2020
NU
Spannende tijden voor het middenveld
‘Middenveld tussen aanval en verdediging’ is een zeer inspirerende publicatie en zeker niet alleen voor onderzoekers, maar ook voor een breed publiek. Bovendien komt deze publicatie op een uitgelezen moment: ik hoop dat de beleidsmensen in de nieuwe federale regering
‘Klimaatactivisten moeten dringend gele hesjes aan’
Kritische stem Zo eindigt de Belgische sociaal geograaf Erik Swyngedouw zijn inspirerend essay dat hij schreef voor de Paul Verbraekenlezing 2020 die wegens corona niet in het voorjaar maar nu pas in een online formule werd gebracht met als moderator
Traditie maar nog veel meer tragedie
De werken van Chris De Stoop hebben altijd gebalanceerd tussen journalistiek en literatuur en horen eerder thuis in een transitzone die nogal eens literaire non-fictie wordt genoemd zoals iemand als de Poolse auteur Ryszard Kapuscinski dit genre beoefende. Na het
Municipalisme à la française
De Franse gemeenteraadsverkiezingen zijn achter de rug en die verliepen niet rimpelloos. Zeker dan de eerste ronde van 15 maart 2020 niet die in volle coronatijd werd gehouden en gekenmerkt werd door een zeer lage opkomst.De lijsten van La République
Municipalisme, een ruwe politieke diamant
Het municipalisme is een ruwe, herontdekte diamant van de politieke theorie. Roger Jacobs bestudeert hem aan verschillende kanten. Hij probeert de municipalistische verschijningsvormen die hij om zich heen ziet groeien onder te brengen in een soort van typologie die hij
Vernieuwd naslagwerk over uitstervingsklok
‘Als je terugkomt van deze reis naar onze schrikwekkende toekomst’, schrijft Naomi Klein nadat ze ‘Zes graden’ las, ‘zal je vastbesloten zijn de loop van de geschiedenis te veranderen.’ Ik hoop dat ze gelijk krijgt, want Mark Lynas schreef een uitdagend
Tussen België en Brazilië
Luc Vankrunkelsven is een buitenbeentje en een tussenfiguur en dat in velerlei opzichten. Ook als norbertijn. Hij behoort tot die priesterorde, maar wilde bewust niet tot priester gewijd worden, zoals ook een van zijn grote voorbeelden, de Braziliaanse bevrijdingstheoloog en
Corona, lithium en uitgestelde verkiezingen (bis)
Op 20 oktober 2019 werd de democratisch gekozen Evo Morales ten val gebracht na verkiezingen met een coupstaartje. We zijn nu bijna een jaar verder en Bolivia wordt geteisterd door twee virussen, een van sanitaire en een van politieke aard.
Boeiend leven met en zonder Amada-PVDA
De dokter is uw kameraad niet Louis Van Dievel roman Vrijdag, Antwerpen 2020 267 blz De ‘achtenzestigers’ van toen zijn nu, indien nog in leven, mensen op een zekere leeftijd: achter in de zestig, zeventig of meer. Voor Vlaanderen was
Bouterse laat berooid Suriname achter
Op 25 mei viel volgens de democratische spelregels het verdict voor Bouterse en zijn NDP-partij: ze werden weggestemd. De winnaars van de verkiezingen waren de VHP, Abop, NPS en PL. Zij vormen de regeringscoalitie voor het kabinet onder leiding van
Besmette Añez gevaarlijk voor Boliviaanse democratie
Het gebeurt niet zo gauw dat een land als Bolivia het wereldnieuws haalt. Daar zit corona weer voor iets tussen. Interim-president Jeanine Añez verspreidde op 10 juli via twitter het nieuws dat ze positief testte op het coronavirus. Verschillende ministers
Wijze voetnoot in Coronatijden
Geert Mak werpt zich in deze epiloog andermaal op als een journalistieke meter van de hartslag van de maatschappelijke tijd waarvan hij bruuske stoornissen registreert en beschrijft zonder de gevolgen ervan in beeld te krijgen, want zijn intellectuele voelsprieten zijn
Invitation à la danse tot engagement
Titel: Laten we beginnen Auteur:: Dominique Willaert Uitgever: EPO, Berchem Uitgave datum: 2020 Pagina’s: 284 blz. Neen, het zijn geen 25 BV’s die op de cover van ‘Laten we beginnen’ bij elkaar gebracht zijn, maar 25 frisse gezichten van jonge
Franse aanzet tot ‘La belle démocratie’?
