INTERNATIONALE POLITIEK

Besmette Añez gevaarlijk voor Boliviaanse democratie

Het gebeurt niet zo gauw dat een land als Bolivia het wereldnieuws haalt. Daar zit corona weer voor iets tussen. Interim-president Jeanine Añez verspreidde op 10 juli via twitter het nieuws dat ze positief testte op het coronavirus. Verschillende ministers uit haar interim-regering, onder wie de minister van volksgezondheid, bleken vorige week ook al besmet. De pandemie spaart niemand en verovert moeiteloos, ondanks de grote hoogte, ook dat -overwegend – Andesland. Cochabamba (2500 meter), met haar bijna één miljoen inwoners de derde grootste stad van het land, is zwaar getroffen door het virus.
Dat weten we ondertussen, maar welke vuile politiek de besmette dame en haar voorlopige regering sinds 12 november 2019, de dag van haar illegale beëdiging als interim-presidente van Bolivia voert, blijft zedig achter de schermen. Het is daarom goed enkele feiten onder de aandacht te brengen.
Betwiste verkiezingsuitslag
Het begon allemaal in de nacht van 20 op 21oktober 2019. Toen werden de uitslagen van de verkiezingen geteld. Het zag er naar uit dat Evo Morales en zijn MAS-partij (Movimiento Al Socialismo) die al vanaf 2006 aan de macht waren en in die periode gebroken hadden met de neoliberale politiek van hun voorgangers opnieuw gingen winnen. In de eerste stemronde van 20 oktober behaalde Morales niet alleen 47 procent van de stemmen maar ook nipt meer dan 10 procent op zijn grootste rivaal, Carlos Mesa van Comunidad Ciudadana (CC). Dat was dus volgens de Boliviaanse kieswetgeving voldoende voor de uittredende president om al na de eerste ronde opnieuw in het ambt bevestigd te worden, maar zo is het uiteindelijk niet gegaan. In die bewuste nacht kwam er een kink in de kabel. De overdracht van de verkiezingsresultaten werd ineens 24 uur gestopt. Toen de communicatie werd hervat, bedroeg het aantal stemmen voor Morales 47, 07 procent tegen 36, 51 procent voor zijn tegenstander Carlos Mesa. Dat was precies het resultaat – tien procent verschil – dat Morales nodig had om een regelrechte overwinning in de eerste ronde te behalen, maar dan wel een met de hakken over de sloot. Bij het bekend maken van die onverwachte wending na de periode van radiostilte zat het spel op de wagen. ‘Fraude’ riep de oppositie en ze werden al snel bijgetreden door de OAS (Organisatie van Amerikaanse Staten) en door een verwoed twitterende Trump. Dat leidde tot een bloedig straatprotest, dat eindigde in een regelrechte coup. (1)
Om erger te voorkomen zagen Morales, zijn vicepresident Álvaro García Linera en enkele andere vooraanstaande MAS-leden zich genoodzaakt om enkele dagen na de verkiezingen het land te verlaten. Ze vonden onderkomen in een bevriend buitenland, respectievelijk Mexico, Cuba en uiteindelijk Argentinië. De toen compleet onbekende, rechtse Jeanine Añez sprong in dat ontstane machtsvacuüm en zij werd op 12 november 2019 door enkele intimi op een drafje en met de bijbel in de hand tot interim-presidente aangesteld.
Restauratiebeweging
Als zogenaamde overgangspresidente begon zij aan een zeer forse restauratiebeweging met als bedoeling de sociale verworvenheden en de renationalisatiepolitiek van 16 jaar Morales-bewind teniet te doen. In eerste instantie prikte het Tribunal Supremo Electoral (TSE) een nieuwe datum om de zogenaamd ongeldige verkiezingen over te doen. Dat werd dan 3 mei 2020, maar ondertussen was het coronavirus aan zijn afbraakwerken begonnen en werden de geplande verkiezingen voor onbepaalde tijd uitgesteld. Dat kwam goed uit voor de regering-Añez die helemaal niet gerust was in de afloop ervan. Het is pas na veel straatprotesten van de grote MAS-aanhang en onder druk van de plurinationale Boliviaanse assemblee, die gedomineerd wordt door de MAS-politici, dat het Tribunal Supremo Electoral een nieuwe datum aankondigde: 6 september 2020 of bijna een jaar na de gecoupte verkiezingen.
