Alphonse Muambi, Democratie kun je niet eten, reisverslag van een verkiezingswaarnemer, KIT Publishers Amsterdam, 2009, 160 blz. ISBN 978-90-6832-695-6
Alphonse Muambi, ooit zelf gevlucht uit Congo, krijgt in 2006 de vraag om internationale verkiezingswaarnemer te zijn bij de eerste democratische verkiezingen van de Democratische Republiek Congo. Hij stelt zich vooraf ernstig de vraag of hij het wel moest doen. “Wat zouden eventuele represailles van de diaspora in Europa kunnen zijn op mij als persoon? Moest ik daar bang voor zijn? Wilde ik getuige zijn van de geschiedenis van mijn geboorteland. Zelf had ik ook geen geloof in de verkiezingen. Toch wilde ik het meemaken. Ik wilde het zien, voelen en waarnemen met mijn eigen ogen.”(p. 12)
Muambi aanvaardt de opdracht en wordt uitgezonden door CMC, ICCO, Oxfam/Novib, Cordaid en IKV Pax Christi om de verkiezingen van 2006 die in twee rondes plaatsvonden, te volgen. Dat betekent dat hij van 23 juli tot 5 augustus en van 23 tot 5 augustus 2006 in het land aanwezig was. Een short term observer wordt zo iemand in vaktermen van de internationale organisaties genoemd.
Wat Alphonse Muambi de lezer voorschotelt, is een dagboek van zijn verblijf van nog geen drie weken. Inleider Peter Tetteroo prijst dit boekje omdat Muambi volgens hem een meerwaarde geeft aan dit verslag door de opdracht te plaatsen ‘in het decor van het alledaagse Afrika’. Ik heb daar als lezer eerlijk gezegd weinig van gemerkt.
“Democratie kun je niet eten” is voor mij niet veel meer dan een samenraapsel van dagboekbladzijden van een naïef iemand die zich in de eerste plaats als een voorbeeldige en objectieve verkiezingswaarnemer wil profileren. Wat te denken van volgende passage? “De toekomst van Congo staat op het spel tijdens deze intellectuele, maar politieke oefening. De meer dan veertig procent analfabeten wordt geconfronteerd met het intellectuele en politieke vermogen dat zij niet hebben. Toch heb ik vertrouwen in hen. Ze zijn dan wel analfabeet, maar ze zijn niet blind. Ze hebben levenservaring en wijsheid.” (p. 61)
Hij maakt het nog bonter wanneer hij over zijn ontmoeting met een vice-gouverneur en tevens provinciaal voorzitter van de partij van Bemba schrijft: “Ik ben wel geneigd om deze man te geloven. Hij straalt betrouwbaarheid en innerlijke rust uit. Ik kan er totaal naast zitten, maar ik geef hem het voordeel van de twijfel. Om het bezoek af te sluiten, vraag ik aan onze gastheer of hij met ons op de foto wil, waar hij met plezier mee instemt.” (p. 49)
Ik vind dat Muambi er met dit boekje volledig naast zit: dit is geen verhaal geworden van een betrokken insider ‘in het decor van het alledaagse Afrika’, maar van een buitenstaander die toevallig zwart én Congolees is, maar die in de eerste plaats bezig is met zijn waarnemersopdracht waarvoor hij graag op de foto wil.
‘Democratie kun je niet eten’ is inderdaad zoals de ondertitel zegt ‘het reisverslag van een verkiezingswaarnemer’. Niets meer. En wie staat er op de coverfoto? Juist! Alphonse Muambi en niet ‘het alledaagse Afrika’.
(Uitpers nr. 118, 11de jg., maart 2010)
U kunt dit boek via de link hieronder rechtstreeks bestellen bij:
en wie via Uitpers bestelt, helpt Uitpers!
De link:
http://www.groenewaterman.be/anne/index.dll?webpage=index.htm&inpartcode=871137&refsource=uitpers
