Ergens lijkt de teller te blijven, stilstaan. Nog steeds hebben, we het over “meer dan 36.000” dode Palestijnen in Gaza, ondanks de onophoudelijke Israëlische raids en bombardementen en de grondoorlog die gewoon doorgaat, dag na dag, en de niet getelde slachtoffers die nog onder de puinhopen van de gebombardeerde gebouwen liggen.
Ook elders woedt de oorlog, aan het gezicht onttrokken door het geweld in Gaza: van het dodental in de bezette Westoever krijg je niet zo direct cijfers, maar elke week worden ook daar wel enkele Palestijnen doodgeschoten, door kolonisten of politie of soldaten. Sinds 7 oktober 2023 werden daar bovendien volgens de organisatie Palestinian Prisoners’ Society 9.185 door Israël arrestaties verricht.
Maar het officiële “probleem” heet nu Gaza. Na acht maanden vernietigingsoorlog is het voor iedereen stilaan duidelijk dat de Israëlische oorlog in het slop zit, en dit op twee manieren. Oorlogsgewijs blijkt dat de Israëlische cijfers qua gedode Hamas-strijders niet kloppen, aangezien ze gewone burgers en kinderen meetellen, maar dat ook die over de levenden onbetrouwbaar zijn.
Premier Benyamin Netanyahu beweerde in april Rafah te moeten aanvallen tegen alle wensen van zijn Amerikaanse vrienden in, om daar Hamas en zijn overgebleven bataljons te vernietigen. Maar volgens rapporten uitgebracht door het Israëlische Ynet, zaten die bataljons niet in Rafah, maar wel in het noorden van Gaza, dat zogenaamd helemaal onder IDF-controle stond, en waar geregeld aanvallen gelanceerd werden op IDF-eenheden, die dan weer moesten “bestraft” worden met drones en tankgeschut — terwijl daardoor Israëlische troepen in de noordelijke sectoren vastgepind werden. Ook de Hamasleiding, met de fameuze Yahya Sinwar, die in Rafah gezocht moest worden, zou daar volgens hetzelfde. rapport niet te vinden zijn, met Sinwar die nooit in Rafah geweest was, maar ergens opereerde in een tunnel onder Khan Younis. Op die manier zou de oorlog nog lang kunnen duren eer de hartenwens van Bibi Netanyahu vervuld is, de totale vernietiging van Hamas en al zijn strukturen.
Politiek muurvast
Ook politiek zit de oorlog in het slop. Men moet er maar van uitgaan dat een meerderheid van Joodse Israëli’s voor de oorlog is en voor de vernietiging van Gaza. Vergeten we niet dat, toen Israëls toenmalige premier Ariël Sharon de Joodse kolonies uit de Gazastrook liet ontruimen — en 8.000 boze kolonisten grotendeels naar de Westoever overhevelde (die daarmee hun villa aan het strand kwijt waren) — dat onder meer was met de bijgedachte dat Gaza eens de Joden er uit weg waren ongelimiteerd gebombardeerd mocht worden. De verovering van de Gazastrook zoals heel Palestina door de Joodse staat zit van bij het begin in de zionistische gedachte, die immers een land wilde “van de rivier (de Jordaan) tot aan de zee”. Deze oorlog zal door de meer rabiate kolonisten en radicale zionisten stellig als een unieke kans gezien worden om dat programma ten uitvoer te brengen.
Maar er is het probleem van de gijzelaars. Meer dan honderd van hen zitten nog steeds gevangen, waarschijnlijk grotendeels in tunnels onder de Gazastrook. Aangezien die tunnels continu door de IDF opgespoord en aangevallen worden, is hun leven daar verre van veilig. Pogingen, grotendeels geïnspireerd door de VS, om de gijzelaars vrij te krijgen via onderhandelingen over een Staakt het Vuren, lopen steevast stuk op de onwil van Netanyahu die zijn oorlog niet wil stoppen, en van Hamas dat garanties over het stopzetten van de oorlog wil. Revolterende Israëlische onderhandelaars begrepen al lang dat voor hun premier de gijzelaars helemaal niet geruiild moeten worden voor enig staakt-het-vuren. Die boodschap wakkert natuurlijk de woede aan in de beweging van familie en vrienden van de gijzelaars, die geregeld betogen in Israël, voor een wapenstilstand, maar voorlopig niet gehoord worden. Het is moeilijk op dit ogenblik de tegenstand tegen de regering, Bibi en de. oorlog te schatten, ook al omdat ze politiek zou verdeeld is.
Als Bibi Netanyahu trouwens een akkoord zou aanvaarden dat Hamas kan aanvaarden, dreigen de extremistische partijen in zijn regering eruit te stappen, en de regering te doen vallen. Hoe het dan verder zou moeten weet niemand: nieuwe verkiezingen zouden, zeggen betrouwbare Israëli’s die het wel anders zouden willen, zoals Haaretz-journalist Gideon Levy, heel waarschijnlijk soortgelijke resultaten opleveren.
