Deze zondag, 26 januari, worden de kiezers van de Italiaanse regio’s Emilia Romagna (met Bologna) en Calabrië naar de stemlokalen geroepen. Er wordt halsreikend uitgekeken naar Emilia Romagna, in die van oudsher “rode burcht” wordt over het lot van de regering Conte bis beslist. Indien de uiterst-rechtse coalitie van Matteo Salvini, (Lega) het daar haalt, kan de regerende coalitie van Vijfsterren (M5S) en ‘centrumlinks’ moeilijk vervroegde verkiezingen vermijden.
De peilingen voorspellen een spannende race. Aan de ene kant uittredend ‘gouverneur’ Stefano Bonaccini van de Democratische Partij (PD), ook gesteund door kleinere centrumlinkse lijsten. Aan de andere kant senator Lucia Borgonzoni van de uiterst-rechtse Lega, verder gesteund door de neofascistische Fratelli d’Italia en Forza Italia (EVP).
Conte 2
De match gaat in feite tussen Bonaccini en Matteo Salvini. Want het is deze laatste die al weken in de regio een zeer actieve campagne voert. Hij stelt het voor als een referendum over de regering Conte 2, een coalitie van PD en van de Vijfsterrenbeweging (M5S) die in de zomer vorig jaar de samenwerking :met de Lega beëindigde.
En inderdaad, als zelfs Emilia Romagna zondag in handen van Salvini valt, ziet het er zeer beroerd uit voor de regering in Rome. Die regeringspartijen proberen wel het nationaal karakter van die verkiezing te omzeilen, maar na de verpletterende nederlaag van oktober vorig jaar in ‘rood’ Umbrië, kan die wankele coalitie de boot niet blijven afhouden. Het is natuurlijk inzake Italiaanse politiek altijd zeer riskant voorspellingen te maken, maar niettemin lijken de dagen van Conte 2 dan toch geteld.
Sterrencrisis
Vooral ook al omdat het zo slecht gaat met en binnen de grootste regeringspartij, de Vijfsterren. Partijleider, en vice-premier, Luigi Di Maio, geeft nu toe dat het zo niet verder kan. De revolte in de gelederen is groot, met kopstukken die zowel naar links als naar rechts afzwenken en met groeiende kritiek op de machtsconcentratie bij de top, zijnde vooral de firma van Davide Casaleggio.
Bij M5S is nu volop sprake van een ‘Rifondazione’ een herstichting zoals destijds ook is geprobeerd na het opdoeken van de communistische PCI met Rifondazione Comunista. Die Rifondazione is ten onder gegaan aan het samen regeren met rechts in een regering van Romano Prodi (2005-2007). Het zegt veel over de verwarde toestand van de Vijfsterren dat ze nu spelen met het idee van een “herstichting”, terug naar de bron – als zogenaamde “anti-systeempartij”. Want wat als men ineens zelf systeem is?
Sardines
Voor M5S wordt Emilia Romagna hoe dan ook een catastrofe. Tegen het advies van de leiding in, drong de revolterende achterban een eigen kandidaat en lijst op voor de regionale verkiezingen. Als Salvini zijn slag thuishaalt, zal hij dat voor een deel te danken hebben aan de Vijfsterren. Ook aan drie aparte kandidaten en lijsten van uiterst-links: Potere al Popolo, de mini Partito Comunista en een kartel met o.m. wat overblijft van Rifondazione Comunista. Die halen elk wellicht niet meer dan 0,…
Salvini en de Lega moeten het volgens peilingen vooral hebben van kiezers in dorpen en kleinere steden. De Lega veroverde vorig jaar al de steden Ferrara en Forli als aanloop tot de rest van de regio. Enkele weken geleden startten enkele dertigers uit Bologna de beweging van de ‘sardines’ die zeer grote massa’s op de been bracht tegen Salvini’s ideeën van racistische xenofobe onverdraagzaamheid. Vorige zondag waren ze op de Piazza 8 Agosto in Bologna met minstens 40.000 om zonder enig vlaggenvertoon samen de “hymne” van de Sardine te zingen.
Inblikken
Maar wat verder met die beweging? Ter linkerzijde wordt ook al weer over een hergroepering gedroomd, over een osmose van PD, diverse linkse groepjes en bewegingen zoals de ‘sardines’ die uit de samenleving zelf komen. Maar de bestaande politieke partijen, PD voorop, lijden aan ernstig gebrek aan geloofwaardigheid. De poging van ex-premier en ex-PD leider Matteo Renzi om met zijn Italia viva een nieuw elan te scheppen, lijkt geen lang leven beschoren, want als alternatief nog minder geloofwaardig dan de PD die hij verliet. En eerdere initiatieven om vanuit de vakbeweging links te doen herleven, zijn op niets uitgedraaid.
Indien Emilia Romagna zondag verloren gaat, ziet het er nog veel somberder uit. De dreigende implosie van de Vijfsterren komt voorlopig alleen maar Salvini ten goede. Het enthousiasme dat de Sardine nu kennen, is zeer hoopgevend, maar de “sardines” willen zich niet laten inblikken.
Wat echter als in Emilia Romagna blijkt dat af en toe een piazza vullen niet volstond? Kan men dan “de politiek” blijven afwijzen en wat nog rest van links verder laten verschrompelen?