INTERNATIONALE POLITIEK

Berlusconi op de schopstoel: Italiaanse bourgeoisie zoekt alternatief

De Italiaanse premier Silvio Berlusconi is een cruciale bondgenoot kwijt: Gianfranco Fini. De twee werkten bijna 16 jaar lang nauw samen om Italië naar rechts te duwen en het met een rechts beleid te besturen. Maar Fini, de man die ooit de neofascistische MSI leidde en omdoopte tot de postfascistische Nationale Alliantie (AN), oordeelt dat het bewind van Berlusconi ontspoort en in veel opzichten – immigratie onder meer – veel te rechts is. Achter die breuk zit echter ook de zoektocht van de leidende kapitalistische kringen om een vervanger te zoeken voor Berlusconi.

Het zijn niet de “fratsen” van Berlusconi die de emmer bij de bourgeoisie doet overlopen. Wel de vrees dat hij de verhoudingen al te polariseert en met sociaal vuur speelt. De Italiaanse arbeiders zijn totnogtoe voor hun doen mak gebleven, murw geslagen door tegenslagen en ontmoedigd door het gebrek aan een geloofwaardig links alternatief. Maar een verdergaande sociale afbraakpolitiek kan tot riskante mobilisaties leiden. Die bourgeoisie is nooit erg enthousiast geweest over Berlusconi die ze als een parvenu beschouwt, en ze was niet ontevreden over centrumlinks dat de “flexibiliteit” verder doorduwde tot vreugde van het patronaat.

Derde pool

Invloedrijke patronale kringen zijn ook weinig opgezet met het gewicht van Umberto Bossi en diens Lega Nord in de regering. Het patronaat van de KMO’s in het noorden is daar wel mee opgezet, het vormt de ruggengraat van de Lega, maar de patronale top zoekt al een tijdje een alternatief. De grote architect daarvan is Luca Cordero de Montezemolo, baas van Fiat en jarenlang voorzitter van de patronale organisatie Confindustria. Sinds eind vorig jaar leidt hij een stichting die het “politieke centrum” weer tot leven wil brengen. Een derde “pool” tussen een rechts blok en centrumlinks.

Rechts, dat was totnogtoe de PDL, Popolo della Libertà (Volk van de vrijheid), die er twee jaar geleden kwam na de fusie tussen Berlusconi’s Forza Italia en de AN van Fini. Samen met de Lega Nord waarmee Berlusconi zeer goed opschiet. Een andere groep, de kleine christendemocratische UDC van Casini, was eruit gestapt. Voor Montezemolo is die UDC (electoraal gewicht rond 6%) een van de bouwelementen voor een nieuw centrum. Hij kan ook rekenen op de groep rond Francesco Rutelli, ooit de kandidaat-premier van links. Maar dat en enkele kleinere groepen maakt nog geen derde pool. Met Fini erbij zou dat al veel meer het geval zijn, dat zou die pool veel geloofwaardiger maken.

Berlusconi zette zijn eerste openbare politieke stap eind 1994 door te verklaren dat moest hij in Rome wonen, hij voor Fini als burgemeester zou stemmen. Enkele weken later had Berlusconi zijn eigen partij, Forza Italia, en vormde hij blok met Fini’s nieuwe AN om kort daarop de verkiezingen te winnen en samen te regeren. Fini stuurde zijn partij een gematigde koers uit, tot ergernis van talrijke fascisten die er in bosjes uit stapten en werd een graag geziene gast op de feesten van l’Unità, de krant van de ex-communisten. Fini werd een van de populairste politici van het land en was zo een grote troef voor Berlusconi.

Wrijvingspunten

Het zag er zelfs naar uit dat Fini ooit de politieke erfgenaam van “il cavaliere” Berglusconi) zou worden. Maar deze luisterde steeds meer naar die andere bondgenoot, Bossi van de steeds racistischer Lega Nord. Fini leunde op ethische kwesties bij centrumlinks aan, inzake migratie nam hij zeer duidelijk afstand van minister van Binnenlandse Zaken Maroni (Lega), bij voorbeeld met een pleidooi voor stemrecht voor vreemdelingen. De jongste maanden kwam daar de grote onvrede bij over de onophoudelijke hetze van Berlusconi tegen de magistraten, alweer in de vorm van nieuwe wetten.

