De Amerikaanse regering klopt aan bij de Verenigde Naties en bij een aantal "bondgenoten" om haar te helpen voor de "veiligheid, stabilisering en heropbouw in Irak" – propagandatermen waarmee Washington en vele media verhullen dat het gaat om een bezetting en om de consolidatie van een pro-Amerikaans marionettenbewind.
Het Amerikaans verzoek dat andere landen troepen en geld leveren voor het illegale avontuur van president George Bush in Irak, werd eind september kil onthaald in de VN. Dat hoeft niet te verwonderen. Bush heeft Irak bezet tegen de wil van de VN en veel van zijn "bondgenoten" in. Hij roept die nu te hulp om hem uit het Iraakse moeras te redden. Want in Irak groeit het verzet. En in de VS zien méér mensen in dat Bush hen met leugens heeft meegesleurd in een oorlog waarvoor hij de belastingbetaler nog eens miljarden wil laten ophoesten. Dat kan Bush volgend jaar zijn herverkiezing kosten.
De speciale gezant van de Britse premier Tony Blair in Irak, sir Jeremy Greenstock, liet weten dat Amerikaanse en Britse troepen bereid zijn om de "heropbouw van Irak" door te zetten zonder verdere internationale bijstand, meldde de BBC op 28 september. Tegelijk maakte Washington bekend dat het ruim 10.000 extra-militairen naar Irak te stuurt, en nog eens 10.000 manschappen oproept om zich klaar te houden voor inzet in het olierijke land. Washington en Londen leken daarmee te reageren op het koele onthaal van de pogingen van Bush om de VN en individuele landen tot militaire en andere hulp aan te zetten voor het avontuur van zijn groep in Irak.
De regering-Bush besloot in de VN een resolutie in die zin in te dienen. Die houdt in dat de VN hem wel mogen helpen met het uitwerken van een grondwet voor Irak ("daar zijn ze goed in", zei hij), en natuurlijk met blauwhelmen en geld. Maar de politieke en militaire controle over Irak moeten in Amerikaanse handen blijven. Tegelijk liet Bush tegenover Fox News weten dat hij "om te beginnen niet zeker is" dat de VS in Irak meer bevoegdheid aan de VN moeten geven.
Dat de Amerikaanse regering zich tot de wereldorganisatie wendde nadat ze die met haar theorieën over "preventieve oorlog" en haar Irak-avontuur een kaakslag had toegediend, werd door heel wat media beschouwd als een "pijnlijke" koerswijziging. Maar die "terugkeer naar de VN" is voor Bush allesbehalve een vernederende "tocht naar Canossa". Wel gaat het om een blijk te meer van zijn pogingen om de VN naar zijn hand te zetten, en alleen te gebruiken als dat past in het Amerikaanse kraam – en in dat van zijn persoonlijke politieke positie.
VN als vuilnisbak
Heel wat tegenstanders van de Amerikaans-Britse oorlog tegen Irak oordelen dat de problemen liggen bij het feit dat Amerikanen en Britten unilateraal zijn opgetreden. Een multilaterale aanpak, via de VN, zou beter in staat zijn de overgang en de heropbouw in dat land te verzekeren. De VN zouden een meer legitieme strijdmacht vormen dan de Amerikaans-Britse. Dat is een mythe die even gevaarlijk kan zijn als de Amerikaanse mythe van de "preventieve oorlog" en het eenzijdig optreden door "Gods Own Country".
De Britse krant The Guardian waarschuwde hiervoor. "Het onmiddellijk en evidente gevaar van een overgang van Amerikaanse naar VN-bezetting bestaat erin dat de VN de vuilnisbak worden waar de VS hun mislukte avonturen dumpen", schreef het blad.
De drie aanslagen die in augustus en september tegen VN-doelwitten zijn gepleegd in Irak, tonen dat de wereldorganisatie door velen in Irak als handlanger van de VS wordt beschouwd. Dat is niet te verwonderen. Sinds de eerste Golfoorlog in 1991 hebben de VN zich grotendeels opgesteld als instrument van de Amerikaanse buitenlandse politiek en maakten ze zich gehaat in Irak. De VN-sancties, die zogezegd pas konden worden opgeheven als de VN zouden verklaren dat Irak geen wapens voor massavernietiging had, hebben aan miljoenen Irakezen het leven gekost, twee VN-toplui namen ontslag uit walging voor wat ze deze politiek van volkerenmoord noemden. Ook is gebleken dat de eerste VN-wapeninspecties geïnfiltreerd waren door de Amerikaanse CIA.
Als VN-blauwhelmen de Amerikaanse troepen in Irak gaan helpen of vervangen, zouden de VN de Amerikaanse regering meteen de uitweg bieden die ze wenst om Bush volgend jaar aan herverkiezing te helpen. De bezetting kost de Amerikaanse belastingbetaler minstens 4 miljard dollar per maand, en Bush heeft om 87 miljard dollar extra gevraagd voor zijn oorlogen in Irak en Afghanistan. Dagelijks worden in Irak 15 tot 22 aanvallen uitgevoerd tegen de bezetter.
