De Nationale Veiligheidsstaat: The USA Patriot Act

De openlijke machtsgreep van de regering-Bush heeft verstrekkende gevolgen voor de burgerlijke Amerikaanse vrijheden. Zonder enig publiek debat of hearing voerde zij radicale institutionele veranderingen door die van kracht werden op het ogenblik dat ze werden bekend gemaakt. De Patriot Act en een reeks uitzonderingsmaatregelen die sinds de aanslag van 11 september werden uitgevaardigd reiken verder dan terrorismebestrijding. Waar blijft de tegenstem van de democratische liberale oppositie?

liberalen

Op 5 november verscheen in Newsweek een opinieartikel met de provocerende titel: "Time to think about Torture". De auteur, een liberaal, oordeelt fysieke marteling amoreel: "Maar in de strijd tegen de terreur moet een mens soms zijn waarden herzien". Een verontrustende tendens. Alan Dershowits, een Harvard geleerde en liberaal is een fervent verdediger van de civiele rechten en vrijheden en is geen voorstander van marteling maar "in de strijd tegen ‘terreur’ kan marteling een noodzaak worden om de noodzakelijke informatie te bekomen die honderden levens kan redden… Dit kan grondwettelijk mogelijk gemaakt worden door middel van een volmacht aangevraagd aan de rechtbank". Een andere Harvard-geleerde, Laurence Tribe, mensenrechtenverdediger, keurt de installatie van militaire rechtbanken goed en vergoelijkt de aanhouding van 1200 mensen onmiddellijk na de aanslag op de WTC torens. Heel wat liberalen houden zich dezer dagen gedeisd en hoeden zich ervoor openlijk kritiek uit te oefenen op het antwoord van de Amerikaanse regering op de nieuwe dreiging van het terrorisme.

Juist zes weken na 11 september keurde het Amerikaanse congres, onder grote druk van de Minister van Justitie, John Aschcroft, een wet van 342 pagina’s goed. Een nieuw arsenaal van anti-terrorisme maatregelen en hun toepassing worden hierin beschreven. Deze complexe en verreikende wetsvoorstellen werden in een recordtijd bijeengeschreven zonder enig noemenswaardige politieke hoorzitting of debat. Wegens tijdsgebrek brachten verschillende afgevaardigden hun stem uit zonder de tekst grondig te hebben gelezen Op 26 oktober tekende de president triomfantelijk de afkondiging van de wet.

Deze Act consolideert uitgebreide nieuwe machtscentra voor de uitvoerende macht. De Federale Amerikaanse justitie kan vanaf nu op eigen houtje en zonder enige volmacht verreikende bewakingsopdrachten uitvoeren en informatie verzamelen. Controle op e-mailverkeer en internetgebruik, het opvragen van gevoelige medische en andere persoonlijke gegevens, het afluisteren van telefoon- en gsm-aparatuur zonder enige volmacht zijn een ernstige inbreuk op de wet van de privacy en in strijd met de Amerikaanse grondwet. De immigratiedienst krijgt de wettelijke macht om vreemdelingen "redelijkerwijze verdacht van terrorismeactiviteiten" zonder enige vorm van beschuldiging voor 48 uur of voor onbepaalde tijd in het kader van een urgentie of van een uitzonderlijke toestand vast houden. Meer dan 5000 immigranten zullen op basis van hun leeftijd, gender en land van oorsprong en niet op basis van enig bewijs van connectie met het netwerk van Al Qaida of de gebeurtenissen van 11 september, ondervraagd worden. De geheimhouding tussen advocaat en cliënt is niet meer gegarandeerd. Eind oktober bevestigde Minister van Justitie, John Aschcroft, dat in het belang van "terrorismebestrijding" deze gesprekken konden afgeluisterd worden.

Onmiddellijk na de aanslag werden reeds 1200 mensen zonder enige vorm van beschuldiging gevangen genomen op basis van een interim-maatregel die door Ashcroft reeds op 17 september werd uitgevaardigd. (En dus niet op basis van de Patriot Act) Het ministerie van Justitie weigerde in het begin zelfs de meest elementaire informatie, zoals identiteit en de reden van opsluiting publiek te maken. Enkel 10 tot 15 van deze aangehouden personen zouden banden hebben met het netwerk van Al Qaida. Wat met de resterende 1185 aanhoudingen? Op 27 november gaf Aschcroft schoorvoetend de identiteit toe van 50 opgeslotenen op beschuldiging van federale misdaden. Hij weigerde echter de identiteit van 500 aanhoudingen op basis van de immigratiewetgeving vrij te geven. Hun visum zou verstreken zijn en zij verbleven dus met ongeldige papieren op Amerikaans grondgebied. Het aantal getuigen van de aanslag opgesloten voor veiligheidsredenen werd niet vrijgegeven.