In die periode heeft de rechtse interim-regering van Añez er alles aan gedaan om de dominantie van de MAS te breken. Dat begon al heel snel. Nadat Evo Morales en enkele andere MAS-leden het land hadden verlaten, werden andere vooraanstaande MASistas en hun verwanten die in het land gebleven waren tot in hun huizen lastig gevallen door gewapende bendes. Negen onder hen vonden een veilig onderkomen in de Mexicaanse ambassade. Na twee maanden kregen twee van hen (Cesar Navarro, minister van mijnwezen, en Pedro Damián Dorado, viceminister van rurale ontwikkeling), een visum om het land te verlaten, maar zeven onder hen – Hugo Moldiz (ex-minister van binnenlandse zaken), Juan Ramón Quintana (minister van de president), Javier Zavaleta (landsverdediging), Héctor Arce Zaconeta (justitie), Wilma Alanoca Mamani (cultuur), Víctor Hugo Vásquez (gouverneur van het departement Oruro) en Nicolás Laguna (directeur van het technologieagentschap) – verblijven nu al acht maanden noodgedwongen op de Mexicaanse ambassade. Zij ontvingen tot nu toe geen uitreisvisum. Deze bescherming leidde tot een fikse diplomatieke rel met Mexico waar onrechtstreeks ook Spanje bij betrokken werd. Añez verklaarde zowel Maria Teresa Mercado, Mexicaanse ambassadrice in Bolivia, als Cristina Borreguero, Spaanse chargée d’affaires, tot persona non grata en beval hen om binnen de 72 uur het land te verlaten.
Heksenjacht
Vanaf januari 2020 begon de voorlopige regering dan aan een ware heksenjacht op vooraanstaande MAS-leden. De Franse journalist Maurice Lemoine schrijft hierover: ‘Op 8 januari 2020 al werd bekend gemaakt dat er een dossier wegens corruptie zou geopend worden tegen 592 personen die gelieerd werden aan de regering van Evo Morales. De namen op de lijst van ‘verdachten’ werden niet publiek gemaakt, maar er werd wel gepreciseerd dat het om personen ging die functies vervuld hadden als staatshoofd, minister, viceminister, hoge ambtenaren in overheidsbedrijven en vertegenwoordigers van politieke partijen tijdens de periode van 2006 tot november 2019.’ (2)
Ondanks al die pogingen om het kader van de regeringen-Evo Morales een strafdossier aan te smeren blijkt dat, hoe dichter de verkiezingsdatum nadert, de kansen van de MAS om opnieuw aan de macht te komen almaar toeneemt. Op dit ogenblik ziet het ernaar uit dat Luis Arce, de MAS-kandidaat in de plaats van Evo Morales, al bij de eerste ronde de verkiezingen zou kunnen winnen. Nu het coronavirus geen bondgenoot meer is, haalt de regering-Añez echter het zwaar geschut boven om dat scenario te vermijden. Luis Arce wordt er nu van beschuldigd dat hij als minister van economie en van publieke financiën de staat schade zou toegebracht hebben en dat hij daarvoor uitgesloten moet worden van regeringsdeelname.
Wordt Bolivia een nieuw Brazilië? Añez en Bolsonaro hebben alvast een aantal zaken gemeenschappelijk: het coronavirus, het zwaaien met de bijbel en het criminaliseren van hun politieke tegenstanders. Lula en Rousseff hebben het al eerder ondervonden in Brazilië en nu zijn Morales en Arce aan de beurt in Bolivia.
(1)Intussen is uit grondig onderzoek van het OAS- eindrapport, uitgevoerd door twee onderzoekers van het gerenommeerde Massachusetts Institute of Technology (MIT), John Curiel en Jack R. Williams gebleken dat er eigenlijk niets fout gegaan is tijdens het tellen van die verkiezingsuitslag. Zij stellen in The Washington Post van 27 februari 2020 zonder meer: ‘Bolivia dismissed its October elections as fraudulent. Our research found no reason to suspect fraud’.
Die interpretatie werd betwist door de OAS, maar journalist Lode Van Oosten van dewereldmorgen verwijst in zijn artikel ‘New York Times over Bolivia is geen ‘kritische berichtgeving’ dat Francisco Rodríguez, professor economie aan de faculteit Latin American Studies van Tulane University (in New Orleans, Louisiana), Dorothy Kronick, expert Latin American Politics aan de University of Pennsylvania in opdracht van The New York Times eveneens het rapport van de OAS hebben onderzocht, samen met doctoraatsstudent Nicolás Idrobo. Zij publiceerden hun bevindingen begin juni. Hun besluit sluit volledig aan bij het vorige onderzoek van MIT: “Wij hebben de statistische bewijzen van de OAS onder de loep genomen en stelden problemen met hun methodiek vast. Zodra we die problemen corrigeerden vielen de resultaten van de OAS weg. Er bleef geen enkel statistisch bewijs van fraude over.”
(2) Maurice Lemoine, Otages des putschistes boliviens, Alainet.org van 9 juli 2020

Laatste bijdrages

Argentinië. In gesprek met Atilio Boron

FM: Verkozenen van uiterst rechts zijn al lang geen uitzondering meer. Toch blijft het voor veel buitenstaanders moeilijk te begrijpen dat iemand als Javier Milei kon verkozen worden als…

Barnier op de schopstoel. Macron ook.

Veel ministers van de Franse regering Barnier zullen een zeer korte carrière hebben gekend nu Marine Le Pen meedeelde dat ze een motie van wantrouwen indient, zoals links dat…

Wapenproducenten vergroten hun omzet door oorlog en regionale spanningen

In 2023 stegen de inkomsten van de wereldwijde top 100 wapenbedrijven naar 623 miljard dollar in reële cijfers. Volgens het Zweeds Vredesonderzoeksinstituut SIPRI, dat een jaarlijks rapport maakt over…

Van Moddergat tot Wondermond

You May Also Like

×