Drie weken lang is er geteld na de Amerikaanse presidentsverkiezingen om te weten wie gewonnen had: de Democraat Al Gore of de Republikein George Bush jr. Hoe komt dat? Hoe is het mogelijk dat de twee voornaamste kandidaten bijna evenveel stemmen haalden? Het antwoord is eenvoudig: omdat ze beiden virtueel identiek zijn! Zowel de Democraten als de Republikeinen zijn in essentie de beide kanten van dezelfde munt.
Beide partijen zitten stevig in de greep van de kapitalistische klasse. Het maakt niet uit wie er wint, de heersende klasse heeft op alle paarden gewed door 540 miljoen dollar (zowat 25 miljard B.fr.) “campagnebijdragen” te storten in de koffers van beide partijen. De beide partijen verdedigen de belangen van het privé-bezit en van de markt. De kapitalistische belangen zijn hoe dan ook gegarandeerd, wie er ook wint. Als marxisten zijn we onverzoenlijke tegenstanders van privé-eigendom en van de anarchistische, verkwistende markteconomie. Daarom kan er absoluut geen sprake van zijn een “minder kwaad” te steunen. Filmmaker Michael Moore wees erop dat het minste van twee kwaden nog steeds een kwaad is!
Vele mensen doen paniekerig over een overwinning van Bush, maar laten we de feiten eens bekijken. Welk verschil is er tussen Bush of Gore als president in zaken die van belang zijn voor de werkende en de arme mensen? Beiden willen het militaire budget verhogen. Beiden zijn voorstander van de doodstraf. Beiden zijn gekant tegen een algemene gezondheidsdienst. Beiden steunen de “oorlog tegen de drugs” en de criminalisering van miljoenen, en ze zijn ook voor de 1,3 miljard dollar militaire “hulp” voor Colombia. Alle twee verwerpen ze huwelijken tussen mensen van hetzelfde geslacht. Beiden staan achter NAFTA (Noord-Amerikaanse Vrijhandelsassociatie), de WTO (Wereldhandelsorganisatie) en achter de verplettering van de koloniale wereld ten koste van de arbeiders overal. Beiden zijn voor het behoud van het embargo tegen Cuba. Beiden steunen het embargo tegen en de bombardementen op Irak, die per maand 5.000 mensen het leven kosten. Beiden willen bijna niets doen om het minimumloon te verhogen (ze zijn het erover eens het juist met 50 dollarcent op te trekken!). Met twee kandidaten die bijna een kopie van elkaar zijn, is het niet te verwonderen dat de mensen het verschil niet kunnen zien en dus bijna 50-50 verdeeld waren!
Vele mensen zijn bang dat Bush conservatieve rechters bij het Opperste Gerechtshof zal benoemen, in het bijzonder omdat ze bezorgd zijn over het recht op abortus dat werd vastgelegd in zaak Roe versus Wade. Deze belangrijke gerechtelijke beslissing, waardoor het keuzerecht van de vrouw werd beschermd, overleefde de ultra-conservatieve jaren van Reagan, Bush en Newt Gingrich – maar niet dankzij Gore of de Democraten! De beslissing inzake Roe v. Wade werd genomen door een door de conservatieven benoemde rechter en tijdens de regeringsjaren van Clinton en Gore werden er meer vrouwonvriendelijke wetten betreffende abortus genomen dan onder de presidenten Reagan en Bush samen! Gore is duidelijk geen fervente verdediger van vrouwenrechten – hij steunde de benoeming van zeer conservatieve rechters, die hun anti-abortus- en anti-arbeidersgezindheid niet onder stoelen of banken staken.
De kwestie van het recht op abortus is zeer belangrijk en ligt vele mensen nauw aan het hart. Het is een feit dat een overweldigende meerderheid van het land voor keuzerecht is. De paniek over Roe v. Wade is in werkelijkheid een tactiek om mensen bang te maken, om ze uit vrees te doen kiezen voor een “minder kwaad”. Politici werken niet in het luchtledige – zij doen gewoonweg niet wat ze willen. Ze zijn zeer gevoelig aan de stemming van de bevolking. Politici van alle politieke schakeringen zullen onder sterke druk staan om hun conservatieve agenda door te drukken zonder enige reactie. Wat Bush ook moge zeggen over abortus, wat kandidaten zeggen wat ze zullen doen en wat ze in de praktijk zullen doen, zijn twee verschillende zaken – denk aan George Bush’s sr. beroemde uitspraak: “kijk naar mijn lippen: er komen geen nieuwe belastingen”.
Het stemmentellingsspektakel doet bij miljoenen arbeiders twijfels rijzen aan het gezag van de “leiders” van de zogenaamde “vrije wereld”. Waar men ook gaat, de mensen lijken overal over politiek te praten. Meer mensen zijn geïnteresseerd in wat er na de verkiezingen gaat gebeuren dan in de presidentiële verkiezingscampagne zelf. Dit is een zeer gezonde ontwikkeling. De Amerikanen werden, van vandaag op morgen, gedwongen de felle tegenstellingen in hun veronderstelde meest democratische van alle regeringen onder ogen te zien. Landen zoals Cuba en Zimbabwe boden aan internationale waarnemers te sturen om toezicht te houden op de hertelling van de stemmen!