De Franse gemeenteraadsverkiezingen zijn achter de rug en die verliepen niet zonder moeilijkheden. De eerste ronde die ondanks het coronavirus plaatsvond op 15 maart 2020 en die heel wat besmettingen opleverde, werd gekenmerkt door een historisch lage opkomst, want slechts
Achter de schermen van de Surinaamse verkiezingen
Op 25 mei ging de Surinaamse kiezer naar de verkiezingen om zijn/haar stem uit te brengen. Pas op 16 juni slaagde het Hoofdstembureau erin om de officiële uitslag mee te delen. Drie weken heeft het nodig gehad om de stemkeuze
Gedachtenexperiment, maar geen roman
Beschavingen Laurent Binet Meulenhoff/Amsterdam 362 blz. ‘Er woonden in 1492 driehonderd miljoen mensen op de wereld. Meer dan de helft ervan woonde in Azië, bijna een kwart op het Amerikaanse continent en een vijfde slechts in Europa.’ Dat schrijft de
Nieuwe uppercuts van Rebecca Solnit
Wiens verhaal is dit? Rebecca Solnit Podium, Amsterdam 238 blz. De Amerikaanse auteur, historica, activiste en feministe Rebecca Solnit (°1961) heeft intussen meer dan twintig boeken geschreven. Het zijn evenveel gefundeerde, goedgerichte maar ook gestileerde uppercuts naar de kin van
Nieuwe datum voor Boliviaanse verkiezingen
De voorzitter van het Opperste Kiestribunaal Salvador Romero heeft meegedeeld dat de algemene verkiezingen zullen plaatsvinden op zondag 6 september 2020. Het is belangrijk nieuws voor dat Andesland. De laatste verkiezingen van 20 oktober 2019 waren immers zeer tumultueus verlopen.
Belgische vluchtelingen in de Pyreneeën
Passage Pyreneeën, Een vergeten verhaal van Belgische vluchtelingen tijdens de Tweede Wereldoorlog Sarah De Vlam Vrijdag, Antwerpen 2020 301 blz. ‘Passage Pyreneeën’ vertelt het vergeten verhaal van Belgische vluchtelingen tijdens de Tweede Wereldoorlog. Voor de Belgische auteur Sarah De Vlam,
Einde verhaal voor Bouterse?
Een bewogen geschiedenis Suriname may be ‘off the screen’ of the world’s attention, but the variety of troubles that it has endured in these years suggests parallels with the former Soviet Union, Bosnia, South Africa, Nigeria, Liberia, Lebanon, Burma, Sri
Groetjes uit (dat andere) Vlaanderen
Groetjes uit (dat andere) Vlaanderen Mohamed Ouaamari Prometheus, Amsterdam 2020 230 blz. Een goede cover is de visuele samenvatting van een boek. ‘Groetjes uit Vlaanderen’ van Mohamed Ouaamari is een geslaagd voorbeeld van wat sociologen en antropologen ‘hybridisering’ of vermenging
Corona doodt eerst informele sector
Ongeveer een op vier wereldbewoners werkt in de zogenaamde informele sector. Dat wil zeggen dat 2 miljard mensen uit wat men vroeger derdewereldlanden noemde – bijna de helft van de werkende wereldbevolking – niet tot het reguliere arbeidscircuit behoren. Het
Ecologisten gecriminaliseerd in Bure
21 juni 2017. Het is vroeg in de ochtend. Een dertigtal gemaskerde personen richt een barricade op met autobanden en steken ze in brand voor een gebouw waarop ANDRA staat. We bevinden ons tussen Bure en Saudron, twee minidorpjes in
Corona en persvrijheid
Drie mei is jaarlijks de internationale dag van de persvrijheid, maar valt er, zeker in tijden van corona, wel wat te vieren? Obstructies en intimidaties. Bedreigde journalisten, vaak aangehouden en een gemuilkorfde pers. Loonsverlagingen, inkomstenverliezen, inhouden van premies en ga
Levenswerk van journalist die wetenschapper werd
