Maandag 30 oktober 2023
Zou dat Grote Genadeloze Grondoffensief tegen Gaza, het Israëlische “antwoord” op de onbetamelijke raid op 7 Oktober van Hamas, zaterdag 28 Oktober dan gestart zijn met de gedeeltelijke invasie na verpletterende bombardementen in het noordelijke deel van de Gaza Strook — waarschijnlijk wel, misschien ook niet. Maandagavond weten wij bij benadering niet hoeveel Israëlische soldaten de Strook zijn binnengereden, evenmin weten wij hoe ver ze zijn gegaan, dan wel of ze zullen teruggetrokken worden, zoals eerder in de week gebeurde, bij raids van geringere omvang. Een deel van het spel is natuurlijk de wereld, die dat aangekondigde (en met 300.000 opgeroepen reservisten en bij de grens samengepakt materieel ook voorbereide) grondoffensief zit af te wachten, aan het gissen te houden en toe te slaan als men het niet verwacht.
Ondertussen werd er duchtig voort gebombardeerd terwijl voor de ongelukkige Gazanen die naar het zuiden van de Strook gejaagd worden de chaos en verwarring steeds groter werden, en het dodental bleef stijgen. Tot zaterdag nochtans bleef het mogelijk te blijven hopen op een kalmte in de storm, zelfs kon men denken dat met veel overtuiging beloofde gruweldaden in de praktijk niet noodzakelijk uitvoerbaar zijn.
Immers was op een voor Israël wel verrassende manier een internationale reactie van massale afkeuring tot stand gekomen, en daaraan beantwoordend toegenomen druk op Israël om de bombardementen te stoppen en een desnoods voorlopig staakt het vuren te aanvaarden. Dat die druk ook van met Israël bevriende mogendheden in de EU, in de Arabische wereld en zelfs en beetje in de VS kwam, zal de Israëlische oorlogsmachine niet verwacht hebben.
Maar in New York waren de onderhandelingen voor de stemming van de Algemene Vergadering van de Verenigde Naties nog bezig, over een oproep voor een Staakt-het-Vuren die met een grote meerderheid tegen veertien tegenstemmen zou aangenomen worden (zelfs België stemde vóór de oproep) tegen de expliciete wens van Israël in, toen het grote bombarderen van Gaza en de incursie op de rond begon. Israël heeft geen boodschap aan de wensen van de Verenigde Naties.
Misschien, evenwel, kan Benjamin Netanyahu aandacht hebben voor de zeker evenmin verwachte reactie van woedende Joden in de diaspora. Die deden Washington D.C. opschrikken met een betoging in de hal van het U.S. Congress. Die hielden betogingen in het hol van de leeuw, New York City, en in Londen en Parijs, dat Bibi zijn oorlog moest stoppen. Want veel Joden in de diaspora kunnen het niet verdragen, al lang niet en hoe langer hoe meer niet, dat hùn Israël zich gedraagt zoals de regimes waar hun ouders zich tegen wilden beschutten door de “veilige haven” Israël te bouwen. Maar voor de geëxalteerden in de regering van Israël zijn dit geen echte Joden. Echte Joden, voor hen, zijn in Israël.
Strategie: genocide of etnische zuivering?
De vraag kan nu zijn, als het grondoffensief verdergaat, en àls het, laat ons zeggen over heel de lijn, succesvol zou zijn, wat kan dan de verdere bedoeling, wat kan de strategie van Israël zijn?
Daarover is al één en ander aangekondigd.
Vanuit Israël hoorden we uit drie verschillende bronsoorten, de regering met haar ministers en premier Netanyahu, de tv en de andere nieuws- en propagandakanalen, de strategische think-tanks, dat deze oorlog Hamas moet en zal vernietigen, uitmoorden, en voor Gaza een nieuwe aanpak verschaffen naar de schepping van een definitieve regeling. Het klinkt bloeddorstig, definitief en onheilspellend genoeg, maar behalve dat uitmoorden, blijven de opties behoorlijk vaag.
