Het valt bijna niet te geloven, maar neen, Colombia heeft nog nooit een links President gehad! Soms waren er wel ernstige kandidaten, maar die werden nog vóór de verkiezingen vakkundig neer geschoten. Colombia is een land van geweld. Vandaar dat de spanning voor de verkiezing van zondag 29 mei erg groot is. Gustavo Petro, links kandidaat, zou inderdaad kunnen winnen.
Het is een lange weg die het land heeft afgelegd. Een land waar ondanks het vele geweld het democratisch proces nagenoeg nooit werd onderbroken, waar een linkse guerrilla, de FARC, nog vóór de Cubaanse revolutie is ontstaan en het tot zes jaar geleden vol hield, een land waar de neoliberale ‘structurele aanpassingen’ slechts laat werden ingevoerd en een land, om met de woorden van Presidentskandidaat Petro te spreken, dat nog in de pre-moderniteit leeft met feodale machtsrelaties op het platteland (dat helemaal niet plat is).
Er zijn voor deze verkiezingen vier kandidaten die vermeld moeten worden.
Sergio Fajardo blijft onder de tien procent hangen in de peilingen. Deze hoogleraar wiskunde is voor de tweede keer kandidaat bij de Presidentsverkiezingen en is ex-burgemeester van Medellín. Het is een centrumkandidaat die wel eerder naar rechts buigt.
Rodolfo Hernandez wordt soms de Colombiaanse Trump genoemd. Hij is zakenman, miljonair en wil vooral de corruptie aanpakken. In de peilingen komt hij net boven de twintig procent uit.
Federico – ‘Fico’ – Gutierrez is de kandidaat van de continuïteit, dat is, nog steeds in het kielzog van ex-President Alvaro Uribe en huidige President Iván Duque. De peilingen geven hem zo’n 26 procent.
Bovenaan staat Gustavo Petro, voor de tweede keer Presidentskandidaat, Senator en ex-burgemeester van Bogotá. Zijn ‘running mate’ als vice-President is Francia Marquez, een zwarte advocate, milieu- en mensenrechtenactiviste. Zij is zeer populair, o.m. wegens haar rol bij de sociale protesten van 2021. In de peilingen komt hij boven de 40 procent uit.
Indien Petro geen absolute meerderheid haalt op 29 mei volgt op 19 juni een tweede ronde. Volgens de peilingen zou hij het dan kunnen halen.
De Frans-Colombiaanse Ingrid Betancourt was eveneens kandidaat maar kwam in de peilingen nooit boven de twee procent uit. Ze hield het derhalve voor bekeken.
Verzet
Het spreekt voor zich dat de rechterzijde alles uit de kast heeft gehaald om de linkse kandidaat te dwarsbomen.
Niet alleen kregen hij en Marquez reële doodsbedreigingen en konden enkel met zware bescherming campagne voeren, er waren nog genoeg andere elementen om hem zwart te maken.
Ten eerste zijn verleden als lid van de stadsguerrilla M-19 in de jaren ’70 en ’80. M-19 was geen linkse beweging, maar eerder liberaal en ontstond als verzet tegen de verkiezingsfraude en de staat van beleg die in Colombia 25 jaar lang heeft geduurd. Op het passief van de beweging staat wel de bezetting van het Paleis van Justitie in november 1985, wegens de verbreking van het vredesakkoord dat met de regering van Betancourt was afgesloten. Uiteindelijk kwamen daarbij meer dan honderd mensen om in een brand. Petro zat anderhalf jaar in de gevangenis, hoewel hij nooit een proces heeft gekregen.
Een ander ‘passief’ is de band met Piedad Córdoba, senator en advocate die een grote rol heeft gespeeld in de contacten met de FARC. Ze wordt er nu van beschuldigd zelf lid te zijn geweest van die beweging met de deknaam ‘Teodora’ en zich schuldig te hebben gemaakt aan drugshandel. Men zegt dat zij er schuld aan heeft dat Ingrid Betancourt, die jaren lang door de FARC werd gegijzeld, zo lang heeft vast gezeten. Haar broer zou wapens geleverd hebben aan dissidente FARC-leden. Petro moest Córdoba vragen om afstand te nemen van zijn campagne om hem niet in diskrediet te brengen. Juist deze week werd Piedad Córdoba aangehouden op de Hondurese luchthaven met 65.000 niet aangegeven USDollar op zak.
Een zeer gematigd programma
Petro is een links kandidaat die zeer goed weet dat hij op vier jaar tijd bijzonder weinig zal kunnen veranderen. In Colombia is een centrumpositie al een revolutie, zo stelt hij. Voor de bevolking is vrede een prioriteit, Colombia moet zijn bevolking kunnen voeden, vandaar een wel consequent doorgetrokken landbouwprogramma. ‘Mocht ik de basis kunnen leggen voor een onomkeerbare sociale en economische verandering, dan zou ik zeer gelukkig zijn’, aldus de kandidaat.
Petro wil een ‘perdón social’, na vele decennia van oorlog en geweld. Wij zijn een samenleving die streeft naar verzoening, zegt Petro. Gevangenissen zullen ons daarbij niet helpen, wel een eerlijk proces dat zoekt naar waarheid en herstel.
Het vredesproces dat zes jaar geleden werd afgesloten met de FARC wordt slechts met mondjesmaat uitgevoerd. Een deel van de guerrilleros heeft de wapens weer opgenomen of zich aangesloten bij de kleinere ‘concurrent’ van de ELN, een castristische guerrilla. Overigens, sinds dat vredesakkoord zijn al zo’n driehonderd ex-guerrilleros vermoord.
Indien Petro wint en men hem een kans laat het land te besturen, wordt het geen makkelijke opdracht. De parlementsverkiezingen vonden al op 13 maart plaats en hoewel het ‘Pacto Historico’ als grootste partij uit de bus kwam, heeft het geen meerderheid.
Een geopolitiek belang
Tenslotte kan niet genoeg gewezen worden op het belang van een linkse overwinning voor het Zuid-Amerikaanse continent. Hoewel de kansen op interne verandering beperkt zijn, is het van groot belang om opnieuw een progressief front te kunnen maken t.a.v. de Verenigde Staten. Stel dat in oktober van dit jaar ook Lula tot President wordt verkozen in Brazilië, dan wordt weer veel mogelijk. Colombia, Venezuela, Peru, Chili, Bolivië, Brazilië en tel daar ook Mexico en Honduras bij, en zelfs Cuba en Nicaragua. Het kan de balans doen overhellen. Hoe belangrijk dit is, blijkt precies deze week met de komende ‘Top van de Amerika’s’ waarop President Biden noch Cuba, noch Nicaragua en Venezuela heeft willen uitnodigen. Of en hoe die top zal doorgaan is nog zeer de vraag. Mocht het continent er in slagen om de Organisatie van Amerikaanse Staten te vervangen door CELAC, zonder de V.S., dat zou er werkelijk iets kunnen veranderen aan het machtsevenwicht.
