De Cuban Five: 10 jaar onrecht

Op 12 september 2008 zal het precies 10 jaar geleden zijn dat in Miami vijf Cubanen opgepakt worden. Het verhaal lijkt wel een science-fiction scenario. Gerardo Hernández, Ramón Labañino, Antonio Guerrero, Fernando González en René González, waren uitgezonden door de Cubaanse veiligheidsdiensten om te infiltreren in anti-Cubaanse terreurorganisaties in Miami. Hun overigens niet-ongevaarlijke missie bestond eruit om informatie te verzamelen en zo terroristische aanslagen tegen Cuba te voorkomen. Vandaag zijn ze het slachtoffer van de machtspolitiek van de VS tegenover het kleine Cuba.

In de ogen van hun families en vrienden hadden de vijf Cuba de rug toegekeerd om mee te werken met de anti-Cubaanse maffia van Miami. Dit is een groep Cubanen die vooral bestaat uit steenrijke families die het Cuba van 1959 ontvluchtten, toen duidelijk werd dat ze hun parasitair leventje van grootgrondbezitters en rijke (suiker)industriëlen onder het revolutionaire bewind niet ongehinderd zouden kunnen verderzetten. Het nabije Miami was een mooie uitwijkbasis van waaruit ze dachten binnen de kortste keren terug te kunnen keren.

Maar het liep anders. De steun van de Cubaanse bevolking aan Fidel en zijn beweging bleef massaal. De minutieus voorbereidde inval in de Varkensbaai mislukte. De door de VS bewapende contrarevolutionaire bendes in het Cubaanse bergland werden op enkele jaren tijd uitgeschakeld door volksmilities. Bleef nog het wapen van de economische blokkade en dat van de terreur. Tussen 1959 en 1997 werden met steun van de VS 5780 terroristische aanslagen gepleegd tegen Cuba. Dat geweld eiste het leven aan 3478 Cubanen. Nog eens 2099 bleven voor het leven gehandicapt.(1) De intensiteit van de terreur kende ups en downs. Enkele trieste ‘hoogtepunten’ zijn: de aanslag op La Coubre, een vrachtboot die Belgische wapens aanvoerde in 1960 – 102 doden, de aanslag op een burgervliegtuig in volle vlucht in1976 – 73 doden, verspreiding van het Dengue-virus in 1981 – 158 doden en de bommencampagne op toeristische hotels in 1997 – 1 dode Italiaan.

In de jaren ’90 geraken de Cubanen aan betrouwbare informatie over een nieuwe reeks aanslagen op passagiersvliegtuigen, bedoeld om het toerisme naar Cuba te treffen. Cuba wil dit ten alle prijze verhinderen. Nobelprijswinnaar Gabriel García Márquez fungeert als boodschapper tussen Fidel en Clinton. De Amerikanen reageren positief. In juni 1998 bezoekt een delegatie van het FBI Havana. Ze krijgen een indrukwekkende bewijslast mee om de terreurnetwerken in Miami aan te pakken.

Maar in Miami gebeurt net het omgekeerde. In plaats van de terroristen worden de informanten opgespoord. Op 12 september worden 5 van hen hardhandig opgepakt. Sinds die dag zitten ze opgesloten in hoge veiligheidsgevangenissen in de VS en begon een proces dat zich van hoorzitting naar hoorzitting zou voortslepen.

De behandeling van de vijf is reeds voorwerp geweest van verschillende interventies van Amnesty International. Niet alleen werden ze herhaaldelijk, zonder aanleiding, voor maanden in isolatiecellen opgesloten. Ook het familiebezoek wordt gebruikt om hun weerstand te breken. In het type instellingen waar de vijf opgesloten zijn hebben gevangenen recht op maandelijks bezoek. De familieleden van de vijf, die in Cuba wonen hebben echter een inreisvisum nodig en dat laat de VS-overheid toe om de bezoeken in de feiten te bemoeilijken. Twee echtgenotes krijgen helemaal geen visum. Adriana Pérez, vrouw van Gerardo, en Olga Salanueva, vrouw van René, hebben hun man respectievelijk 10 en 8 jaar niet meer gezien. Voor Adriana gaat dit reeds om de hele duur van de gevangenschap. Olga, die René vervoegd had in Miami, is in 2000 enkele maanden opgepakt en uiteindelijk uitgewezen in een mislukt opzet om René tot het aanmaken van bewijslast tegen de andere vier aan te zetten.

