“De zes oorlogen van Israël”
Het nieuwe jaar bracht reeds op maandag 1 januari twee misschien veelzeggende nieuwigheden aan uit het getergde Midden-Oosten. Aangezien bijna niemand nog bezig is met wat er in Israël zelf gebeurt, kwam het eerste als een verrassing: het Israëlische Hooggerechtshof verwerpt de wet van premier Benyamin Netanyahu waarin genoemd gerechtshof een belangrijk deel van zijn macht zou verliezen. Deze wet, ondertussen al gestemd in de Knesset, was en is het onderwerp van grote oppositie in Israël en lokte de massale betogingen uit die vorig jaar het land bijna tot stilstand brachten — en de regering aan het wankelen — tot op 7 oktober de oorlog tegen de Palestijnen uitbrak.
Nu is die oorlog nog steeds bezig, en critici van het arrest verwijten het Hooggerechtshof dat het hiermee een “constitutionele crisis” dreigt te veroorzaken midden in een oorlog. In een land zonder geschreven grondwet is dat wel wat, en de vraag wat deze nieuwe feiten als politiek resultaat kunnen voortbrengen — zal het de regering, en dus Netanyahu, verzwakken, of zal het ze juist versterken –, zal de komende dagen spannender maken.
Het tweede nieuwe element is de aankondiging van de IDF — de Israeli Defense Force — dat ze duizenden soldaten tijdelijk gaan terugtrekken uit Gaza. Dit niet om de oorlog te beëindigen of minder intens te maken, maar om economische en andere redenen. Hoeveel soldaten er na die terugtrekking in Gaza zullen blijven is niet duidelijk, en evenmin of dit een wijziging in het karakter van de oorlog zou betekenen — bij voorbeeld weg van de grondoorlog, terug naar de totale luchtoorlog?
Het nieuws bevestigt nochtans wel de “geruchten” dat het leger moe wordt van de oorlog en het kalmer aan zou willen doen, in tegenstelling natuurlijk met de generale staf die zweert nog maanden te willen doorvechten tot de totale vernietiging van Hamas, of wat ze daarvoor houden.
Axis of Resistance?
Maar daar zijn we dus nog niet, hoewel er flink gemoord wordt, ook al omdat niemand lijkt te weten hoe de IDF het web van tunnels onder Gaza zou kunnen veroveren. En de Israëlische minister die beweert dat Israël nu zes oorlogen tegelijk voert overdrijft natuurlijk, maar in wezen heeft hij wel een punt. Onmiddellijk na de Hamas uitbraak op 7 oktober is Hezbollah aan de noordgrens van Israël met raketten en drones in actie gekomen.
Hezbollah is de Libanese sjiïetische militie/partij die het zuiden van Libanon controleert (en die Israël daar weg wil), en die gesponsord wordt door Iran. Zegt Israël: Hezbollah en Hamas en milities in Syrië en Irak zitten samen in de “As van Verzet”, Axis of Resistance die door Iran aangevoerd wordt tegen Israël en zijn bondgenoten, met name de VS.
Israël en de VS bestoken geregeld stellingen en installaties van dergelijke groepen in Syrië of Irak, zonder tot in Iran zelf door te dringen, wat tot een open oorlog met Iran zou kunnen leiden.
Dat, een echte oorlog tegen Iran, is iets waar Israël al jaren op aanstuurt, maar waar het nooit groen licht voor gekregen heeft uit Washington D.C. Iran zelf lijkt ook een open oorlog te willen vermijden — iets waar bijna automatisch de VS in meegezogen zouden worden.
Ook heeft de Hezbollah, wat een veel vervaarlijker militie is dan de Hamas, verre van haar hele arsenaal tegen Israël ingezet: ook daar lijkt men een open oorlog te willen vermijden. Israël voert intussen ook luchtaanvallen uit op Libanees grondgebied, en Hezbollah zegt dat daarbij al 140 van zijn miliciens zijn gedood.
Het feit dat dit alles half of helemaal geheim is en indien nodig ontkend zal worden, bemoeilijkt de interpretatie van de gebeurtenissen. Maar de voorbije week kwam in de Rode Zee een zesde front oplichten dat helemaal niet geheim is. Zondag namelijk namen VS-marinehelikopters daar vier Houthi bootjes onder vuur die een schip aanvielen, het containerschip Maersk Hangzhou, brachten er drie tot zinken, met tien dode Houthi’s tot gevolg. Het was de eerste keer dat Amerikaans ingrijpen in de Rode Zee dodelijke slachtoffers maakte, en dat de VS eigenlijk militair tussenbeide kwamen. Meteen het begin van een nieuwe problemenknoop.