Fini heeft dan maar de stap gezet naar een autonome politieke beweging, de meeste van zijn vroegere luitenanten van AN bij Berlusconi achterlatend. De volgende stap zou best een flirt met het centrum kunnen zijn, meewerken aan het project van Montezemolo. Die kan blijkbaar ook meer en meer op de steun van de kerkelijke overheid rekenen. Kerkelijke bladen hebben sinds vorig jaar steeds feller kritiek gespuid op het privéleven van il cavaliere en op het xenofobe beleid tegen alle soorten vreemdelingen. De kerk ziet in dit project de mogelijkheid haar politiek gewicht te herstellen.

En links?

Links blijft het huilen met de pet op. Luigi Bersani, de leider van de “Democratische Partij”, roept ineens weer op tot een nieuwe “Ulivo”, olijfboomcoalitie, zoals die op het einde van vorige eeuw het licht zag. Die ‘Ulivo’ is een mythe, het was een boom die weinig vruchten opleverde. Bovendien zitten de belangrijkste deelnemers eraan nu samen in de PD. Ulivo met wie? Met de groepen van Montezemolo en Fini? Om welk beleid te voeren?

Links van de PD is er nog weinig leven. Wat overschiet van uiterst-links, likt nog steeds zijn wonden opgelopen bij de zeer zware nederlaag van twee jaar geleden. Sommigen stellen hun hoop op Nico Vendola, de ‘gouverneur’ van Apulië (Bari), die uit Rifondazione Comunista komt en kandidaat wil zijn bij voorverkiezingen voor het leiderschap van centrumlinks.

Al die politieke manoeuvres spelen zich af tegen een achtergrond van sociale kalmte. De zwakke sociale mobilisatie maakt het voor de resten van uiterst-links zeer moeilijk om overeind te krabbelen. Vandaar dat ontgoochelde militanten die toch nog iets willen ondernemen, voorlopig hun steun geven aan het Italia dei valori (Idv) van gewezen magistraat Antonio Di Pietro. Omdat hij tenminste hardnekkig het systeem Berlusconi aanvalt, vaak tot ergernis van de PD. De zwakte van die oppositie blijft nog altijd Berlusconi’s sterkste troef.

(Uitpers nr. 123, 12de jg., september 2010)

Relevant

Wil Rusland echt een tweede front openen?

Volgens Michel Hofman, de stafchef van het Belgisch leger, moet Europa zich dringend voorbereiden op een mogelijke oorlog met Rusland. Wie vrede wil, bereidt zich best voor op een…

Washington heeft belang bij opblazen Russische dreiging

Eind vorige week waarschuwde president Biden voor een Russische invasie die “elk ogenblik” kan plaatsvinden. “Amerikaanse burgers zouden nu moeten vertrekken” zo klonk het vanuit het Witte Huis, waarna…

Over de misdaden van het Westen in Afghanistan en de ellende die achterblijft…

De vlucht van de NAVO-troepen uit Afghanistan en de ellende die ze achterlaten zijn slechts het (voorlopige?) laatste hoofdstuk in een verwoestend verhaal dat op 11 september 2001 begon.…

Laatste bijdrages

Fascisme of anarcho-kapitalisme?

Is de aankomst van President Trump en zijn bondgenoten in de VS het begin van een nieuw fascistisch tijdperk? Er is al heel wat inkt over gevloeid want de…

VS. Vakbonden in oog van de storm

De Amerikaanse vakbonden boekten de laatste tijd aardige successen: gewonnen stakingen en goede cao’s. Sinds 2021 verdubbelde het aantal stemmingen over lidmaatschap van een vakbond. De vakbonden zijn ook…

Mennonieten koloniseren

Koloniseren behoort beslist niet uitsluitend tot het verleden. Wat vandaag gebeurt is wellicht op kleinere schaal dan vroeger, maar het blijft koloniseren. Een voorbeeld dat tot de verbeelding spreekt:…

Joden en moslims aan zet

You May Also Like

×