Maar ook de andere familieleden hebben nauwelijks mogelijkheid om hun zoon, man of vader te zien. Zo is het 2 jaar geleden dat Elizabeth en de drie dochtertjes van Ramon hem konden bezoeken. De oudste dochter van Ramon, Ailí, kreeg in januari een visum. Maar toen ze in Texas aankwam kreeg ze haar vader niet te zien. De gevangenis was in ‘lockdown’ ten gevolge van een incident. Dat betekent dat alle gevangenen 24u op 24 in hun cellen gehouden worden en geen bezoek kunnen ontvangen. Een maand later, bij afloop van haar visum, moest ze onverrrichterzake naar Cuba terugkeren.

Elizabeth en de meisjes wachten reeds 9 maanden op een visum sinds hun interview in het consulaat van de VS op Cuba. “Laura was 13 toen ze haar vader de laatste keer bezocht, ze wordt er 16 in augustus. Lisbet was 8 en is intussen al 11 geworden”, aldus Elizabeth. Het spreekt vanzelf dat dit – nog los van de rest van de zaak – een aanfluiting is van de internationaal erkende rechten van de gevangenen.

Op 4 juni 2008 komt een nieuwe uitspraak in beroep in de zaak van de Cuban Five. Op basis van het bewijsmateriaal was er terechte hoop dat deze uitspraak positief zou zijn.

Het originele proces ging door in Miami en nam meer dan 7 maanden in beslag, één der langste in de VS-geschiedenis. Op 8 juni 2001 viel het verdict: de vijf werden schuldig geacht over de gehele lijn. De twee hoofdaanklachten zijn samenzwering tot spionage en (enkel tegenover Gerardo Hernández) samenzwering met het oog op moord. Het zijn typisch politieke aanklachten waarbij enkel de intentie bewezen dient te worden, niet de feiten. De Amerikaanse pro-deo-advocaten van de vijf zijn zo verbouwereerd over de uitslag dat één van hen zegt zijn toga te willen opbergen. Gerechtigheid bestaat niet meer, aldus de raadsman.

Terwijl de VS-overheid probeerde de nodige bewijslast te creëren tegen vijf Cubaanse terreurbestrijders gingen de piloten van 11 september doodgemoedereerd vlieglessen volgen in datzelfde Miami. Geen haan die ernaar kraaide. In september 2001 gebeuren de aanslagen op de twin-towers. Daardoor loopt het proces van de vijf vertraging op. Pas eind december 2001 komen de strafuitspraken. Ook hier weer ongeloof: de vijf worden in totaal veroordeeld tot 4 keer levenslang plus 77 jaar, nooit gezien, zelfs niet in echte spionagezaken waarbij staatsgevaarlijke informatie overgedragen werd. Toen al was duidelijk dat dit een politiek proces was waarbij de VS-overheid, via de openbare aanklager, de gang van zaken bepaalt.

De verdediging gaat onmiddellijk in beroep. Een eerste uitspraak in beroep, 4 jaar later op 9 augustus 2005, is gunstig voor de vijf. De drie rechters van het Hof van Beroep van Atlanta besluiten eenstemmig dat Miami geen neutrale rechtsgang kan verzekeren als Cubanen betrokken zijn. De vonnissen werden opgeheven en het proces moet verwezen worden naar een andere rechtbank.

Maar de overheid gaat in beroep. Precies een jaar later, op 9 augustus 2006, komt een nieuwe uitspraak, dit keer door het voltallig rechterscollege van Atlanta. Het eerste vonnis in beroep wordt ongedaan gemaakt. Twee van de originele rechters die in dit college zetelen geven een opmerkelijke ‘dissenting opinion’.