De heersende klasse in de Verenigde Staten houdt ervan te paraderen als de verdediger van de “democratie” en legt haar wil op aan andere landen (als het niet lukt haar man via verkiezingen aan de macht te brengen, dan gebruikt ze “extra-legale” middelen zoals moord en militaire staatsgrepen). Maar nu valt ze door de mand – ze kan niet eens vlotte verkiezingen organiseren met een schijn van democratie.
De schijnwerpers waren door de hertellingen op Florida gericht, maar het is amper mogelijk zich de omvang van de fraude en corruptie op nationale schaal voor te stellen. Er waren rapporten uit heel het land van mensen (vooral minderheden) die verhinderd werden te stemmen, van kandidaten van derde partijen die van de lijsten werden geschrapt, van de “ongeldigmaking” van duizenden stemmen, vermiste stembussen enz. Om nog niet te spreken van totaal ondemocratische “debatten”, het gebruik van technologisch verouderde stemmachines en van een dikwijls ingewikkeld proces om zich als kiezer te laten registreren. Dat zijn de zaken waarop we onze aanvallen moeten richten – het volslagen gebrek aan democratie en de algemene aanwezige fraude. Ondanks alle woordenkramerij over “democratisch” Amerika, is het nu voor miljoenen mensen duidelijk dat niet alles in orde is in het land van de vrijen en dapperen.
Er werd ook verhit gediscussieerd over het Kiescollege. Er is geen directe volksstemming in Amerika (als dat zo was, dan zou er al lang beslist zijn in het voordeel van Al Gore van de “Republicraten”). In plaats daarvan moeten we een proces doorlopen, waarbij we stemmen voor “kiesmannen” die dan de president verkiezen. De reden daarvoor is duidelijk – de stichters van de Verenigde Staten hadden er geen vertrouwen in dat de massa’s de “juiste” keuze zouden maken. Maar zelfs dit ondemocratisch proces zal niet beslissen over de vraag wie de verkiezingen wint – de volgende president zal worden aangeduid door een team van advocaten en rechters! Het gezag van de nieuwe opperbevelhebber zal zowel in binnen- als buitenland zeer beperkt zijn – de kolos van het Amerikaanse imperialisme zal de wereld tonen dat hij op lemen voeten staat.
De kwestie van Ralph Nader is zeer belangrijk. Vele mensen menen dat zijn kandidatuur Gore de overwinning heeft gekost. Niets is minder waar!. Als Gore de verkiezingen verliest, is dat volledig zijn eigen fout. Alles was in zijn voordeel: een economie in boom, hij was al vice-president en had veel meer ervaring. Maar door een vrijwel identieke agenda voor te leggen als zijn tegenstrever, kwam hij niet tegemoet aan de zaken van belang voor degenen die daarom uiteindelijk op Nader stemden. Nader wees er op dat Gore verantwoordelijk is voor Gore – hij moest er niet van uitgaan dat hij bepaalde stemmen zou krijgen: hij moest ze verdienen. Het enige wat Gore’s tactiek van schrik aanjagen opleverde is dat Nader niet de 5% heeft behaald, die hij nodig had om het statuut van grote partij en de daarbij horende federale verkiezingsfondsen te krijgen.
Naders campagne bezielde miljoenen mensen. Ondanks de duizenden die Nader op het laatste moment in de steek lieten, vielen voor het argument van het “mindere kwaad” en daarom op Gore stemden, haalde hij meer dan 2,6 miljoen stemme,. Slechts in één staat – Florida – was Nader de echt beslissende factor. Maar had Gore gewoonweg gewonnen in zijn thuisstaat Tennessee, in Clintons staat Arkansas of in het traditionele Democratische bolwerk West-Virginia, dan zou de nipte stemming in Florida irrelevant zijn geweest. Het is enkel omdat Gore faalde in andere staten, die hij normaal had moeten hebben gehad, dat Florida een kwestie werd.
In feite zouden we Nader moeten danken voor het feit dat hij voor een situatie heeft gezorgd, dat miljoenen mensen niet opnieuw voor nog eens vier jaar zullen insluimeren, maar actief zullen deelnemen aan de politiek tussen de verkiezingen in en de status quo zullen aanvechten. Deze mensen zullen een waakzaam oog houden op de nieuwe president en de gestage verschuiving naar rechts in de Amerikaanse politiek tot staan dwingen.
