Wat is ons leven anders dan een glijbaan, een ‘ritsaf’ vol emoties, en aan het eind donderen we er onvermijdelijk af … Liefst wel na een zorgeloze oude dag waarin we nog wat mensen rondom ons gehad hebben, die ons wisten te waarderen.
Op zaterdagmiddag 16 september kwam hier het bericht toe dat Luc Vankrunkelsven (°1957) in Brazilië overleden is. Hij was er nog naar toe getrokken, “om afscheid te nemen, ook al had hij de spierziekte ALS. Luc heeft samen met Heidi Lemmens (die met zijn broer getrouwd is)” – zo ging het bericht verder – “een belangrijke rol gespeeld bij het ontstaan van de wereldwinkel van Diest.”
Bij de lezers van Uitpers en De Groene Belg is Luc vooral bekend van zijn vele doorleefde kronieken die hij schreef tijdens zijn reizen de voorbije jaren doorheen Brazilië en waarin hij het vooral opnam voor de savanne in Brazilië, de regio van de Cerrado. Nu las ik deze week nog dat de Cerrado nog steeds verder vernield wordt voor de uitbreidende Braziliaanse export-landbouw. Het zal Luc droevig gestemd hebben. In eigen land zette Luc onder andere Wervel (°1990) op het spoor: de Werkgroep voor Rechtvaardige en Verantwoorde Landbouw. Wervel ontwikkelde zich tot een beweging voor een gezonde landbouw, gezond voor boer, eter en planeet. (zie https://wervel.be/ )
Het was in de kantoren van Wervel in Brussel dat ik Luc enkele malen kon ontmoeten en opbellen. Onze samenwerking in het kader van De Groene Belg waar Luc jarenlang een trouwe abonnee op was, was in die zin uniek omdat hij de pater-norbertijn die zich ook inzette voor de slachtoffers van seksueel misbruik binnen de kerk, toch door de deur kon met mij, de consequente ketter die al de godsbedriegerijen liefst radicaal zou verbieden. Godsbedriegerijen want je kan niet spreken van godsdiensten: iets dat niet bestaat – god – kan je niet dienen. Het zijn altijd – correctie: bijna altijd – de zogenaamde ‘geestelijken’ die zich laten dienen en de rest van de bevolking – zie o.a. Iran en Afghanistan – soms echt verschrikkelijk onderdrukken.
Maar er zijn toch ook zo van die uitzonderlijke, zichzelf opofferende religieuzen zoals de mensen van de christelijke Bevrijdingskerk waarvoor je als verstokte atheïst alleen maar bewondering kan opbrengen. Ik denk nu met warme gevoelens terug aan de bespreking die ik kon schrijven van het boek ‘De spiritualiteit van water’ van de Braziliaan Marcelo Barros, dat in Averbode werd uitgegeven en dat Luc me leerde kennen.
In de aarde woelen
Ook als ik nog eens met mijn handen in de aarde zit te woelen om groenten te planten, zal ik aan Luc denken omdat hij me daar ooit een fijne opmerking over maakte toen ik daar iets over geschreven had. Luc merkte op dat ik tenminste nog wist wat het echt lijfelijk contact met de aarde – met kleine a – betekent. Op zo van die plant-momenten leeft Luc dan nog eventjes verder. Maar op veel andere momenten zal hij gemist worden voor zijn kennis, zijn inzet, zijn openheid …
Met zijn heengaan wordt weer eens de redenering van de oude Griek Epicurus tegengesproken dat je de dood niet moet vrezen want zolang je leeft is de dood er niet en als de dood er is, ben je er zelf niet meer. Maar als je lang genoeg leeft, zoals mijn nu bijna 91 jarige moeder, dan zie je zoveel mensen rondom je wegvallen, dat je de dood op den duur als enige blijvende metgezel zou gaan beschouwen. Nu ja, met wat de wereld nog aan klimaat- en andere ecologische problemen te wachten staat – de krant L’Avenir meldt vandaag dat er weer een planetaire grens overschreven werd: die van het drinkbaar water – L’humanité dépasse une limite planétaire de plus en perturbant le cycle de l’eau douce – L’Avenir (lavenir.net) – zou de onvermijdelijke eigen dood nog een geruststelling kunnen worden …
Jan-Pieter Everaerts
Voor een lijst van Lucs publicaties en een kort levensoverzicht: zie https://nl.wikipedia.org/wiki/Luc_Vankrunkelsven
Op de webstek van Uitpers is deze recensie te vinden van Lucs laatste boek ‘Vernietiging en herstel’: https://www.uitpers.be/vernietiging-en-herstel/
