De overwinningsroes van links begon vrij vroeg op zondagavond 2 oktober. De resultaten uit het buitenland kwamen binnen en nagenoeg overal won Lula met vlag en wimpel. Een paar uitzonderingen, zoals Japan, Israël, Oost-Timor.
Uiteraard betekende dit alles zo goed als niets. De stemmen uit het buitenland tellen voor minder dan één procent van het totaal.
De sfeer sloeg snel om. De nachtmerrie begon toen de echte resultaten binnen liepen. Bolsonaro op gelijke voet met Lula, het kon helemaal fout aflopen!
Het uiteindelijke resultaat was ‘goed’: 48,4 % voor Lula, 43,2 % voor Bolsonaro. Geen enkele peiling vóór de verkiezing had de huidige President op meer dan 36 % ingeschat.
Bolsonarismo
Lula kan de Presidentsverkiezingen nog winnen. Maar dan? Het echte drama zit in de verkiezing van de parlementsleden en de deelstaatgoeverneurs. Op veel plaats is de Partido Liberal van Bolsonaro de grootste geworden.
In de Senaat haalde de PL 14 zetels, links slechts 8. In de Kamer, die volledig werd herkozen, is de Partido Liberal de grootste geworden met 99 zetels. Daartegenover staat een bont allegaartje van een twintigtal partijen met in totaal een kleine 150 leden.
Bij de goeverneurs voor de deelstaten, waarvoor eveneens een tweede ronde wordt gehouden, staat links slechts voorop in 8 van de 27 Staten.
De linkerzijde zit met de handen in het haar om uit te leggen hoe een man als de vice-President, Generaal Hamilton Mourao, verantwoordelijk voor de privatiseringen, kon verkozen worden tot senator. Of Hoe Sergio Moro, verantwoordelijk voor de foute processen tegen Lula en vele anderen met de meeste stemmen van zijn deelstaat eveneens in de senaat komt zetelen. Idem voor zijn bondgenoot Delton Dalagnoll. Of nog, Generaal Pazuello, de slechtste minister van Volksgezondheid ooit tijdens COVID, met de meeste stemmen verkozen tot volksvertegenwoordiger in Rio. Ricardo Salles, minister van leefmilieu, verantwoordelijk voor de ontbossing en de afschaffing van belangrijke milieunormen, verkozen in Sao Paulo, met méér stemmen dan ecologiste en ex-minister van Lula Marina Silva. Damares Alves had een ontmoeting met Jezus Christus! Zij was minister van familie en mensenrechten, maar is uitgesproken anti-feministisch en is tégen rechten. De goeverneur van Rio, Claudio Castro, verantwoordelijk voor veel corruptie en veel politiegeweld, herkozen.
Het betekent dat zelfs mocht Lula de Presidentsverkiezingen winnen, wat geheel niet zeker is, hij moet afrekenen met een uitgesproken vijandig Parlement. Daadkrachtig regeren zit er niet echt in. Het wordt permanent onderhandelen en zoeken naar mogelijke bondgenoten.
Waarom?
Zweden, Frankrijk, Italië, Polen, Hongarije, verwerping van een progressieve grondwet in Chili… nooit was het moeilijk om een verklaring te vinden, meestal met elementen van de binnenlandse situatie.
Maar nu? Hoe kan een President die zijn mandaat eindigt met 63 miljoen armen, 33 miljoen mensen die honger lijden, 35 miljoen werklozen of deeltijdswerklozen, 40 miljoen werkers in de informele sector, 40.000 moorden per jaar en bijna 700.000 doden door de slechte aanpak van de COVID-crisis, een dergelijke score halen voor zichzelf en zijn medestanders?
De situatie in Brazilië is zo slecht dan het enige onmiddellijke antwoord er een van wanhoop is. Men gelooft niet langer in het systeem, in de politiek, in de m aatschappij. Stemmen is verplicht in Brazilië, maar 20 % van de kiesgerechtigden gaf er de brui aan. Het is ieder voor zich en elke aalmoes wordt aanvaard. De lange termijn bestaat niet meer.
Brazilië is vandaag hopeloos gepolariseerd. De nieuwe generatie van links staat klaar, met Guilhermo Boulos van de daklozenbeweging en Natalia Bonavides, mensenrechtenactiviste en feministe. Ze staan echter voor een hoge muur. Want zelfs als Bolsonaro verdwijnt, deze verkiezing maakt duidelijk dat het bolsonarisme goed is ingeplant. Alive en kicking.
De tweede ronde vindt plaats op 30 oktober.
