“In moments of crisis, people are willing to hand over a great deal of power to anyone who claims to have a magic cure – whether the crisis is a financial meltdown or, as the Bush administration would later show, a terrorist attack.” – Naomi Klein, The Shock Doctrine
“Under observation, we act less free, which means we effectively are less free” – Edward Snowden
Cheylade, Frankrijk – Vrijdag 14 dagen na de aanslagen in Parijs werden de slachtoffers in Parijs geëerd. Veertien dagen Franse vlaggen alom, de Marseillaise weerklonk zelfs tot in de discotheken. Zonder te willen polemiseren, mogen we vanaf nu hopen dat er eens over iets anders wordt gepraat? De dozijnen experts die van het ene televisie- naar het andere radioprogramma holden terwijl ze hun inzichten tweetten, facebookten en in lange, doorwrochte artikels in kranten en tijdschriften publiceerden hebben wel wat rust verdiend. Zodat ze zich kunnen omkleden tot klimaatexpert bijvoorbeeld.
Het normaal gezien ver-van-mijn-bedshow terrorisme had opnieuw in de eigen Franse achtertuin toegeslagen en mobiliseerde de natie. Politici excelleerden in stoere uitspraken. Het onderscheid tussen links en rechts, dat op economisch gebied al vervaagd was, viel nu haast helemaal weg. Wetten werden in ijltempo aangepast en in nog hogere sneltreinvaart door het parlement gejaagd. Werkgroepen bereiden ondertussen nog strengere wetteksten voor. Het ijzer smeden terwijl het heet is.
In de naam van Liberté, Fraternité, Egalité worden persoonlijke vrijheid en privéleven langzaam maar zeker de nek omgewrongen. In het parlement stemden slechts 6 verkozenen, evenveel sociaaldemocraten als ecologisten, tegen de veiligheidswetten, één onthield zich. In de senaat werd het een dag later allemaal nog eens overgedaan. Zonder tegenstem maar wel 12 onthoudingen. In één moeite werd de noodtoestand ook maar verlengd tot 26 februari 2016. Weinigen stonden er bij stil dat die 3 maanden het begin kunnen zijn van een lange reeks verlengingen.
Vóór vrijdag 13 november moest er een gedegen reden zijn om iemand huisarrest op te leggen. Vanaf nu is ‘vreemd gedrag’ al een voldoende ‘ernstige reden’. Huisarrest betekent: paspoort afgeven, zich tot 4 keer per dag aanbieden op het commissariaat, ‘s avonds en ‘s nachts het huis niet verlaten en geen contact meer hebben met bepaalde personen. Om dat allemaal in de hand te kunnen houden hebben fabrikanten van enkelbanden de productie opgedreven.
Nochtans hielden de nieuwe wetten niet veel nieuws in. Alle maatregelen bestonden immers al in de één of andere vorm, huiszoekingen bij nacht, arrestaties met 72 uur maximum opsluiting zonder opgave van reden noch recht op bezoek van een advocaat, doorgedreven ondervragingen, schaduwen, elektronische bewaking, ontbinding van verenigingen, uitzetting van imams die oproepen tot geweld… Het nieuwe is dat dat vanaf nu allemaal min of meer kan zonder eerst langs te gaan bij een onderzoeksrechter. De politici wilden absoluut aantonen dat ze krachtdadig optraden. Politie, gendarmes en inlichtingendiensten waren er als de kippen bij om hen hun wensen in te fluisteren.
Onderzoeksrechters worden op een zijspoor geplaatst. Voor een huiszoeking, bij dag of bij nacht is geen rechterlijk bevel meer nodig, noch voor het afluisteren van (mobiele) telefoons, het onderscheppen van sms en mails. Computers kunnen gewoon in beslag genomen worden. De politie kan de bewijzen voortaan rechtstreeks voorleggen aan een rechter. Agenten mogen nu hun dienstwapen mee naar huis nemen. Ze moeten immers de kans hebben het volgende contingent terroristen af te knallen voor die een nieuw bloedbad aanrichten. Frankrijk zit in een noodsituatie en er mag geen kostbare tijd verloren gaan. Er mogen niet nog meer onschuldige levens in gevaar gebracht worden.
Sommige maatregelen werden niet goedgekeurd. Nog niet tenminste. Les Républicains, Sarkozy’s partij, wilde ook een Guantanamo à la Française installeren. Iedereen met een ‘fiche S’ moest geïnterneerd worden. Mensen met zulke fiche zijn niet noodzakelijk schuldig aan wat dan ook maar zijn administratief of juridisch geseind. Volgens het Ministerie van Binnenlandse Zaken zijn er ‘een paar duizend’ mensen met zulke fiche, volgens Sarkozy zijn het er zeker 11.500. IJverige parlementsleden, waaronder zogenaamde socialisten, wilden ook de controle op de media terug instellen maar daar komt voorlopig niets van in huis. Frankrijk is tenslotte Turkije niet.