De Houthi’s in de Rode Zee.
De Jemenitische Houthi’s zijn de militie van een tak van de sjiïetische islam die vroeger Jemen regeerde maar sinds de burgeroorlog van 1962-’70 onder een soenni regime gemarginaliseerd geraakte. Zij voerden jaren oorlog tegen de regering, en tegen de Saoedische interventie tegen hen. Die oorlog wonnen ze de facto. Een wapenstilstand in 2022 is grotendeels overeind gebleven. Zodat de Houthi’s grotendeels het noorden van Jemen beheersen, en de Rode Zeekust. Sjiïeten zijnde, zijn ze een soort natuurlijke bondgenoten van Iran tegen soenni Saoedi Arabië.
Zij hebben nu resoluut de Palestijnse kant gekozen tegen Israël, en vallen sinds 7 oktober de grote schepen aan die door de nauwe zeestraat van Bab el Mandeb varen, omdat die Israëlische bedrijven of belangen vertegenwoordigen. In kleine bootjes varen ze op zo’n schepen af en proberen ze te enteren of nemen ze onder vuur met raketten en granaatwerpers. Er wordt al eens een schip gekaapt. Dat kan dan blijven liggen wachten, bijvoorbeeld tot een losgeld is betaald.
Zij zullen dat blijven doen, zeggen ze, tot Israël zijn etnische zuivering van de Gaza Strook stopt.
Deze schepen, of ze met Israël te maken hebben of niet, komen uit de Middellandse Zee via het Suez kanaal om naar Azië te varen of omgekeerd, en besparen zich zo de enorme omweg rond het Afrikaanse continent. De Rode Zee is de uiterst belangrijke handelsroute tussen Azië en Europa en Amerika, waar dertig procent van het globale containerverkeer passeert. Als die route onveilig wordt kan dat heikele gevolgen hebben voor bij voorbeeld de prijs van de olie. Ook Israël heeft enorm belang bij de vrije doorgang in de Rode Zee. Vorige week was het al zo ver: grote rederijen als Maersk wilden niet meer door de Rode Zee zo lang het gevaar niet opgeheven was.
Is dit een ernstige economische bedreiging voor Israël, het kan een groot probleem worden voor de V.S. Hen wordt immers min of meer gevraagd (en Groot-Brittannië en Frankrijk) om die Rode Zee en meer speciaal Bab el Mandeb weer veilig te maken. Maar in de praktijk kan men zo grote schepen zomaar niet beschermen tegen zo kleine bootjes. In konvooi varen zou een optie zijn, begeleid door een internationale vloot oorlogsschepen, maar dat zou een trage, onhandige en kostelijke procedure worden, en bovendien niet zo doeltreffend tegen, opnieuw, zo kleine scheepjes. Een doeltreffende militaire optie zou het vernietigen van de Houthi infrastructuur in Jemen zelf zijn, maar de politieke bezwaren daartegen springen in het oog.
Gaza.
In Gaza zijn intussen meer dan 22.000 Palestijnse doden geteld. In Khan Younis vielen doden bij het bombardement op he centrum van de Rode Halve Maan (dat is de Palestijnse tegenhanger van het Rode Kruis) bij het Al Amal ziekenhuis — waar 14.000 mensen kwamen schuilen tegen het geweld. Niemand hoeft te denken dat het moorden daar op z’n einde loopt. In Beiroet werd dinsdag een naar verluidt belangrijke Hamas-leider vermoord met een raket uit een Israëlische drone. Onder Palestijnen lijken voorzichtige onderhandelingen vorderingen te maken inzake het gezamenlijk bestuur van de Westoever en Gaza door de Palestijnse Autoriteit en Hamas samen.
Maar zo ver is het ook daar nog niet, want voor de Gaza Strook worden in Israël plannen gemaakt om er eens alle Palestijnen verdreven zijn de kolonisten te laten terugkeren die er indertijd door Ariël Sharon uitgehaald waren,. En op de Westoever woedt een schrikbewind van zwaar gewapende kolonisten en soldaten, met raids, willekeurige moorden, bombardementen en verdrijvingen die ook duidelijk één doel hebben: een zo groot mogelijk Israël met zo weinig mogelijk Palestijnen erin. De volmaakte etnische zuivering.