Over het algemeen nochtans, lijken de meningen van de Israëlische strategen nogal eensluidend, dat de hele Gaza Strook heroverd moet worden. Dan zouden de inwoners van Gaza Stad en de Strook vanuit de noordelijke helft naar het zuiden gejaagd worden. Anders zullen die zich tegen een Israëlische aanwezigheid blijven verzetten, dat doen ze al decennia. Aan de zuidelijke grens liggen de enige grensovergangen, nu gesloten, naar Egypte. Dat is de enige ontsnappingsroute uit Gaza die niét naar Israël leidt. In het weekeinde en maandag nog kregen Palestijnen in Gaza oproepen van het IDF om hun woningen te verlaten en naar het zuiden te vluchten. Het voorspelbare resultaat daarvan zou zijn dat om en bij de 2,2 miljoen mensen samengepakt worden in het zuidelijkste stuk van de Gaza Strook. Israël zou dan trachten Egypte zo ver te krijgen dat het die vluchtelingen binnenlaat en, bij voorbeeld, in vluchtelingenkampen in de Sinai zou onderbrengen. Tenten zijn al voorzien. Dit zou dan, in Israëlische ogen, het “menselijke gezicht” zijn van de Tweede Nakba, ofte Transfer van Palestijnen. Maar het is bekend dat Egypte die optie weigert, en de Gaza-vluchtelingen niet binnenlaat. Ook de koning van Jordanië heeft al laten weten dat hij dit zou weigeren.
Het logische vervolg zou voor Israël dan zijn dat het blijft bombarderen, ook de zuidelijke helft van de Strook dus, om de overblijvende Palestijnse bevolking te decimeren indien niet helemaal uit te moorden. Want ook voor eliminatie van alle Gaza-Palestijnen, voor genocide dus of, op z’n minst, etnische zuivering, wordt opgeroepen in Israël. Die oproep komt van verschillende kanten en niet alleen uit de marge, wat niet nalaat veel Israëlische Joden te alarmeren, en wordt geschraagd op bijna systematische referenties naar de Holocaust, en naar Palestijnen als “menselijke beesten”.
Het is wellicht in deze logica dat de bedreiging van het Al-Shifa ziekenhuis in Gaza moet gesitueerd worden. Shifa Hospital is het grootste en modernste ziekenhuis in de Gaza Strook. Het is nu ook een plek waar duizenden uit hun huis verjaagde Gazanen naartoe gevlucht zijn. De cijfers lopen — in de huidige chaos — uiteen tussen 12.000 en 60.000 mensen die hier opvang zochten. Nu heeft de IDF laten weten dat ze denkt dat onder Shifa Hospital Hamas hoofdkwartieren gevestigd zijn (wat de Palestijnen ontkennen), en dat ze dit dus zal bombarderen. Gaza wordt aangemaand om Al-Shifa te ontruimen en met al die patiënten en hun gevolg naar het zuiden te evacueren. Alleen zou dit, zelfs zonder de voortdurende bombardementen en oorlogshandelingen en het binnenrukkende Israëlische offensief, onmogelijk zijn. Probleem.
Het wachten is op nieuwe dodencijfers.
Intussen blijft dan het zeer menselijke probleem van de gijzelaars onopgelost. De 200 mensen, niet allen Israëli’s, die op 7 Oktober door Hamas tijdens hun raid gevangen en meegevoerd werden. Natuurlijk zijn daarover onderhandelingen aan de gang tussen Israël en Hamas, maar men kan zich voorstellen dat Hamas (die aanvankelijk in ruil de vrijlating vroeg van alle 5000 Palestijnse gevangenen in Israël), even goed als de Israëlische generale staf, wacht op resultaten van de IDF-invasie alvorens aan al te grote toegevingen te denken. In afwachting hopen de gijzelaars en hun ongelukkige familieleden dat de bommen van de IDF hùn schuilplaats niet zullen vinden.
Een toekomst voor Gaza
Als Israël deze acties en intenties met succes zou voltooien, hoe zou het dan verder moeten? Israël zal dan over de al dan niet platgebombardeerde, al dan niet van Palestijnen “gezuiverde” Gaza Strook heersen. Wat zal het er mee doen? Er zou een tendens zijn in de regering om niét te proberen Gaza zelf te beheren. Ideeën worden geopperd (in die Think tanks) om internationaal een nieuwe consensus te zoeken over een nieuw statuut voor de Strook — sommigen zeggen dan, vooraleer ze weer te integreren onder de Palestijnse Autoriteit. Men zal moeten zien, want zover is het dus nog niet: één moeilijkheid lijkt te zijn dat Gaza nog steeds een deel is van de Palestijnse staat-in-wording, onder de PA dus. Een tweede moeilijkheid lijkt dat de Palestijnse Autoriteit in Ramallah weinig zin zal hebben om Gaza nu gauw even te gaan beheren voor rekening van de Israëli’s.
