Tijdens de Vietnam oorlog van 1961 tot 1972 hebben de Verenigde Staten tonnen Agent Orange, een hoog giftig ontbladeringsmiddel, over het land uitgestrooid. De verspreide gifhoeveelheden zijn onvoorstelbaar. Onvoorstelbaar zijn ook de verschrikkelijke gevolgen waaraan de bevolking vandaag nog lijdt. Waarom toch krijgt deze ecologische tragedie in onze media zo weinig of geen weerklank?
In tegenstelling tot de Amerikaanse oorlogsslachtoffers van Agent Orange, wordt aan de Vietnamese geen herstelbetaling gegeven. De organisatie van de Vietnamese slachtoffers vertegenwoordigt 4,8 miljoen Vietnamese zieken. Ze klaagt 37 chemische bedrijven aan, die het dioxinegif hebben geproduceerd, waaronder Dow Chemical en Monsanto. Het is toch van zelfsprekend dat oorlogsslachtoffers gerechtigheid krijgen?
Historische context en de beslissing
Wanneer we de militaire vuurkracht in dit conflict bekijken, dan kunnen we stellen dat de Vietnam-oorlog een van de belangrijke oorlogen is van de 20ste eeuw. In dit conflict stonden de Amerikanen en de Noord-Vietnamese Viet Minh en de Vietcong tegenover elkaar. Met deze oorlog wilde Washington de communistische invloed in Azië stoppen, maar vooral ook militaire voet aan Aziatische grond krijgen.
Er werden 3 tot 4 maal meer bommen afgeworpen dan tijdens de tweede wereldoorlog, dat komt overeen met 450 maal de vernietigingskracht van de Hiroshima kernbom. Over de plaats Cu-Chi heeft men meer dan 10 ton bommen per inwoner afgeworpen. Vietnam telt meer dan 20 miljoen bomkraters. Littekens van hoog explosieve brand- en clusterbommen en granaten hebben het land getekend. Talrijke niet ontplofte bommen en granaten zijn achtergebleven, dat is meer dan een half miljoen ton aan niet ontplofte munitie, die ondertussen reeds meer dan 100.000 tot 200.000 mensen van het leven beroofd heeft. Vooral onder de kinderen is het aantal slachtoffers zeer hoog.
De Vietnamese strijders waren voor de Amerikanen onzichtbaar dankzij hun tunnelsysteem in het tropische woud. In hun militaire archieven geven de VS toe dat ze duizenden napalmvluchten met hun helikopters en gevechtsvliegtuigen hebben uitgevoerd om de vijand uit hun strohutten te verdrijven, zonder resultaat. De VS was bovendien gehaast, omdat de Amerikaanse jeugd zich meer en meer begon te verzetten.
De beslissing
J.F.Kenedy kwam in 1961 in het Witte Huis en trof de beslissing voor deze gigantische chemische oorlog, eerst onder de benaming “Operation Trail Dust”, later werd het “Operation Hades”. Hades is de god van het dodenrijk in de Griekse mythologie. Maar vrij vlug werd het “Operation Ranch Hand” omdat deze benaming beter klonk. Het was de derde benaming voor het inzetten van Agent Orange in Vietnam en de grensgebieden van de buurlanden Laos en Cambodja.
De doelstelling van ‘Operation Ranch Hand‘ was het vernietigen van het tropische woud en van de graanoogsten van de bewoners, en het vergiftigen van de strijders. Het resultaat van deze gigantische ecologische ramp is dat veel waardevolle vormen van leven voor altijd uitgeroeid zijn.
Omvang
Op tien jaar tijd werden 84 miljoen liter ontbladeringsmiddel gesproeid. 10 procent van deze hoeveelheid werd van voertuigen via landwegen of per rivierboten over de oevers en de moerassen gesproeid. 90 procent werd door C123 vliegtuigen en helikopters verstuift. Gedurende deze ganse periode hadden de Vietnamese bewoners qua bescherming niets anders dan een in urine gedrenkte doek om voor de neus te houden.
Bij de gebruikte ontbladeringsmiddelen zat ook Agent Blue dat cyanide bevat, zeer doeltreffend voor de vernietiging van rijstvelden. Verder werd ook gebruik gemaakt van Agent Green, Agent Purple en Agent Pink (allen samen nogal idyllisch ‘de regenboog herbiciden’ genaamd). Ten slotte werd overgegaan tot het gebruik van Agent Orange. Agent Orange tekende voor 62 procent van de ontbladeringsmiddelen die in Vietnam ingezet werden. Het bevat tetrachlordibenzo-p dioxine, ook gekend als TCDD. TCDD is het sterkste gekende gifmiddel, het is duizenden malen giftiger dan het sterkste natuurlijke gif en blijft het langst werkzaam.
Vergelijking is geen wetenschappelijke norm maar kan wel dienen om de omvang van de catastrofe te verduidelijken. In een studie van de University of Columbia New York van 2002, werd aangetoond dat 80 gram dioxine in de waterverzorging van een stad, 8 miljoen mensen zou doden. In Viëtnam werd miljoen keer meer gebruikt…In Vietnam vinden we het gif in de bodem, water, slijk en zand. Langs deze weg komt het in de voedselketen van mens en dier: in dierenvetten, vlees, melk, eieren en vis.