De verdediging, waar intussen ook de bekende mensenrechtenadvokaat Leonard Weinglass toe behoort, laat het er niet bij. Opnieuw wordt de gerechtelijke strijd opgenomen. De verdediging klaagt een aantal ernstige anomalieën in de originele rechtszaak in Miami aan. De uitspraak hierop volgt dus op 4 juni 2008. We zijn weeral bijna twee jaar later. De argumenten van de verdediging worden van tafel geveegd. De vonnissen tegen Gerardo Hernández (tweemaal levenslang + 15 jaar) en René González (15 jaar) worden bevestigd. Antonio Guerrero (levenslang + 10 jaar), Ramon Labañino (levenslang + 18 jaar) en Fernando González (19 jaar) worden teruggestuurd naar Miami waar dezelfde rechtbank die de exuberante vonnissen uitsprak geacht wordt strafvermindering te overwegen…

Het oordeel van het panel is geredigeerd door rechter Pryor, die voor dit panel werd aangesteld in 2007. De benoeming van Pryor als rechter werd aanvankelijk door de Senaat verworpen, maar na een compromis uitgewerkt door huidig presidentskandidaat John McCain, toch aanvaard. Deze benoeming werd in media zoals de Washington Post aangeklaagd omwille van de extreemrechtse standpunten van Pryor.

De uitspraak komt op een moment dat de VS-overheid allerhande manoeuvres onderneemt om terrorist Posada Carriles in bescherming te nemen. Luis Posada Carriles, co-auteur van de aanslag op het Cubaanse lijnvliegtuig in ’76, loopt momenteel vrij rond in Miami ondanks de vraag van Venezuela om de man naar daar uit te wijzen, waar hij voortvluchtig is in een rechtszaak over deze aanslag.

Het vonnis is ook geveld binnen de context van de presidentsverkiezingen in november waar vooral in de staat Florida de houding t.o.v. Cuba een heel belangrijke rol speelt.

De Vijf staan via deze uitspraak geen stap dichter bij de vrijheid langs gerechtelijke weg. Gerardo blijft twee levenslange straffen plus 15 jaar behouden, René 15 jaar. De andere drie zullen opnieuw terecht moeten staan in Miami, zowat de enige plaats in de VS waar een eerlijk proces onmogelijk is.

De eerste reacties van de Vijf waren nochtans helemaal niet teneergeslagen. Gerardo liet weten dat: “…dit hetzelfde rechtssysteem is dat Mumia Abu Jamal, Leonard Peltier en de Puertoricaanse politieke gevangenen reeds meer dan 20 jaar gevangen houdt. We zullen de jaren uitzitten die nodig zijn, 30, 40, maakt niet uit. Zolang er daarbuiten één van jullie weerstand biedt, zullen ook wij weerstand bieden, tot we gerechtigheid krijgen!”

Overal ter wereld werden acties gevoerd om tegen dit vonnis te protesteren. Zo’n 350 comités zijn actief in 112 landen. Meer dan duizend parlementairen wereldwijd zetten zich achter deze zaak. Ook in België werden in dit verband reeds verschillende initiatieven genomen, onder meer door Kurt De Loor (Spa), Eloi Glorieux (Groen!) en Katrien Partyka (CD&V). De American Association of Jurists, een NGO met raadgevende status bij de Sociaal Economische Raad van de VN, stelt in een communiqué dat het arrest van 4 juni onrechtvaardig en politiek gemotiveerd is.

Het wordt meer en meer duidelijk dat de strijd voor de vrijheid van de ‘Cuban Five’ niet in de rechtszaal gewonnen zal worden. Druk vanuit de publieke opinie is het enige dat beweging kan brengen in deze zaak. Daarom wordt opnieuw wereldwijd actie gevoerd voor VS-ambassades en consulaten op 12 september 2008, de 10^e verjaardag reeds van de arrestatie van de Vijf.

(De auteur is coördinator voor Europa van de Free-the-five –campagne)

(Uitpers, nr 100, 9^de jg., juli-augustus 2008)

Meer info: www.cubanismo.net, www.freethefive.org, www.antiterroristas.cu

Wil je meewerken? Contacteer het Belgisch Free the Five-comité op

Haachtsesteenweg 53, 1210 Brussel, 02/209 23 50 of free-the-five@cubanismo.net