CD&V voelt zich ongemakkelijk

CD&V en CDH, de christendemocraten van dit land, voelen zich ongemakkelijk in het gezelschap van de Fidesz, de partij van de Hongaarse premier Viktor Orban. Ze dringen er bij de Europese Volkspartij (EVP) op aan die Fidesz aan de kant te schuiven. Maar bij die EVP hebben ze daar weinig oor naar. En Orban zelf heeft CD&V, CDH en enkele verwante partijen “nuttige idioten van links” genoemd. Daar kijken ze zeker bij de CD&V toch wel van op.

Slikken

De vier christendemocratische partijen uit de Benelux hebben formeel de procedure in gang gezet om Fidesz uit de EVP te zetten. Maar het gewicht van de vier, met enkele geestesgenoten uit noordelijk Europa, is erg zwak, blijkt nu wel. Want ook al hebben Vlaamse christendemocraten een belangrijke rol gespeeld in de EVP – Wilfried Martens als voorzitter, Herman Van Rompuy  als “president” van de EU – er is weinig kans dat de procedure iets uithaalt.
De zaak zou op de agenda moeten staan van de algemene vergadering van de EVP op 20 maart. Maar CD&V en co staan redelijk geïsoleerd. De EVP moet nochtans veel slikken van Orban, zoals zijn campagne met affiches tegen Jean-Claude Juncker. Maar de grote moederpartij, de CDU,  beweegt niet. Manfred Weber, CDU en kandidaat van de EVP voor de post van EU-Commissie voorzitter bij de verkiezingen van 26 mei, slikt even en zwijgt. “Weber begrijpt wel waarom we dit doen”, aldus CD&V-voorzitter Beke. Die troost zoekt in de gedachte dat de CDU “niet afkerig staat tegenover onze demarche”. Niet afkerig, zeker niet enthousiast voor.

Wilfried

De CD&V heeft zich eerder al willen opwerpen als het christendemocratisch geweten van de EVP. Die bundeling van partijen had een christendemocratische origine, maar onder impuls van de CDU en van de Spaanse PP is die EVP een bundeling van conservatieve partijen geworden die met de christendemocratische wortels nog weinig te maken heeft.
De CVP  verzette zich vorige eeuw ook fel tegen de toetreding van Silvio Berlusconi en diens Forza Italia. Tevergeefs. De CVP botste tegen de eigen Wilfried Martens die onder impuls van de CDU en de PP zelf de architect was van die toetreding. Aanvankelijk waren het alleen de gekozenen van Forza die individueel tot de fractie toetraden, om later volledig deel uit te maken van fractie en partij. Volgens Martens was dat nodig om van de EVP de grootste fractie in het Europarlement te maken. Want dat was de obsessie van Martens en de CDU, groter zijn dan de sociaaldemocraten.
Het verzet van de christendemocraten uit de Benelux heeft toen niet geholpen, zoals waarschijnlijk ook zal gebeuren met deze – late – weerstand tegen Fidesz. Want de obsessie is niet verdwenen om in het EU-parlement de grootste te blijven.
Die positie is met de komende verkiezingen niet bedreigd, de EVP kan, Fidesz inbegrepen, rekenen op minimum 180 (van de 705) zetels. De sociaaldemocraten zullen al mogen blij zijn met rond 135. Dat is samen waarschijnlijk niet meer genoeg voor een  meerderheid (353 zetels).  In dergelijke context is elke zetel belangrijk, dus zeker de 12 of 13 zetels waar Fidesz kan op rekenen.

Kaper Salvini

En hier komt Matteo Salvini op de proppen. De Italiaanse vice-premier is als leider van de uiterst-rechtse Lega bijzonder actief op Europees vlak. Hij werpt zich op als de Europese voorman van de “soevereinisten”, daarbij geholpen door de Franse president Emmanuel Macron die de komende verkiezingen voorstelt als een duel tussen de “Europese progressisten” (hijzelf) en de nationalisten als Orban, Salvini en  Le Pen.
Als het aan  Salvini ligt, komen die allemaal onder één dak terecht. Hij is goed op weg om de Poolse radicaal rechtse regeringspartij PiS aan boord te krijgen. Die partij zit niet bij de EVP maar in een fractie met de Britse Conservatieven (en de Nederlandse Christen Unie). Met het te verwachten verdwijnen van de Conservatieven, is de PiS dakloos en  geneigd in te gaan op Salvini’s avances.
Orban wil echter zo lang mogelijk genieten van de bescherming die de EVP hem tegen mogelijke sancties biedt. Hij zal desgevallend zelf het initiatief nemen om de EVP te verlaten, als Salvini hem voldoende garanties biedt. En hem het leiderschap van de “illiberale democraten” en aanverwanten toevertrouwt. Salvini zou met Fidesz erbij kunnen rekenen op 120 tot 130 gekozenen, wat een serieuze machtspositie is. Hij probeert zelfs zijn coalitiepartner, de Vijfsterrenbeweging, mee te krijgen. Ook die wordt dakloos, nu zit ze in het Europarlement samen met de uiterst-rechste Ukip die ook verdwijnt.  Waarom dan niet gewoon bij uiterst-rechts blijven? Vijfsterrenleider Luigi Di Maio zoekt blijkbaar verwoed gelijkgezinden, vandaar zijn bizar blitzbezoek aan enkele Franse ‘gele hesjes’ die alleen zichzelf vertegenwoordigden.

En de anderen?

Voelt CD&V zich in de EVP alleen ongemakkelijk door de aanwezigheid van Fidesz? Onze christendemocraten hebben dus weinig of geen last van andere zusterpartijen die ongegeneerd met uiterst-rechts regeren. Zoals daar zijn de Oostenrijkse ÖVP die sleutelposities heeft toevertrouwd aan de FPÖ waar het barst van de neonazi’s. En wat met Forza Italia dat zowat een vazalpartij van de Lega is geworden? Of de Spaanse PP die in Andaloesië regeert met steun van de franquistische Vox en na de komende parlementsverkiezingen dat ook nationaal zal proberen. En de Kroatische en Bulgaarse zusterpartijen die met uiterst-rechts zijn scheep gegaan?
De EVP zou met andere woorden ook zonder Fidesz een aangebrande club blijven, met CD&V, CDH en CDA met hun gewetensproblemen in de marge.