Vervelende magistraten, rechters en mensenrechtenorganisaties maakten hun bezwaren kenbaar. Marc Trévidic was in Parijs gedurende tien jaar onderzoeksrechter belast met de strijd tegen het terrorisme. In april toen na de Charlie-aanslagen al een batterij veiligheidswetten, de 25ste reeks sinds het jaar 2000, door het parlement werden gejaagd, uitte hij al zijn bezorgdheid over de mogelijke excessen. Het zou “een machtig wapen kunnen zijn in de verkeerde handen (…) Er is een totaal gebrek aan controle in die wet”.
Maar wie luistert er naar die ‘linkse’ magistraten als driekwart van ‘het volk’ applaudisseert?
Het volk wil eigenlijk nog meer. Grenzen sluiten voor alle migranten, de Syrische vluchtelingen op kop. Hierin wordt het bijgevallen door eerste minister Valls – er wordt gefluisterd dat hij socialist zou zijn. Verder moeten diegenen die er al zijn eruit. Tenminste de moslims. Blanke Europeanen, de Engelse, Duitse, Belgische, geen ‘migranten’ maar ‘expats’, mogen uiteraard blijven. Trouwens, naast Daesh in Syrië moest ook Molenbeek gebombardeerd worden. Zoals Eric Zemmour, een populair extreem-rechts anti-islamiet en verdediger van de grandeur van de Franse natiestaat, zich vol ‘humor’ liet ontvallen.
En dan heb je de Schengenzone. Frankrijk wil dat de paspoorten van iedereen die de Schengenzone binnenkomt of verlaat gecontroleerd worden. Passagierslijsten van luchtvaartmaatschappijen moeten uitgewisseld worden met de Europese partners en de VS. Niet dat de terroristen Frankrijk per vliegtuig zijn binnengekomen maar het had natuurlijk altijd gekund. Die lijsten staan al lang op het verlanglijstje van de VS. Iets meer dan twee weken geleden bestond er hevig Europees protest tegen de maatregel. Binnenkort is het gewoon realiteit.
Tenslotte wordt het ook mogelijk om te verbieden of te ontbinden. ‘Verenigingen of feitelijke groeperingen’ die ‘aanzetten tot en/of deelnemen of meehelpen aan handelingen die een ernstige schending van de openbare orde vormen’ (ik weet het, ambtelijke taal moet je twee tot drie keer lezen. Vakbonden denken beter nog eens na voor ze betogingen organiseren. Dat mag trouwens sowieso al niet tot eind februari.
De klimaatterroristen weten het sinds zondag 29 november ook. Als je al van plan was om in Parijs te betogen tijdens de COP21, de grote klimaatconferentie, was je verdacht. Alle manifestaties, concerten, meetings in de marge van het officiële programma zijn immers afgelast of verboden.
Net voor de opening van de klimaatconferentie werden op diverse plaatsen in Frankrijk huiszoekingen uitgevoerd, arrestaties verricht en is er tot huisarresten overgegaan. Een lid van het juridisch team van de Climat21 Coalition waarin 130 Ngo’s, vakbonden en andere verenigingen samenwerken werd gearresteerd. In het rurale Dordogne werd een huiszoeking verricht op een boerderij waar biogroenten worden geteeld. De bioboeren hadden drie jaar geleden deelgenomen aan een actie tegen de aanleg van een nieuwe luchthaven in Nantes.
Dat is echter slechts een van de vele anekdotes. Er zijn er zoveel dat La Quadrature du Net, een organisatie die waakt over de fundamentele vrijheden en de privacy op het net en de strijd tegen censuur aangaat het nodig vond om een aparte hoofdstuk op zijn wiki te openen. De bedoeling is een ‘inventaris op te stellen van de (al dan niet) vreugden van de noodtoestand in Frankrijk’. De lijst anekdotes oogt na twee weken noodtoestand al indrukwekkend.
Uiteraard is dat allemaal om onze vrijheid te garanderen. De maatregelen worde
n genomen “in het kader van de ernst van de terroristische dreiging op het nationale grondgebied” en “de sterke mobilisatie van de veiligheidsdiensten in de strijd tegen de terroristische dreiging mag niet afgeleid worden om de risico’s aan te pakken die de openbare orde in verband met dergelijke gebeurtenissen eisen”. (Ik zei het al, ambtelijke taal). In gewone taal vertaald betekent dat: blijf allemaal maar lekker thuis zodat we vrij spel hebben om jullie te beschermen.
Francis Jorissen, 2015