Mohammed Shtayyeh, de Palestijnse eerste minister, verklaarde aan de Britse krant The Guardian dat de Palestijnse Autoriteit niet zal meedoen met een regeling die geen deel is van een algemeen vredesakkoord voor heel Palestina, dat wil zeggen, zonder vredesregeling die ook de Westoever en Oost-Jeruzalem omvat. En de derde moeilijkheid lijkt internationaal: Egypte heeft historisch zijn zeg te doen over Gaza. De hele Arabische wereld lijkt nu geschokt door wat in Israël en Palestina aan het gebeuren is, en lijkt kandidaat te zijn om mee te doen aan een oplossing voor Palestina, om te praten met de Palestijnen van de PA, en van de andere groepen, al was het maar, zei Stayyeh, omdat ze hun buik vol hebben van die Palestijnen, en een degelijke vredesregeling de enige manier lijkt om van hen af te raken. Dan, zal men horen zeggen, zal het aan de buitenlandse machten zijn om dit mogelijk te maken via de nodige druk op Israël: aan de VS, aan de EU of de afzonderlijke Europese landen aangezien die het toch nooit eens kunnen worden over Palestina. Dit alles is al eerder gezegd, maar zelden was de dreiging zo groot van een veralgemeende catastrofe.
Internationaal
Het gevaar van een uitbreiding van de oorlog is niet denkbeeldig. Beginnen we met een taalkundig-politieke correctie: het algemene spraakgebruik wil nu, in navolging van het Israëlische voorbeeld, dat men van een Israël – Hamas oorlog spreekt, hoewel moeilijk te verdedigen valt dat die 2,2 miljoen Gazanen allemaal Hamas-aanhangers zijn. In werkelijkheid is het natuurlijk een oorlog van Israël tegen de Palestijnen. Het “de oorlog tegen Hamas” noemen, is een manier om niet van Palestijnen te moeten spreken. Het is nodig dat op te merken, omdat de gehele Arabische- en moslimwereld dat zo aanvoelt, en daarop reageert.
Veel hangt af van de VS — van Joe Biden die vorige week weggestuurd werd in Palestina maar ook in Jordanië —, maar vooral van Israël, hoe ver dat zijn lucht- en grondoffensief in Gaza wil doortrekken.
Als Israël op een al te éclatante manier te ver gaat (neem maar Al-Shifa Hospital, dat een verleiding kan vormen) zit het er in dat aan zijn noordgrens in Libanon de Hezbollah Israël begint te beschieten. Netanyahu heeft met het oog daarop al tientallen dorpen in het noorden van het land doen evacueren. In dat geval zal Israël terugschieten. Zal dat bij Hezbollah stoppen of verder in Libanon gaan? Zal Iran, toch een soort peetvader van Hezbollah, dan aan de aandrang kunnen weerstaan om ook iets terug te doen? Of, eerder, zal Israël, of zullen de VS, toch de peetvader van Israël, van de gelegenheid gebruik maken om, preventief misschien, meteen Iran aan te pakken? En eens zo ver, hoe zou het verder gaan, en wie zou het tegen kunnen houden?
Het lijkt er op dat van al deze landen niemand die oorlog wenst. Die wens is nochtans niet voldoende om hem tegen te houden. Vandaar de nood aan diplomatieke druk uit, zie boven, de EU en de VS.
Op het terrein, in Palestina zelf, is intussen de gestage ontruiming van de Westoever door raids van IDF en pogroms van — door de IDF beschermde — Joodse kolonisten in een hogere versnelling gegaan. Het vluchtelingenkamp van de noordelijke stad Jenin is gebombardeerd. In de voorbije drie weken telde de Palestijnse Autoriteit 110 doden in de Westoever. Ook hier is het de klaarblijkelijke bedoeling zoveel mogelijk mensen uit het land te versassen — in dit geval dan naar Jordanië —, en de overblijvenden in steeds kleinere kringen op te sluiten.
Zou Gaza leeg lopen, en dan niet naar de Westoever, dan zou voor Israël de klus van het Transfer bijna geklaard zijn. Dit is, in een paar lijnen, waar de Arabische landen niet mee kunnen leven. Zij kunnen aan hun bevolking immers niet verkopen dat ze hun Palestijnse broeders verkocht hebben, hoezeer ze er ook van af wilden, en hoe aanlokkelijk de financiële en economische dividenden van een samenwerking met Washington en Israël ook mogen schitteren.