Wetenschappers hebben een meetbare eenheid bepaald, de zogenaamde TEF’s, een afkorting voor ‘toxic equivalent factors’, om de toxische grens in voedingsmiddelen te bepalen. In Frankrijk bedraagt de toegelaten dosis dioxine per kg lichaamsgewicht van een persoon en per dag 1 tot 4 pikogram. In de VS is de toegelaten hoogste dosis veel kleiner, het bedraagt 0,0064 pikogram. In Vietnam kon de dosis 900 pikogram per dag bereiken.
Slachtoffers
Geboorteafwijkingen, handicaps, kinderen met twee aangezichten, zonder armen, benen, of organen buiten het lichaam. Een gezond geboren kind dreigt door de moeder vergiftigd te worden bij de borstvoeding door de moedermelk, de enige mogelijk om het dioxine kwijt te raken. Dit moet voor de moeder een verschrikkelijk psychologisch trauma zijn.
Schijnbaar gezonde mensen lijden dikwijls aan ziekten veroorzaakt door het verspreide gif: huidziekten, aantasting van het beenmerg, leveraandoeningen, migraine, psychische storingen, depressie en zelfmoordneigingen.
Het Stellman-rapport over de omstreden ontbladeringsmiddelen die in Vietnam gebruikt werden schat het aantal potentiële slachtoffers van Agent Orange op 4.800.000. Dit aantal is onderschat, omdat men in het bovenvermelde rapport geen rekening heeft gehouden met de mensen die via de voedingsketen vergiftigd werden en worden, en die lang na het beëindigen van de oorlog het aantal slachtoffers nog hebben aangedikt. Er zijn dus miljoenen slachtoffers uit het verleden, uit de voorbije decennia, plus deze die nog geboren zullen worden.
Schadeloosstelling
Het feit dat deze onverwoestbare chemische massavernietigingswapens werden ingezet, rechtvaardigt de eis van slachtoffers voor schadeloosstelling. De Amerikaanse autoriteiten zeggen hierover. “We hebben wetenschappelijke bewijzen nodig om de nefaste gevolgen van Agent Orange te kunnen vaststellen.” Nochtans werd aan de Amerikaanse oorlogsveteranen een schadeloosstelling via een gerechtelijk uitspraak toegekend. De in de kou gelaten Vietnamese eisers moeten, in tegenstelling tot de Amerikaanse slachtoffers, vandaag nog met het gif verder leven, dat in de voedselketen is opgenomen.
De Amerikaanse grondwet heeft geen enkele bepaling om tegen politici in ambt, of tegen oorlogsmisdaden juridische stappen te ondernemen, de toenmalige beleidsmakers genieten dus onschendbaarheid. De producenten van het gif bestaan nog steeds en produceren verder. Ze kennen hun producten, ze kennen er de gevolgen van. Ze genereerden tijdens die oorlogsjaren enorme winsten? Onder 37 firma’s, die het gif produceerden zijn de belangrijkste: Monsanto, Dow Chemical, Uniroyal, Diamond, Thompson en Hercules.
Op 31 januari 2004, enkele dagen voor de verjaringstermijn zoals bepaald door de Amerikaanse wetgeving, hebben de Vietnam Association for the Victims of Agent Orange/Dioxine en enkele andere slachtoffers een proces aangespannen tegen de VS bij het gerechtshof van Brooklyn–New York. Ondertussen hebben er zich nog meer slachtoffers gemeld.
Het proces tegen al diegenen die (mede)verantwoordelijk zijn voor het Agent Orange schandaal, is het eerste in de geschiedenis van het Amerikaanse rechtssysteem. Er is geen precedent.
Op 10 maart 2005 wees rechter Jack Weinstein, dezelfde rechter die de eis van de Amerikaanse slachtoffers van Agent Orange verdedigde en voor hen een schadeloosstelling verkreeg, de klacht van de Vietnamese slachtoffers af. Hij staafde zijn besluit met de bewering dat het gebruik van herbiciden bij wet niet verboden is. De eigenlijke vraag is niet zo zeer of het uitgesproeide Agent Orange een gif of een ontbladeringsmiddel was en is, maar of het ontbladeringsmiddel giftige stoffen bevat. Volgens de bevindingen van internationale wetenschappers is het vooral de verwoestende component Teratogeen dat misvorming bij embryo’s veroorzaakt.
De klagers gingen op 30 september 2005 tegen deze uitspraak in beroep
Op 16 januari 2006 overhandigden de verdedigers van de 37 aangeklaagde firma’s hun argumenten bij de rechtbank. De verdediging van de aangeklaagde bedrijven beweert, dat Agent Orange gebruikt werd om de Amerikaanse soldaten te beschermen. De verdediging voegde hier aan toe dat de firma’s een opdracht van hun regering niet konden weigeren; alsof iedereen verplicht is de ingrediënten voor een misdaad tegen de mensheid te leveren. Zo probeerde de verdediging van de aangeklaagde bedrijven de verantwoordelijkheid op de politici af te schuiven, wel wetend dat die immuniteit genieten.
Vergeten
Deze ongehoorde inbreuk op het volkenrecht, deze oorlogsmisdaad en gigantische ecologische ramp die met vertraging ook een genocide wordt, is vandaag de grootste vergeten tragedie van de 20ste eeuw. De politici van onze democratische westerse wereld wensen er niet over te praten. Met de afwijzing van de klacht van de Vietnamese slachtoffers, pleegt onze wereld voor de tweede maal een onrecht. Straffeloosheid sluit de deur voor toekomstige burgerslachtoffers voor altijd, hierbij denken we aan de slachtoffers van verarmd uranium en het opent de weg voor toekomstige gigantische bloedbaden in deze prille 21ste eeuw.
(Uitpers, nr. 93, 9de jg., januari 2008)
