Jean-Charles Verwaest, Bang voor de brug, Verder kijken dan de Wapper lang is, Lannoo, Tielt, 2010, 189 blz. ISBN 9789020989267
Een aantal Vlaamse journalisten volgt het Oosterweeldossier met argusogen. Al jaren. Sommigen doen dat beter dan anderen. De Gazet van Antwerpen en dan vooral met name Lex Molenaar hebben het ingewikkelde dossier zeer goed in de vingers. Ook Jeroen Verelst van de Morgen is een volger van het eerste uur en schreef net voor het Antwerps referendum van 18 oktober 2009 Hoe de Lange Wapper aan het wankelen ging. Een brug te ver? (zie Uitpers nr. 114, november 2009) Nu is het de beurt aan Jean-Charles Verwaest om uit te pakken met een boek over de mobiliteitsplannen in het Antwerpse.
Deze journalist werkte meer dan vijftien jaar als redacteur bij Corelio en is vast verbonden aan de Antwerpse redactie van Het Nieuwsblad. Deze krant en deze journalist doen er geen doekjes om: zij zijn voor een aangepast Lange Wappertracé. Dat is ook de teneur van Bang voor de brug, dat als ondertitel ‘verder kijken dan de Wapper lang is’ draagt. Daarmee pretendeert de auteur de context te willen blootleggen voor al die mensen die volgens hem niet verder kijken dan hun neus lang is.
Jean-Charles Verwaest bewijst met dit boek dat hij de materie beheerst – zie dan voornamelijk de hoofdstukken 5 en 11 over Bouwgrond THV Noriant en over het werk van de Beheersmaatschappij Antwerpen Mobiel (BAM) – maar hij bewijst ook dat hij die kennis handig kan aanwenden om Antwerpen en de rest van Vlaanderen een light versie van het Lange Wappertracé aan te praten. In die zin is dit boek een stukje ‘geëngageerde’ journalistiek van een auteur, die bijna 200 pagina’s krijgt om zijn stelling te bewijzen. Om verder te kunnen kijken dan de Wapper lang is, blijft zijn Nieuwsblad-pennetje in de achterzak zitten, maar toch laat hij zich gemakkelijk betrappen op platitudes in de aard van ‘vooruitgang houd je niet tegen’ (p.14).
Bakfietshippies
Jean-Charles Verwaest is niet alleen duidelijk in het benadrukken van zijn voorkeur. Doorheen heel zijn verhaal laat hij ook zijn ongenoegen blijken over de houding van ‘de Antwerpenaar’ en de actiegroepen Ademloos en stRaten-generaal en dan met name vooral Manu Claeys en Wim Van Hees.
Volgens Verwaest weet de eigenzinnige Antwerpenaar het altijd beter. “Of het nu de bouw is van een nieuw voetbalstadion, een nieuw justitiepaleis, een nieuw Kievitplein, de heraanleg van het Stadspark of de ontsluiting van de ring, de Antwerpenaar wil er zijn zeg over hebben.” (p. 67). En op p. 91 schrijft hij: “Je kunt in Antwerpen als bestuurder geen steen verleggen of er staat wel iemand op die niet akkoord gaat”.
De twee actiegroepen krijgen de meeste vegen uit de pan want zij vallen, dixit Verwaest, de Oosterweelplannen aan met anti-argumenten. De auteur aarzelt niet om ook op de man te spelen. Vooral Manu Claeys – in mindere mate Peter Verhaeghe – van stRaten-generaal wordt geviseerd. Wie is die man volgens Verwaest? “Claeys noemt zichzelf publicist of essayist, maar in feite is hij fulltime ‘bezorgd burger’. Geen betere manier om in de media te geraken dan een actiegroep op te richten en Manu Claeys is daar een specialist in.” (p. 75) Verder wordt Claeys ook ‘doctrinair’ genoemd en zou hij zich, evenals de andere leden van de actiegroep, bezondigd hebben aan ‘platte retoriek’ door tijdens schooldebatten niet-onderbouwde stellingen aan een jong publiek voor te schotelen. Manu Claeys en Peter Verhaeghe krijgen van Verwaest bovenmenselijke krachten toegemeten, want volgens hem zouden zij het geweest zijn die een Forum Mobiliteit Regio Antwerpen 2020 hebben opgericht. En hij voegt er aan toe: “Ze willen dat in 2020 ‘hun’ oplossing voor het sluiten van de ring rond Antwerpen er ligt.” Ook de ‘gepensioneerde miljonair met tijd op overschot’ Wim Van Hees van Ademloos, en met hem zijn ‘bakfietshippies’, krijgen er van langs. Van Hees zou namelijk ook niet vies zijn van populisme.
Participatief of representatief
Wat beoogt Verwaest met deze karikaturale typering, die amper het niveau van cafépraat haalt? Ik heb de indruk dat hij daarmee elementen blootlegt van de ideologische bril waarmee hij kijkt naar de sociale en politieke context waarin heel het Oosterweeldossier gedompeld is. Zijn visie om megaprojecten van het type Lange Wapper aan te pakken is duidelijk. In zijn besluit verzet hij zich tegen een evolutie van een representatieve naar een participatieve democratie, waarin het middenveld meer inspraak krijgt. Nee, zegt Verwaest, want een bedrijf dat door ‘participatieve democratie’ wordt bestuurd, heeft geen slagkracht, is te traag en gaat failliet. Voor hem is inspraak OK, maar het mag niet leiden tot verlamming. “Willen we democratie of demagogie? Het zogenoemde middenveld wordt vaak bevolkt door extremisten, de hardste roepers.” (p. 152).
Hoe moet het dan wel? Volgens hem moet de representatieve democratie haar rol blijven spelen. In zijn taal uitgedrukt: “Het zijn de politici (en niet de tooghangers) die, op advies van deskundigen, uiteindelijk moeten beslissen wat de meest realistische en financieel haalbare oplossing is.” (p. 17) Hoor ik hier niet de echo van havenschepen Van Peel, die al die actiegroepen even snel de mantel uitveegt? Verwaest bevindt zich in goed gezelschap. Megaprojecten? Politici en technocraten zullen de klus wel klaren, met of zonder maatschappelijk draagvlak van die eigenzinnige Antwerpenaren. Verwaest en Van Peel hebben er nog steeds niets van begrepen. Zij kunnen blijkbaar niet verder kijken dan de Wapper lang is. Dit is jammer én zeer gevaarlijk.
(Uitpers nr. 119, 11de jg., april 2010)
U kunt dit boek via de link hieronder rechtstreeks bestellen bij:
en wie via Uitpers bestelt, helpt Uitpers!
De link:
http://www.groenewaterman.be/anne/index.dll?webpage=index.htm&inpartcode=950711&refsource=uitpers
