s maken misbruik van de beschuldiging van antisemitisme tegen iedereen die kritiek heeft op hen. Niet alleen de oproep tot een boycot, maar ook de mildste vorm van kritiek wordt gezien als een uiting van antisemitisme. Ik denk dat men gemakkelijk kan bewijzen dat dit een Israëlische tactiek is, die weinig te maken heeft met opstoten van antisemitische gevoelens, die zeker nog bestaan in sommige delen van de wereld. Wellicht zijn een of twee gekende antisemieten op de kar gesprongen, maar dat bewijst niets. Het feit is dat Israël immuun wil blijven voor elke vorm van kritiek.
Ten derde, en dit is wellicht het belangrijkste, moet men een onderscheid maken tussen zionisme en jodendom. De gevolgen van zestig jaar zionistische ideologie zijn duidelijk zichtbaar in Palestina.
Deze ideologie mag dan al goed geweest zijn voor joden overal in de wereld, maar diezelfde ideologie belet de Palestijnen in vrede te leven, of zelfs maar gewoon te leven in hun eigen vaderland. Zionisme is verwant met judaïsme, maar het gaat hier niet over judaïsme. Het gaat om een koloniale ideologie, die in de eenentwintigste eeuw nog steeds wordt beleden door een staat die wordt gezien als een onvoltooid project. De staat Israël is niet af. Zoals u weet hebben we zelfs nog geen definitieve grenzen!
Ik denk dat het belangrijk is dat we mensen leren dat dit geen joods probleem is, maar een overblijfsel uit de koloniale tijd dat voortbestaat in de postkoloniale periode. En zolang dit blijft duren zal het de relaties tussen de westerse wereld en de Arabische wereld en de moslimlanden blijven vertroebelen.
– Op 7 november won de Democratische Partij in de Verenigde Staten de verkiezingen zodat ze in staat zal zijn het Congres te contoleren. De Democraten hebben zich altijd zeer kritisch opgesteld tegenover Bush en zijn administratie in verband met het gevoerde Irak beleid. Maar de partij heeft duidelijk gemaakt dat er niets zal veranderen aan de betrekkingen tussen de VSA en Israël.
Ilan Pappé: Wel, de resultaten van de tussentijdse verkiezingen zijn goed nieuws voor het Amerikaanse publiek. Maar voor dit deel van de wereld denk ik niet dat dit zo’n goed nieuws is. Met andere woorden, ik denk niet dat de verschuiving van de macht in het Congres en de Senaat de Amerikaanse houding ten opzichte van Palestina zal veranderen. Het is mogelijk – en zelfs zeer wenselijk – dat het Amerikaanse Irakbeleid wordt omgegooid. Maar ik denk dat de Democratische Partij, net zo goed als haar Republikeinse tegenhanger, Israël evenzeer zal beschermen ten koste van de Palestijnen. Ik denk niet dat we in de nabije toekomst enige fundamentele verandering zullen zien in de Amerikaanse politiek ten opzichte van Israël.
U vraagt me of hun houding zou moeten veranderen. Natuurlijk moet hun houding veranderen. Indien de Democraten trouw willen zijn aan het nieuwe perspectief dat ze hun kiezers bieden, moeten ze wel kiezen voor verandering. De idee dat Amerikanen zich terughoudender moeten opstellen, dat het gebruik van geweld in Irak verkeerd was, en dat er een probleem is met het Amerikaanse imago in de wereld – als dit inderdaad de boodschap is van de Democraten over de Amerikaanse politiek, dan denk ik dat ze aandacht moeten besteden aan het feit dat de Amerikaanse positie in de wereld niet enkel wordt bepaald door de invasie in Irak, maar ook door de onvoorwaardelijke steun van Washington aan Israël ten koste van de Palestijnen.
De Democraten moeten zich realiseren dat enkel een verandering in de houding tegenover Israël en een eerlijkere benadering van dit conflict, een constructieve verandering kan teweeg brengen in de relatie tussen de Verenigde Staten, de Arabische wereld en de moslimwereld. Het gaat hier ten slotte om een vierde van de wereldbevolking
– De Israëlische vredesbeweging ‘Peace Now’ heeft ontdekt dat 40 procent van de nederzettingen, met inbegrip van de allereerste kolonistengemeenschappen, gebouwd is op Palestijnse privé-gronden en niet op gronden van de staat. Peace Now kreeg deze informatie van een overheidsbron, die de wijdverspreide schendingen van de Palestijnse eigendomsrechten door de staat en de kolonisten aan de kaak wilde stellen. Gelooft u dat er nog meer mensen zijn binnen de regering die het oneens zijn met de behandeling van de Palestijnen en zich daar ook willen tegen verzetten?
