China, een blok tussen andere machtsblokken? |

Gustaaf Geeraerts en Jonathan Holslag. Macht of mythe? Achter de schermen van het Chinese groeimirakel. VUBPress, 2006, ISBN 90 5487 400 7, 297 p

Wat denkt u van de volgende stelling: “Het ligt in de aard van eilandstaten om ervoor te zorgen dat het Euraziatische continent nooit overheerst wordt door één grootmacht”? Zij valt te lezen in het boek Macht of mythe? Achter de schermen van het Chinese groeimirakel (blz. 185).

De eilandstaten waar het om gaat zijn Groot-Brittannië en de Verenigde Staten (een eilandstaat?), die steeds probeerden het Euraziatisch continent te verdelen, ondermeer tegen eenmakende pogingen van Nazi-Duitsland en de Sovjetunie. Zou de volgende kandidaat om Eurazië te overheersen China kunnen zijn, met een mogelijke confrontatie met de Verenigde Staten als gevolg?

We halen deze passage maar aan als voorbeeld, om te wijzen op de belangrijkste zwakte van het boek van Gustaaf Geeraerts en Jonathan Holslag: de wereldpolitiek wordt te veel gedacht in formele wetmatigheden, zonder sociale inhoud. China, het onderwerp van het boek, wordt bekeken als een blok tussen andere machtsblokken, zonder in rekening te brengen dat het hedendaagse China (nog steeds) het product is van een antikapitalistische revolutie, wat mee bepalend is voor zijn relaties met de rest van de wereld. Kunnen de triangulaire relaties tussen China, de Verenigde Staten en de Europese Unie enkel teruggebracht worden tot de respectieve ontwikkeling, grootte, ligging of eilandgehalte van deze blokken?

Dit zwakke punt belet niet dat het boek het lezen meer dan waard is. Het focust hoofdstuk na hoofdstuk op de rol van de Volksrepubliek in de wereld: het leger, de instellingen die het buitenlandse beleid maken, de relaties met de buurlanden, met de Verenigde Staten, met Europa, met de derde wereld… Bijzonder interessant is de manier waarop in de eerste hoofdstukken de evolutie sinds 1945 wordt beschreven: het maakt duidelijk hoe de keuzes die vandaag gemaakt worden niet vanzelfsprekend of de enige mogelijke zijn, en dikwijls drastische koerswijzigingen inhouden. Dat wordt minutieus beschreven.

Het hoofdstuk over Europa is intrigerend: het scheelt niet veel of de auteurs drijven de spot met de “soft power” van de Europese Unie (“democratie, mensenrechten, vrije markt…”) die het op het wereldtoneel moet afleggen tegen het cynische mercantilisme van China. Het hoofdstuk over de derde wereld is dan weer ontluisterend voor de rol van China.

De auteurs zijn beide verbonden aan het Brussels Institute of Contemporary China Studies (BICCS), een nog jong instituut aan de VUB. Wat hen betreft zal China geen wereldmacht worden.

(Uitpers, nr 85, 8^ste jg. , april 2007)

U kunt dit boek via de link hieronder rechtstreeks bestellen bij: