Men vraagt zich af welke oplossing er nodig is om Irak stabiel te krijgen. Is Irak een verloren zaak. Zijn de religieuze en etnische verschillen te groot om tot een oplossing te komen? Is het realistisch om Irak op te splitsen in drie regio’s?
Op 11 oktober werd onder de impuls van de SCIRI (Hoge Raad voor een Islamitische Revolutie in Irak) een wet gestemd die het mogelijk maakt dat er drie regio’s komen in Irak. Men kan zich afvragen of dit een oplossing biedt voor het probleem waar Irak mee te kampen heeft. Het grootste probleem is namelijk de onveiligheid en ook de sektarische strijd die elke dag doden maakt. Ik zal even de stemming schetsen en ook de situatie.
In de Iraakse grondwet is het wettelijk verplicht dat 140 parlementsleden in het parlement aanwezig moeten zijn om een wet goed te keuren. En als het een amendement is dat de grondwet moet veranderen, dan moeten 140 parlementsleden akkoord zijn met het amendement. Op de bewuste stemming waren 140 parlementsleden aanwezig. De soennietische parlementsvoorzitter Mashadani was aanwezig om de aanwezigheden te noteren. Vlak voor de stemming vertrok Mashadani uit protest tegen het amendement. De parlementsleden van Muqtada al-Sadr zijn niet komen opdagen en ook die van Fadhila-partij niet als teken van verzet tegen het amendement en ook als teken van solidariteit met de soennietische Partijen. De SCIRI en haar bondgenoten hadden 63 stemmen en de Koerden, die ook het amendement steunen, hadden er 58. De rest van de stemmen kreeg het SCIRI van de Dawa-partij en ook van de partij van Iyad Allawi. Het amendement zal pas na 18maanden in werking treden.(was een belofte voor de soennieten).
Het amendement zegt inhoudelijk dat elk van de 18 provincies van Irak een referendum mag organiseren om te kiezen tot welke regio ze willen toetreden. De koerden hebben al feitelijk een semi-autonome regio die bestaat uit drie provincies. De Koerdische regio heeft een eigen vlag en een eigen leger en beheert voor een groot gedeelte haar oliebronnen. De overige regio’s zullen onder de sjiieten en soennieten verdeeld worden (behalve Kirkoek waar veel onenigheid over heerst) De sjiieten wonen voornamelijk in het Zuiden (negen provincies) ze bezitten het olierijke Basra. En de soennieten zullen achterblijven met drie provincies (die meestal woestijnprovincies worden genoemd). De Arabische soennieten wonen hoofdzakelijk in centraal Irak.
Maar waarom zoveel weerstand tegen dit amendement? Als je het nieuws bekijkt zie je dat de soennieten en sjiieten moeilijk kunnen samenleven. Het amendement wordt door sommige sjiitische partijen verworpen om ideologische redenen. Het Sadr-bureau en de Fadhila-partij zijn voor een sterke centrale regering. De twee partijen zijn Iraaks-nationalistisch georiënteerd. De soennieten verzetten zich omwille van het feit dat ze worden uitgesloten van de oliebronnen, die zich hoofdzakelijk in sjiitisch en Koerdisch gebied bevinden.
Maar volgens SCIRI is het plan voor een sjiitische regio heel goed voor Irak en zal het niet leiden tot een opsplitsing van Irak. De argumentatie van SCIRI is dat het Irak een stuk veiliger maken, als voorbeeld nemen ze de Koerdische regio waar er vrijwel geen incidenten zijn en waar ook toch een zekere aantrekkingskracht is voor buitenlandse investeerders. Ook zegt het SCIRI dat de sjiitische regio zal bewaakt worden door de vele sjiitische milities.
Maar het plan voor drie aparte regio’s heeft toch een aantal minpunten die zullen moeten worden opgelost. Het eerste probleem waarmee het plan te maken krijgt is Bagdad. Hoe zal je Bagdad opdelen als verschillende buurten gemengde buurten zijn. Het is ook een stad van zes miljoen inwoners. De sjiieten zijn in meerderheid (60%). De soennieten tellen 30% en de Koerden 10%. Het tweede probleem is de provincie Kirkoek De provincie Kirkoek is eigenlijk een klein Irak. De stad Kirkoek de 3de grootste stad van Irak met heel grote olie- en gas-reserves. De stad is op zich bewoond door een kleine meerderheid van Koerden (53%). De rest is Turkmeens en Arabisch. De Turkmenen en Arabieren zijn verenigd in hun oppositie tegen de Koerden. De Koerden willen graag zien dat Kirkoek toetreedt tot hun semi-autonome regio. De politieke strijd in Kirkoek is al zeer confronterend.
De stad Kirkoek is historisch gezien nooit een Koerdische stad geweest. De meeste historici zijn het erover eens dat het een Arabische ofwel een Turkmeense stad is.
Besluit
De oplossing om Irak in drie regio’s op te splitsen is een korte termijn-oplossing. Natuurlijk gaat de veiligheid aanzienlijk verbeteren. Want de bewegingsvrijheid en professionaliteit van milities is veel beter dan die van het Iraaks leger. Ook kennen de milities hun omgeving beter dan soldaten die uit een andere regio komen. Ook zullen bepaalde regio’s het economisch heel goed doen. Maar op lange termijn zullen de soennieten worden uitgesloten van de oliebronnen van Irak. Ze zullen als bevolkingsgroep niet mee kunnen profiteren van de welvaart van de oliebronnen indien het plan wordt verwezenlijkt. Eén mogelijke oplossing: de drie regio’s zullen via een verdrag ertoe moeten komen om de oliebronnen eerlijk te verdelen voor alle inwoners van Irak.
(Uitpers, nr. 81, 8ste jg., december 2006)
Alhoewel de Soennieten de grootste regio zullen hebben, is die de armste van alle regio’s.
(Uitpers, nr. 81, 8ste jg., december 2006)
