De Britse verkiezingen grijpen plaats op 7 mei 2015. Het lijkt zo goed als vast te staan dat het tweepartijensysteem in het Verenigd Koninkrijk op z’n einde loopt. Voor de tweede maal sedert de Tweede Wereldoorlog – sinds 2010 heeft Londen ook al een coalitieregering; tussen Conservatieven en Liberaal Democraten – zal er een coalitie moeten gevormd worden om een regering een meerderheid te laten halen in het parlement. Het gaat ‘m natuurlijk maar om peilingen. Kennelijk veranderen heel wat mensen geregeld toch nog van mening over wie hun vertegenwoordiger moet zijn.
Hoe onvoorspelbaar verkiezingen zijn werd nog maar ’s bewezen door de uitslag in de Israëlische verkiezingen waarbij Netanyahu z’n uitdagers stevig achter zich wist te houden ondanks de voorspelde nek aan nek race. In het Britse kiessysteem is voorspellen nog zoveel moeilijker omwille van het ‘first past the post’ systeem. Dergelijk kiessysteem werd uitgedokterd precies om een tweepartijensysteem in te stellen, waarbij de kleintjes geen proportionele vertegenwoordiging kunnen behalen. De grootste partij in een kiesdistrict krijgt de zetel. Wie overal tweede is zal een grote score halen qua nationaal percentage maar geen enkele zetel. Nieuw is het niet, maar vertegenwoordigingsdemocratie krijgt soms vreemde gewaden aangemeten.
Eigenlijk gaat het in het Verenigd Koninkrijk over 650 verkiezingen: 533 kiesdistricten in Engeland, 59 in Schotland, 40 in Wales en 18 in Noord-Ierland. De mediaan voor het aantal kiezers zou in Engeland op 74200 liggen, in Schotland op 69000, Noord-Ierland 66800 en Wales 56800.
Bij een hele reeks districten is de zaak vrij eenvoudig: een duidelijke voorsprong voor één van de partijen. Maar een aantal kiesregio’s is behoorlijk verdeeld en kent een spannende strijd tussen verschillende kandidaten. Een voormalig vicevoorzitter van de Conservatieve Partij, lord Ashcroft, doet electoraal onderzoek naar zo’n 146 ’twijfelgevallen’. Daarvan zouden er 63 naar Labour gaan die daardoor een deel van z’n achterstand qua ‘zekere’ zetels op de Conservatieve partij (44) goed maakt. Volgens de New Statesman die deze Ashcroft-zetels expliciet mee in rekening brengt, blijven de Conservatieven het grootste aantal zetels binnenrijven: 277. Labour komt op 268. SNP zou 55 van de 59 Schotse zetels binnen halen. De Liberaal-Democraten 24, UKIP 3 en de Groenen 1. Algemeen gezien krijgt Labour 35-36% van de kiezers achter zich, tegenover 33-34% voor de Conservatieven. UKIP draait tussen de 12 en de 17%, Liberaal-Demcoraten 7-8%, Groenen gaan heen en weer tussen de 5 en de 8%.
Geen van beide grote partijen, de Conservatieven en Labour, wil toegeven nu al aan coalities te denken: we gaan voor het behalen van 326 zetels, zeggen ze in koor. Labour-leider Ed Miliband, onderstreepte voor een paar dagen nog heel fors dat hij niet met de Scottish National Party samen wil regeren, nadat een poster hem voorstelde als het pochette-doekje van de voormalige leider van de SNP. In Engeland wordt de gewezen SNP-topman uiteraard gezien als een echte boeman die het Verenigd Koninkrijk wil doen uiteen springen. De boodschap van de Tories is duidelijk: wie Labour helpt winnen zal een nationalistisch beleid voorgeschoteld krijgen.
Er was tot nog toe geen sprake van officiële pre-electorale coalitievorming, alleen had SNP-voorzitster Nicola Sturgeon gezegd dat ze ‘instinctief’ haar steun enkel aan Labour wil geven geval per geval eerder dan via een formele overeenkomst. Ze blijft nu herhalen dat ze Labour wil helpen om Cameron uit Downing Street 10 ( de ambtswoning van de Britse premier) te houden. Dat Miliband zo fors reageert op een poster van de tegenpartij en met klem iets afwijst – “Er zullen geen SNP-ministers zetelen in een regering onder mijn leiding” – wat eigenlijk niemand echt had voorgesteld, getuigt van enige zenuwachtigheid. Van zijn kant heeft EU-criticus UKIP-leider Nigel Farage gezegd dat hij eventueel bereid is de Conservatieven te steunen op voorwaarde dat er reeds in 2015 een referendum zou komen over het EU-lidmaatschap.
Het wordt niet evident om een meerderheid in het parlement te bereiken met de wijze waarop de kaarten nu liggen. Indien de Schotse nationalisten inderdaad volop tegen de Conservatieven blijven ingaan is de enige kans voor Cameron om premier te blijven een ‘grote’ coalitie met Labour. Dit is wellicht politieke science-fiction?
Zie ook :
welke coalitie in Londen na mei 2015
de aankomende Britse verkiezingen en Trident
