Egbert Talens. “Een bijzondere relatie ” Het conflict Israël-Palestina nader bekeken — 1897 – 1993. Uitgeverij Aspekt, Soesterberg, 2005 ISBN 90-90-5911-222-9
De auteur werd van 1964 tot 1966 door de SNV uitgezonden naar VN-scholen voor kinderen van Palestijnse vluchtelingen, in Syrië en Jordanië. Zijn verblijf aldaar en zijn werk, leidden er toe dat Talens (1931) in Nederland terug kwam met ervaringen, indrukken en opvattingen, die (destijds, in Nederland) door hoegenaamd niemand werden begrepen, laat staan gedeeld. En dat eenmaal geopende venster ging niet dicht; integendeel, het werd de start van een lange en intensieve zoektocht naar respect en gerechtigheid.
Door “een bijzondere relatie” was zijn hoogste plicht geworden om, onweerlegbaar, aan te tonen, hoe, vanaf de 19de eeuw, ontwikkelingen zodanig konden verlopen, dat de staat Israël werd gesticht, in een gebied waar sinds vele eeuwen Arabieren woonden. De belangen van die
“Palestijnen” werden bij het begin van die ontwikkelingen zeker onderkend, maar allengs door niemand effectief behartigd, zodat zij per saldo, tot de huidige dag, op niet minder dan schandelijke wijze zijn veronachtzaamd /geminacht.
Hoe weinig wervend de titel van zijn boek ook moge zijn, de kern van het betoog van Talens wordt er goed mee aangeduid ( pag. 169 en 297 ): allerlei gebeurtenissen en intriges in de laatste 100 jaren hebben geleid tot oneindig veel twistpunten, mythen en overtuigingen, waarin het Israëlisch-Palestijnse conflict is verstrikt geraakt. De Palestijnen trekken daarbij steeds venijniger aan hun zeer korte eindje en betrokkenen en toeschouwers kiezen veelal partij vanwege “een bijzondere relatie”. Talens maakt overduidelijk dat de partij van de Palestijnen daarbij nauwelijks wordt gekozen, terwijl de bevolking in het gebied in 1920 nog
voor 90 % uit Palestijnen bestond en dat de uitweg voor het ogenschijnlijk uitzichtloze conflict kan en moet worden gebaand door Israël en al diegenen die daarmee “een bijzondere relatie” hebben, zoals de USA, sommige Europese landen, de Arabische buurlanden en de VN.
Het boek toont hoe onwaarachtig en verraderlijk zich de ontwikkelingen hebben voltrokken en wat de keerpunten waren voor het voor de Palestijnen zo perverse verloop. De Zionisten van de eerste uren zouden uitschreeuwen, dat hetgeen wij in 2006 in het door hen beoogde land zien, alles behalve hun bedoeling was. Ook de oorspronkelijke intentie en tekst van de Balfourdeclaratie (1917) staat haaks op wat daarvan, 30 jaar later, laat staan 90 jaar nadien, blijkt te zijn geworden.
Een eerste (niet benut) keerpunt, was de toedeling (na de eerste wereldoorlog) van de macht over de gebieden die eeuwen lang bezet waren geweest door het Ottomaanse Rijk; in plaats van de betrokken volkeren nu eindelijk hun eigen vrijheid te gunnen, verschafte Frankrijk zich Syrië/Libanon als mandaatgebied van de Volkenbond, terwijl aan Engeland Irak en Palestina ten deel viel (als je wilt, inclusief Jeruzalem, aldus Clemenceau ). Op het doorslaggevende moment had de Amerikaanse president Wilson net iets belangrijkers te doen in eigen land, waardoor zelfbeschikking van de agenda werd afgevoerd.
De Balfourdeclaratie is tot het vredesverdrag van 1920 voorwerp van intriges en onachtzaamheid geweest, maar de aldus ingrijpend geamendeerde tekst, kwam, met het Britse mandaat over Palestina, tot gelding; de oorspronkelijke bevolking van Palestina was in het geheel niet betrokken geweest bij welk overleg dan ook; de Zionisten des te meer! Als in 1939 de Volkenbond ophoudt te bestaan, wordt Engeland bezetter van Palestina, wat het ook na de tweede wereldoorlog blijft, zij het, na de oprichting van de VN, in 1945, als mandaathouder.
Essentieel thema is natuurlijk het handelen van de VN, de rol van Engeland en het uitroepen van de staat Israël, toen Engeland een kortstondig vacuüm deed ontstaan, door in mei 1948 zijn mandaat terug te geven voordat de VN hadden voorzien in wat dan moest volgen.
Het gemarchandeer in de VN, de acties van Arabische landen, de kortstondige vredesmissie van graaf Bernadotte, het “weg gaan” , vluchten, verjagen, vernietigen van de oorspronkelijke bevolking, de Suezcrisis, de diverse veldslagen en bezettingen door het Israëlische leger en veel meer, worden door Talens uitvoerig beschreven, waarna de auteur vele gebeurtenissen en interpretaties daarvan door de strijdende partijen, etaleert in een hoofdstuk over verdraaiingen, mythes en leugens, die tot de huidige dag, in alle hevigheid bestaan en worden gecultiveerd, door ieder, naar gelang zijn of haar “bijzondere relatie”.
Een tweede ( nog te nemen ) keerpunt in de ontwikkelingen, is erin gelegen, dat Israël, na zijn overwinningsveldslagen uitsluitend denkt aan verdediging van wat allemaal is veroverd, althans er wordt van die zijde (en van de vitale ondersteuners van Israël en de omringende landen) niets gedaan of vernomen, dat zou kunnen leiden tot een bevredigende beëindiging van de almaar uitzichtlozere strijd .
Gelukkig voegt de auteur aan zijn veelomvattende boek, behalve literatuurverwijzingen, een alfabetisch register toe van namen en thema’s, met verwijzingen naar de pagina’s waarop die aan de orde komen; in die zin kan het boek ook als encyclopedie worden gehanteerd.
Wie werk wil maken van het verkrijgen van doorzicht in een oerwoud van oorlogspropaganda, vindt bij Talens heel veel belangrijk materiaal, onontkoombaar door hem verpakt in terechte en oprechte verontwaardiging over het wrede lot van de Palestijnen.
(Uitpers, nr. 81, 8ste jg., december 2006)
U kunt dit boek via de link hieronder rechtstreeks bestellen bij:
en wie via Uitpers bestelt, helpt Uitpers!
De link:
http://www.groenewaterman.be/anne/index.dll?webpage=index.htm&inpartcode=416358&refsource=uitp