Maar wat met Gaza?
De Israëlische regering bestaat uit twee delen: er is de regering, onder de premier, en er is het oorlogscabinet, ook onder de premier, met minister van Defensie Yoav Gallant en ex-stafchefs Benny Gantz en Gadi Eisenkot.
Nu heerst er al maanden onenigheid tussen Netanyahu en Gallant plus Eisenkot, die stellen dat het leger moe is van een eindeloze oorlog zonder concreet plan voor nà de oorlog. Immers, zo lang de regering niet weet wat ze met de oorlog voorheeft, weet het leger niet hoe en wat het precies moet veroveren. Netanyahu weigert al maanden daar duidelijkheid over te scheppen. Dat kan en wil hij wellicht niet omdat er teveel tegenstrijdige opties zijn. Eind vorige week namen Gantz en Eisenkot dan ontslag uit het oorlogscabinet.
Dat ontslag hoefde niet tot de val van de regering te leiden, aangezien die al bestond voor Gantz als “oppositieleider” tot de nationale eenheidsregering toetrad na 7 oktober. Maar het verhoogt de druk op de regering, temeer omdat nu ook VS president Joe Biden tussenbeide kwam, na een door de VS ingeleide resolutie van de VN Veiligheidsraad, met een nieuw voorstel voor een staakt-het-vuren akkoord, dat zowel met Hamas als met Israël onderhandeld zou zijn.
Zou Biden hiermee Netanyahu en zijn kliek aan de macht in Israël tot een echt staakt het vuren kunnen dwingen? Het lijkt een moeilijke opgave.
Wij weten immers dat Bibi Netanyahu, die toch ook vecht voor zijn eigen huid, meer oorlog wil, en geen wapenstilstand.
We weten dat er geen concreet plan is voor de toekomst van de Gazastrook, met of zonder Hamas, met of zonder permanente Israëlische bezetting en of kolonisten. Met of zonder, uiteindelijk, Palestijnse deelname.
Hamas moet wel ijzersterke garanties eisen dat Israël de oorlog effectief beëindigt en zijn troepen helemaal terugtrekt uit de hele strook, eer het zelf zijn gijzelaars kan vrijlaten.
Israël zal — zie Bibi Netanyahu — dergeljke garanties niet geven, omdat het Hamas weg wil.
Alleen de VS lijkt Israël dus tot zulk akkoord te kunnen dwingen. De vraag is dan of ze dat willen.
Het voorstel lijkt redelijk aanvaardbaar, hoewel in een Midden-Oosten-contekst het woord “redelijk” daar natuurlijk teveel aan is.
Het akkoord wil een staakt-het-vuren in drie fasen:
- In de eerste fase begint een wapenstilstand van zes weken en trekt Israël zich terug uit alle dichtbevolkte gebieden in Gaza. Hamas laat ouderen, vrouwen en gewonde gijzelaars vrij. Israël laat een deel van de duizenden Palestijnse gevangenen vrij. Ondertussen gaan onderhandelingen over een permanente wapenstilstand voort, met het oog op de tweede fase.
- In de tweede fase trekt Israël zijn troepen volledig terug en worden de vijandigheden permanent beëindigd. Alle andere gijzelaars worden vrijgelaten en nog meer Palestijnse gevangenen.
- In de derde fase start de wederopbouw in Gaza, die op drie tot vijf jaar geschat wordt.
Hamas zou het plan in grote lijnen aanvaard hebben, terwijl dat van Israël (Ja dan wel Neen) in hoge mate onduidelijk blijft. Hoe dan ook formuleerde Hamas een gedetailleerd antwoord, dat volgens VS secretary of State Antony Blinken “onaanvaardbare amendementen” bevat. Wat die zijn werd niet bekend gemaakt. Israël interpreteert dit natuurlijk als een weigering. De onderhandelaars zullen zich hierdoor niet laten ontmoedigen, en Israël kan zijn oorlog voortzetten.
Bijvoorbeeld zoals het deed in het kamp Nuseirat in het midden van de Gazastrook. In een ingewikkelde operatie met naar verluidt Amerikaanse intelligence-steun en als Palestijnen verklede commando’s in voertuigen van internationale hulporganisaties, was het plan vier gelocaliseerde gijzelaars uit een huis te bevrijden. Het plan liep mis want de vrachtwagen had motorpech, de commando’s werden ontmaskerd en het schieten begon, waarop de IDF, om de eigen troepen te redden, met de grote middelen het hele kamp “vaporiseerde”. De commando’s zijn ontsnapt, de vier gijzelaars gered, Israël vierde de overwinning, en het kamp telde zijn doden. Dat werden er meer dan driehonderd. Vreemd genoeg leek dit exploot niet in staat om in Israël veel bijkomende steun aan de oorlog op te wekken.
Natuurlijk was die steun er al, en voor Israël is dit hele spel een gewone kwestie van machtsverhoudingen, waarbij Israël nog steeds aan de sterke kant staat.
Dat vereenvoudigt de zaken.