Hoe komt het dat de kandidaat van een regerende partij, en met een economie in expansie, de nederlaag onder ogen moest zien. Dat is eigenlijk zeer simpel – de economie kent geen boom voor miljoenen werkende Amerikanen! Zoals al zo dikwijls is gezegd, is het een feit dat de koopkracht van de Amerikaanse arbeiders nu veel kleiner is dan 30 jaar geleden, en we werken veel langer dan in elk ander geavanceerd industrieel land. De boom bracht ons geen betere job noch werkzekerheid, geen voordelen, vroegere pensionering, algemene gezondheidszorg, kwaliteitsonderwijs, enz. Hij bracht vermindering van de reële lonen, een recordaantal afdankingen, aanvallen op de vakbonden en op nieuwe pogingen tot syndicalisering, 44 miljoen mensen zonder gezondheidszorg, bijna 2 miljoen mensen in de gevangenis en een bloeiende tijdelijke arbeidsindustrie zonder veel voordelen noch jobzekerheid. Dit verklaart grotendeels de reactie tegen de regerende Democratische Partij. Wegens het tweepartijenmonopolie, keek de helft van de bevolking naar een oplossing in een bekend alternatief – de “andere” partij (de Republikeinen in dit geval). Het verklaart ook waarom ruw geschat de helft van de bevolking zich de moeite niet getroostte om voor wie dan ook te gaan stemmen. De echte winnaar van de verkiezingen was “geen van de hierboven” genoemde partijen!
Wat is de oplossing voor die situatie? Hoe kunnen we de wurggreep van de Republikeinen doorbreken?
Vele mensen menen dat ze de Democraten moeten steunen om te vechten tegen de als “slechter” beschouwde Republikeinen. Maar we hebben al uitgelegd dat vanuit een marxistisch perspectief er fundamenteel geen verschil is tussen deze twee partijen. Door de campagne van Nader werden miljoenen jongeren en arbeiders wakker en begonnen ze zich in te spannen voor de ontluikende antikapitalistische beweging. Maar het is duidelijk dat de extreem heterogene beweging achter Nader niet alleen het “Republicratisch” monopolie kan uitdagen. We moeten voortbouwen op deze krachten en samengaan met de enige organisatie met sterke basis in de arbeidende klasse, en met de middelen en infrastructuur om een ernstige uitdaging te organiseren – de vakbonden.
De werkende klasse is de grootste klasse in dit land, en toch moeten we steeds opnieuw kiezen tussen twee kandidaten van de kapitalistische klasse. De miljoenen arbeiders die op Gore rekenen om Bush en de Republikeinen tegen te houden hebben nu gezien dat de Democraten zelfs dat niet eens goed konden doen. De Democraten kunnen niet vechten tegen de “rechtse” vleugel van de Amerikaanse politiek om de eenvoudige reden dat ze er zelf een deel van zijn geworden! De leiders van de vakbond hebben op criminele wijze de Democraten gesteund en hebben bij de basis de illusie gewekt dat, met de steun van de arbeiders, Bush kon worden tegengehouden. Maar de knoeiboel die eruit voortvloeide bewees enkel dat deze leiders niet echt de belangen van de arbeiders in hun achterhoofd hebben, maar enkel gehoorzamen aan de Democratische Partij.
De enige oplossing voor de arbeiders is te rekenen op hun eigen kracht om hun belangen te verdedigen. De vakbonden moeten breken met de Democraten! Er is nood aan een massapartij van de arbeiders met een socialistische politiek, die gebaseerd is op de vakbonden. Dat mag nu geen gemakkelijke of “praktische” oplossing lijken. Maar als marxisten zijn we niet verplicht te kiezen voor “praktische” oplossingen. We willen echte sociale verandering, die het leven van miljarden mensen zal veranderen – een verandering die er enkel kan komen via democratisch en internationaal socialisme. Dit kan niet van vandaag op morgen gebeuren en zal heel wat onverdroten werk vragen. Maar het electorale fiasco maakt duidelijk dat het kapitalistische systeem zelfs niet eens de meest elementaire basisproblemen van de bourgeois-“democratie” kan oplossen, laat staan die democratie uitbreiden tot de economische en sociale arena. We moeten geduldig en vastberaden werken om de krachten van het marxisme op te bouwen en de ideeën van het socialisme uit te leggen als de enige oplossing voor de problemen van de arbeiders en van de jeugd over de hele wereld.
Het resultaat van de verkiezingen hangt nog in de balans. Wat het ook zal zijn, er zal een kapitalistische kandidaat aan de macht zijn. Maar de huidige stand van zaken heeft het miljoenen mensen duidelijk gemaakt dat alles niet zo gesmeerd loopt als de kapitalisten hadden gehoopt. Combineer deze politieke toestand met de volatiele internationale toestand en een steeds meer wankelende economie, en we kunnen van één ding zeker zijn – dat de volgende vier jaren een periode van extreme stabiliteit zullen zijn, en een vruchtbare bodem zullen worden voor de ideeën van het revolutionair marxisme en socialistisch internationalisme. De komende periode moeten we onze inspanningen concentreren op de opbouw van een massapartij van arbeiders en van de krachten van echt marxisme, in de Verenigde Staten en internationaal.
(Uitpers, december 2000)
* Peter Johnson is Amerikaans medewerker voor het YFIS (Youth For International Socialism). De oorspronkelijke, Engelse tekst, staat te lezen op www.newyouth.com en werd ook overgenomen door Indymedia: http://belgium.indymedia.org