‘Terrorisme in België’ is het laatste deel van een trilogie van Paul Ponsaers die in 2020 met veel meer kennis en voortschrijdend inzicht kan terugblikken op vijftig jaar polarisering en politiek geweld in België. Door zijn leeftijd heeft Ponsaers die
Verdriet van Congolese mijnwerkers onderzocht
Al jaren was het een publiek geheim in de omgeving van het Congolese Lubumbashi: in gezinnen van mijnwerkers in de omliggende koper- en kobaltmijnen werden vaak kinderen geboren met zeer ernstige lichamelijke afwijkingen. Dat vernam de Leuvense Prof Benoit Nemery,
Coup en corona: twee virussen in Bolivia
Eerst was er een staatsgreep nodig om Evo Morales en zijn MAS-partij van een verkiezingsoverwinning te houden en nu worden de maatregelen rond Covid-19 aangewend om de MAS op 3 mei opnieuw buitenspel te zetten. Wat gebeurt er in het
Corona, Cambodja en een harde hand
Covid-19 baant zich moeiteloos een weg over de wereldbol en doet blindelings aan grondige afbraakwerken. Het virus kent geen voorkeuren en sommige politieke regimes weten handig gebruik te maken van de angst om hun machtspositie te versterken. Het bestrijden van
Een hommage aan Walter De Bock
In ‘Het archief van Walter’ parkeert Klaartje Schrijvers haar academische pen aan de zijlijn en brengt zij in een zeer toegankelijke, journalistieke stijl verslag uit van de wording van een zeer relevante studie over de neo- aristocratische elite van rechtse
Wel en wee van een Franse burgerlijst
La petite République de Saillans, une expérience de démocratie participative Maud Dugrand Enquête, la brune au rouergue 2020 150 blz. Saillans, een rustig dorpje in de Vercors, in het departement van de Drôme, werd met haar ongeveer 1300 inwoners ineens
Rien ne va plus in Suriname
Op 25 mei zijn er presidentsverkiezingen in Suriname. Spannende tijden in tijden van het coronavirus, maar ook van corruptie, het Surinaamse virus waarmee dit land al jaren besmet is. Zal Bouterse zich als president weten te handhaven en daardoor zijn
Corona en politiek geklungel in Frankrijk
Politiek in tijden van corona. Belangrijker of gevaarlijker dan ooit? We moeten niet alleen op onze hoede zijn voor een dodelijk virus, maar ook voor dat andere virus dat politieke instrumentalisering heet en dat langs de achterdeur dreigt binnen te
‘Ein guter Mensch sein’
In 2019 werd het herinneringsplakkaat op Rosa Luxemburgs huis in Zamosc door de Poolse autoriteiten verwijderd in een poging de hernieuwde, internationale belangstelling voor haar werk in de kiem te smoren. Dat is een uiting van het nieuwe hypernationalisme dat
Geen spektakel maar storm
Spektakeldemocratie Thomas Decreus EPO, Berchem 2020 79 blz. ‘Geen spektakel maar storm’. Daarvan moet de ‘ware democratie’ doortrokken zijn. Dat is de stelling waarvan Thomas Decreus in dit zeer gebalde essay vertrekt. De geëngageerde journalist schetst vanuit zijn historisch-filosofische achtergrond
De wereld volgens Darp en Westerman
De wereld volgens Darp, De nagalm van de Koude Oorlog sinds de val van de Muur Frank Westerman Querido Fosfor, Amsterdam/Antwerpen 2019 367 blz. In ‘De wereld volgens Darp’ levert Frank Westerman een visitekaartje af van dertig jaar gestileerde journalistiek
‘La belle démocratie’ naar de Franse gemeenteraden
Tijdens de gemeenteraadsverkiezingen van 2014 behaalde ‘Autrement pour Saillans…tous ensemble’ een klinkende overwinning. Even daarvoor had een burgercollectief de strijd gewonnen tegen de komst van een supermarkt. Dit rustige dorpje in de Vercors met 1200 inwoners werd ineens bekend in
Bolivia, quo vadis?