De reden die Bush en Blair opgaven voor hun aanval tegen Irak, de "wapens voor massavernietiging" waarmee Bagdad om onverklaarbare redenen de wereldvrede zou hebben willen opblazen, blijkt op niets te zijn gestoeld. Bush en Blair gaven zelfs openlijk toe dat het hen eigenlijk niet daarom te doen was, maar om een regimewisseling in Bagdad (de installatie van een volgzaam bewind). Dat het VN-handvest het recht op zelfbeschikking garandeert en gewelddadige regimewisselingen in andere landen verbiedt, lijkt niet te zijn besteed aan beide leiders.
Druk van opinie
Dat maakt dat de publieke opinie in de VS en Groot-Brittannië zich tegen het avontuur van Bush en zijn groep begint te keren. Voor het eerst sprak een meerderheid van Britten zich in september uit tegen de oorlog waarin Blair hen voor zijn Amerikaanse baas heeft meegesleurd. Terwijl Bush aldoor méér geld vraagt voor zijn oorlog, is het aantal armen in de VS vorig jaar opgelopen tot 34,8 miljoen (volgens het Amerikaans Volkstellingsbureau). Dat is 12,4 procent van de bevolking of één Amerikaan op acht. Het maakt van de Iraakse oorlog een avontuur dat Bush zijn herverkiezing kan kosten – als de VN of "bondgenoten" hem niet snel bijspringen met wat meer legitimiteit, troepen en geld. De meesten willen niets ondernemen zonder VN-mandaat, maar eind september leken Rusland en Duitsland wat door de knieën te gaan.
Zouden VN-blauwhelmen als bezettingsmacht in Irak legitiemer zijn dan de Amerikaans-Britse? Dat kan afhangen van de mate waarin de VN loskomen uit de greep die Washington op hen heeft. In de VN-Veiligheidsraad is de Amerikaanse stem feitelijk de enige die telt: Washington kan het veto van andere leden negeren, maar die kunnen dat niet met een Amerikaans veto. Dat betekent dat een overdracht van de bezetting aan de VN alleen kan als Bush dat wil, en die zal dat alleen doen als het hem uitkomt.
Daarbij komt dat de touwtjes van de VN in handen liggen van de vijf permanente leden van de Veiligheidsraad (de VS, Groot-Brittanië, Frankrijk, Rusland en China). Zolang die toestand niet democratischer wordt en de VN grondig worden hervormd, is het de vraag of de VN het moreel gezag kunnen opeisen om elders toe te zien op "overgang naar democratie". Zoals de machtsverhoudingen in de VN nu zijn, zal een VN-mandaat voor Irak door heel wat Irakezen beschouwd worden als een "legitimering met terugwerkend effect" van een illegale bezetting; waarschuwde The Guardian.
Zo’n mandaat zit er voorlopig blijkbaar niet in. Bush wil de touwtjes niet uit handen geven. De VN mogen hoogstens als onderaannemer optreden. Want de controle over het land met ‘s werelds tweede grootste olievoorraden is voor Washington té belangrijk.
Oliebelangen
De Amerikaanse onderminister van Defensie, superhavik Paul Wolfowitz, heeft al laten verstaan dat dit Washington toelaat troepen uit Saudi-Arabië weg te halen (waar ze een bron zijn van politiek-religieus verzet) en ze over te brengen naar het nieuwe wingewest.
De bezetting van Irak maakt de controle die de groep van Bush over ‘s werelds olie heeft vrijwel volledig (van de grote reserves moet alleen Venezuela nog in de pas worden gebracht, Washington controleert al de scheepvaartroutes in het Midden-Oosten en de olievelden van Centraal-Azië en West-Afrika).
Aan de Amerikaanse controle over Irak mogen ook verkiezingen en een nieuw regime niets veranderen. Daarom willen de Amerikanen zélf rechtstreeks de "overgang naar democratie" organiseren. Die moet erin uitmonden dat alleen pro-Amerikaanse groepen aan de macht komen (wie weet onder de leiding van Ahmed Chalabi, een wegens fraude en zwendel veroordeelde pion van Washington, die zelfs door Amerikaanse toplui wordt beschouwd als een "internationale oplichter", en die bovendien tot voor kort vrijwel onbekend was bij de Iraakse bevolking). Geloofwaardiger zou het zijn als de Irakezen zelf van bij het begin die "overgang" in handen namen, zoals voorzichtig door Frankrijk werd gesuggereerd.
Gaan de VN, Rusland, Duitsland en Frankrijk verder door de knieën voor de Amerikaanse druk om Bush te helpen nu die in een Iraaks moeras dreigt vast te lopen en zijn herverkiezing te verliezen? Ze hebben allen diens Iraaks avontuur als illegaal veroordeeld. Het zou wel heel ironisch zijn dat zijn tegenstanders Bush zouden helpen om aan zelfvernietiging te ontkomen. Het zou vooral een blijk zijn van Amerika’s enorme macht.
Ondertussen blijft de Amerikaanse propagandataal de grote media in de greep houden. Velen blijven spreken en schrijven over ,"taken" die de VS in Irak zouden hebben, alsof Washington in andere landen "opdrachten" of "missies" te vervullen heeft, en het begrip "niet-inmenging’’ of "zelfbeschikking" nooit heeft bestaan. Ze nemen vaak ook Amerikaans-Britse militaire communiqués over de bezetting en het verzet kritiekloos en zonder bronvermelding over. Anderen maken het wel erg bont, zoals Dirk Jacob Nieuwboer, die de Amerikaans-Britse bezetting in De Standaard van 5 september onbeschroomd "vredesmissie" noemde.
(Uitpers, nr. 46, 5de jg., oktober 2003)