De Patriot act beschrijft als federaal misdrijf alle daden gepleegd op Amerikaans grondgebied wanneer zij erop gericht zijn de politiek van een regering te beïnvloeden door intimidatie of dwang. De tekst is vaag en opgesteld in bedekte termen. Hij kan door de uitvoerende macht, de politie, het leger gebruikt worden om politieke activiteiten, vreedzame demonstraties of daden van burgerlijke ongehoorzaam-heid.als gevaarlijk voor de staat te beschouwen. Milieuactivisten en anti-globalisten kunnen dus vervolgd worden voor misdaden van binnenlandse terreur. Vertegenwoordigers van politieke en sociale organisaties uit het buitenland zullen in de VS niet meer in het openbaar kunnen spreken indien de regering uitmaakt dat deze terrorismeactiviteiten ondersteunen. Het congres kreeg niet eens de garantie dat de bewakings- en onderzoeksopdrachten nodig zijn om het terrorisme te bestrijden en dat zij niet zullen misbruikt worden. Het FBI kan een volmacht van het gerecht verkrijgen om alle papieren, boeken en documenten in beslag te nemen nodig voor een onderzoek in het kader van dreiging van terrorisme. De persoon wiens documenten in beslag worden genomen moet zich niet in staat van beschuldiging vinden. Zowel vreemdelingen als Amerikaanse staatsburgers als vreemdelingen met een permanente verblijfsvergunning zijn onderhevig aan deze maatregel die van kracht blijft tot 31 december 2005.

Geheimhouding wordt het woord van de dag en er is nog meer op komst. Militaire rechtbanken zullen de processen van de verdachten, beschuldigd van terrorisme, afhandelen. De beschuldigden van militaire rechtbanken hebben geen recht op een publiek proces, een jury of om beroep aan te tekenen tegen onrechtmatig verworven bewijsmateriaal of om beroep te doen op een onafhankelijke rechtbank. Twee derden van de stemmen van de militaire officieren is voldoende om de doodstraf te voltrekken. Militaire rechtbanken zijn niet nieuw en werden tot nu toe beperkt voor de processen van oorlogvoerenden, zij die vechten voor de vijand. Sinds 11 september werd nog geen oorlogsverklaring gedaan aan een vijandig land. Het bevel van Bush tot de installatie van militaire rechtbanken geeft de president de macht om elke inwoner van de VS, die geen enkele band heeft met het netwerk van Al Qaida, maar toch beschuldigd wordt van "internationaal terrorisme" voor een militaire rechtbank aan te klagen waar bewijsmateriaal niet publiek moet gemaakt worden zoals de grondwet vereist in een gewoon burgerlijk crimineel proces.

Was de wetgeving van voor 11 september dan ontoereikend om de dreiging van terreur aan te pakken?

Terreurmisdaden zijn in het verleden door traditionele rechtbanken succesvol behandeld geworden met respect van alle beschermingsmaatregelen voorzien door de grondwet. Vóór het in voege treden van de Patriot Act en de uitzonderingsmaatregelen konden vreemdelingen die terreuractiviteiten ondersteunden of die een bedreiging vormden voor de nationale veiligheid aangehouden worden of uit het land gezet. Zou de niet toepassing van de Patriot Act en de uitzonderingsmaatregelen de oorzaak zijn van het falen in het onderzoek naar de daders van 11september? De regering heeft zich niet de moeite getroost hierop een antwoord te geven. Wat ze wel keer op keer heeft gezegd is dat Amerika in oorlog is. En blijkbaar noodzaakt dit statement geen verdere verklaring. Aschcroft vertelt dus dat, vermits Amerika in oorlog is, de buitenlandse terroristen geen bescherming kunnen genieten van de Amerikaanse grondwet. Maar wat is een buitenlandse terrorist? Militaire tribunalen sluiten praktisch elke procedurecontrole uit om de beschuldigde te beschermen en om zo precies mogelijk de schuldvraag te definiëren.

Welke lezing zullen de rechterlijke machten en het Hoog Gerechtshof van deze beperking van de "Bill of Rights" geven? Zullen zij de politieke machtsgreep consolideren of zich kritisch opstellen? De recente woorden van rechter Sandra O’Connor, lid van het Hoog Gerechtshof geeft niet veel hoop voor de verdediging van de politieke vrijheden door het rechterlijk apparaat. Na een bezoek aan Ground Zero verklaarde de rechter grimmig: "Ik voorspel nog meer beperkingen op onze persoonlijke vrijheid dan ooit het geval was in dit land."

(Uitpers, februari 2002)

Bronnen: The Nation, The New York Times, The Economist, Covert Action Quarterly