Ilan Pappé: Misschien zijn er wel meer, maar voor mij is dit lang niet voldoende. Dit soort kritiek door Peace Now en de informatie die de beweging ons bezorgde, zijn belangrijk. Maar vergeet nooit dat elke vierkante meter, die door Israël is ingepalmd, een illegale bezetting is, niet alleen de 40 procent privéland!
Misschien is dit wel een openlijkere schending van de Palestijnse rechten, maar de hele Israëlische aanwezigheid in de Palestijnse gebieden is een schending van mensenrechten en van burgerrechten. Er is veel meer nodig dan dit soort kritiek. Het probleem in Israël is dat er tussen Peace Now en Lieberman, in tegenstelling tot wat mensen denken, niet zoveel ideologische afstand is. Het is een kwestie van tactiek om ervoor te zorgen dat er een joodse staat blijft bestaan met een grote demografische meerderheid van joden.
Lieberman zegt, laten we zoveel mogelijk grondgebied in bezit nemen en ons doel bereiken door zoveel mogelijk het aantal Arabieren te verminderen. Peace Now zegt, nee, laten we minder land nemen en de oppervlakte van het territorium verminderen in plaats van de bevolking om zo tot onze zo begeerde, exclusief joodse en oppermachtige staat te komen. Beide standpunten zijn moreel en politiek fout en onaanvaardbaar, omdat er uiteindelijk altijd een minderheid van 20 tot 30 procent Palestijnen zal zijn, die niet als gelijkwaardige burgers zullen worden behandeld, ook niet door Peace Now.
En de Israëli’s, zelfs die van Peace Now, zullen altijd de idee van een joodse staat blijven verdedigen. Ik zal het zonder meer toejuichen als ik meer mensen zou vinden binnen de regering en de overheidsinstanties die een cleaner soort bezetting nastreven, een bezetting die iets legaler zou zijn. Maar, ik waarschuw meteen dat we dit soort mensen al eens gehad hebben. Deze mensen hebben reeds in de regering gezeten en ze veranderden niets omdat de echte reden voor het voortdurende conflict tussen Israëli’s en Palestijnen niet de Israëlische bezetting is van delen van de West Bank en Gaza of de weigering deze gebieden terug te geven. De enige echte reden voor het conflict zit hem in de zionistische ideologie. Daarmee begint en eindigt alles. Zolang de grote meerderheid van de joden in Israël deze ideologie in haar huidige vorm aankleeft, vrees ik dat we geen vrede en verzoening zullen kennen in dit land.
– Slotvraag: wat kunnen mensen, die hopen op veiligheid voor Israëli’s én Palestijnen, doen?
Ilan Pappé: Wel, ik denk dat iedereen een rol te spelen heeft, vooral mensen die bezorgd zijn om wat er aan de hand is: de mensen die thuis horen in Palestina-Israël en zij die bezorgd zijn om de toekomst van Palestina-Israël. Ik denk dat de Palestijnen hun rol hebben in het verzet. De progressieve krachten in Israël moeten doorgaan met hun inspanningen om hun landgenoten op te voeden zodat ze hun houding wijzigen.
Maar de buitenwereld – de internationale gemeenschap – moet dezelfde rol spelen als de anti-Apartheidsbeweging in het Westen tijdens de hoogdagen van de Apartheid. We hebben nood aan een sterke lobby in de westerse wereld – vooral in de Verenigde Staten, maar ook in Europa. Die lobby moet Israël duidelijk maken dat de zionistische politiek en ideologie niet aanvaardbaar zijn, vooral als men wil deel uitmaken van de democratische wereld.
Israëli’s moeten worden wakker geschud. Israëli’s weten niet dat de wereld zo over hen denkt. Ik denk dat burgers overal in de wereld de wekker moeten laten aflopen…
(Uitpers, nr. 83, 8ste jg., februari 2007)
(Christopher Brown is een Amrikaanse freelance-journalist, zijn interview met Ilan Pappé verscheen op www.electronicintifada.net – 11 december 2006)
