INTERNATIONALE POLITIEK

De Koerden in Syrië

Wim Beelaert. Mensen en volkerenrechten in Syrië: de Koerdische kwestie. Uitg. door het Koerdisch Instituut Brussel, Bonneelsstraat, 16, 1210 Brussel; tel. 02/230.89.30. 70 blz., 10 euro.

Sedert de voorbereidingen begonnen voor de invasie van Irak in maart 2003, staat Syrië onder toenemende internationale druk. Het werd al vóór de inval getipt als volgende doelwit, na Afghanistan en Irak, van de Amerikaanse “oorlog tegen het terrorisme”.

Dat verklaart waarom de Syrische autoriteiten zeer nerveus reageerden toen de Koerden in Syrië in december 2002 met een reeks manifestaties begonnen om hun rechten op te eisen. Deden ze dat in opdracht van de Amerikanen, om een bijdrage te leveren aan het scheppen van het klimaat voor een Amerikaanse interventie, was de vraag die velen in Damascus zich stelden. Was het een onderdeel van een internationale campagne tegen Syrië? Hoe het ook zij, de onrust die manifestaties onder de Arabieren veroorzaakten, culmineerden een jaar geleden, op 12 maart 2004, in rellen tijdens een voetbalmatch tussen een Koerdisch en een Syrisch team in Qamishli, waarbij 25 tot 40 doden vielen.

Daarmee kwam het Koerdisch probleem in Syrië onder de internationale aandacht. De Koerdische kwestie in Turkije, Irak en Iran is relatief goed bekend in de wereld, maar in Syrië bleef ze lange tijd buiten de schijnwerpers. Daarom is het boek van Wim Beelaert geen overbodige uitgave. In het Nederlandse taalgebied, was er totnogtoe, als we de bibliografie van Beelaert mogen geloven, aan de Koerden in Syrië geen enkele publicatie van enige omvang gewijd. Ook in het Engels lijkt er geen afzonderlijk boek over de Syrische Koerden te bestaan.

Dat wil zeggen dat er nog veel veldwerk is te doen. Neem nu maar gewoonweg het aantal Koerden in Syrië. Het wordt op 8,5% tot 10% van de 18 miljoen Syriërs geschat, maar Koerdische cijfers gaan zelfs tot 2,5 miljoen Koerden. Beter gedocumenteerd zijn de problemen van de Koerden dankzij rapporten en studies van mensenrechtenorganisaties. Overduidelijk is dat Koerden geen minderheidsrechten hebben, dat hun taal en cultuur verboden zijn. Syrië is immers een Arabische eenheidsstaat in de ogen van de heersers. De Syrische president Bachar al-Assad drukte het in december 2003 in een interview met de New York Times zo uit: “Koerden zijn Syriërs. Welke speciale rechten zouden de Koerden dan nog moeten krijgen? Etnische veschillen benadrukken tast de nationale eenheid van het land aan”.

Maar niet alle Koerden zijn Syriërs, wat de president ook moge zeggen. Er zijn een 200.000-tal Koerden, die ten gevolge van de volkstelling van 1962 het recht op de Syrische nationaliteit verloren omdat zij, of hun (voor)ouders, niet konden bewijzen dat ze al vóór 1945 in Syrië woonden. Volgens de Syriërs gaat het om Turkse Koerden die illegaal naar Syrië getrokken zijn.

De gegevens en problemen van de Koerden in Syrië zijn in het boek ingebed in de nationale, regionale en de internationale context. En dat is ook nodig want alles heeft met elkaar te maken. Zo bv. zijn Syrië en Turkije weer goede maatjes sedert de kans er dik in zit dat de Koerden in Irak een ruime(?) autonomie zullen krijgen. Dit terwijl Turkije in 1998 nog met oorlog bedreigde als het de leider van de (Turks-)Koerdische Arbeiderspartij (PKK) niet de deur zou wijzen. En omgekeerd voelen de Syrische Koerden zich gesterkt door het succes van hun volksgenoten in Irak en door de internationale druk die op Syrië wordt uitgeoefend. Wat hen dan weer verdacht maakt in de ogen van de grote meerderheid van de Syriërs, die de “VS rauw lusten”.

(Uitpers, nr. 62, 6de jg., maart 2005)

Laatste bijdrages

Fascisme of anarcho-kapitalisme?

Is de aankomst van President Trump en zijn bondgenoten in de VS het begin van een nieuw fascistisch tijdperk? Er is al heel wat inkt over gevloeid want de…

VS. Vakbonden in oog van de storm

De Amerikaanse vakbonden boekten de laatste tijd aardige successen: gewonnen stakingen en goede cao’s. Sinds 2021 verdubbelde het aantal stemmingen over lidmaatschap van een vakbond. De vakbonden zijn ook…

Mennonieten koloniseren

Koloniseren behoort beslist niet uitsluitend tot het verleden. Wat vandaag gebeurt is wellicht op kleinere schaal dan vroeger, maar het blijft koloniseren. Een voorbeeld dat tot de verbeelding spreekt:…

Joden en moslims aan zet

You May Also Like

×