Bolivia, toch zo verdeeld door intern kolonialisme, sociale ongelijkheid, etnisch racisme en discriminatie… quo vadis? Blijft het Andesland een pluriculturele, soevereine staat die zich verder probeert los te maken uit de neoliberale wurggreep of wordt het land (en zijn grondstoffen
'In Europa 2' volgens Mak
Grote verwachtingen in Europa 1999-2019 Geert Mak Atlas/Contact, Amsterdam/Antwerpen 2019 558 blz. Het is alweer twintig jaar geleden dat ‘In Europa’, het vuistdikke boek van Geert Mak over Europa in de twintigste eeuw verscheen. Deze publicatie – en ook zijn
Linkse coalitie aan zet in Spanje
Het heeft heel wat voeten in de aarde gehad, maar eindelijk is het dan toch zover: Spanje heeft een linkse coalitieregering, maar daaraan gingen acht maanden van onzekerheid vooraf. In april van 2019 haalde de PSOE van Pedro Sánchez
2019
Musici in zwaar weer: vanitas en nazisme
Wie kan de link over muziek én maatschappij beter leggen dan de erudiete Fred Brouwers die met dit boek bewijst dat er in een gedreven melomaan ook een kritische socioloog kan schuilgaan? ‘Beethoven in de bunker’ past uitstekend in
Weg van oorlog
Een Pipi-Langkousachtig meisje fouilleert een zwaarbewapende militair die met zijn handen tegen een muur staat. Dat is de zeer sprekende cover van ‘Weg van oorlog’, een boek over militarisme en antimilitarisme van Ludo De Brabander, woordvoerder van Vrede, publicist en
Paleontologie van het heden
‘We hebben de benedenwereld lange tijd gevuld met wat ons angst inboezemt en wat we kwijt willen, maar ook met wat ons lief is en wat we willen bewaren,’ schrijft Robert Macfarlane bij het maken van zijn lange en fascinerende
Bouterse aan de galg …of Suriname?
De Belgische journalist Pieter Van Maele, jarenlang verslaggever in Suriname en mede-auteur van ‘Bouterse aan de macht’ noemde Bouterse ‘de man die onder de schaduw van zijn eigen verleden uit wil komen’. Na zijn veroordeling tot twintig jaar gevangenis –
Klimaatrechtvaardigheid volgens Naomi Klein
‘De Green New deal is geen ad-hocaanpak waarbij een waterpistool op een laaiend vuur wordt gericht, zoals we in het verleden zo vaak hebben gezien, maar een allesomvattend holistisch plan om het vuur werkelijk te blussen.’ (Naomi Klein) De New
Naar een linkse regering in Spanje
Twee koele minnaars Het was een eerder ongewoon beeld: Pedro Sánchez van de sociaaldemocratische PSOE en Pablo Iglesias van het linkse Unidas Podemos, vielen in elkaars armen in aanwezigheid van een voltallige Spaanse pers. Dat was een dag na de
Heerlijk wandelen met Solnit
Rebecca Solnit nodigt in ‘Wanderlust’ de lezer niet alleen uit voor een boeiende wandeling die tevens een zoektocht is naar de filosofische geschiedenis van het wandelen, maar al lezende kreeg ik als recensent ook het gevoel dat ik door haar
Een humanistische hemelbestormer
Het eerste deel van ‘Een stralende toekomst’ is een boeiende en eigenzinnige analyse van een erudiete auteur die gewapend met een goed formulerende pen een sterk pleidooi houdt voor een radicaal humanisme en die daardoor bij mij hoge verwachtingen opriep
Mediapart maakt haar onafhankelijkheid onomkeerbaar
Naar aanleiding van 20 jaar Uitpers dat wij op 10 oktober vanaf 19 u. vieren in ‘De Markten’ (Oude Graanmarkt 5, Brussel ) – U komt toch ook ? – vertaalde Walter Lotens een artikel van onze Franse vrienden van Mediapart
Spanje andermaal naar de stembus
Het zat er aan te komen: de Spanjaarden kunnen dit jaar al voor de derde keer naar de stembus en voor een vierde legislatieve in vier jaar tijd. Op 28 april van dit jaar werd de sociaaldemocratische PSOE met 27,6
Dekoloniseren van de geest
Ik sluit me volledig aan bij Jacqui Goegebuer, de inleider van Rwandese origine, die over ‘Kuifje wordt volwassen’ schrijft: ‘Het boek reikt ons bijkomende invalshoeken aan, aan ons en allen die aan de debattafel aanschuiven, waar deze en andere ideeën
Rebelse plekken: Van Tous au Larzac naar de ZAD
Hieronder volgt een prepublicatie uit ‘Rebelse plekken, over municipalisme en commons’, 2019, Oud-Turnhout – ’s-Hertogenbosch, Gompel&Svacina, (ISBN 9789463711487). In dit boek onderneemt Walter Lotens een zoektocht naar nieuwe initiatieven die haaks staan op het dominante neoliberale denken. ‘Commons’ en ‘municipalisme’, twee
Lichte tred, maar eerder zware pen
Met ‘Met lichte tred’ heeft de lezer een rijk instrument in handen dat hem via de filosofisch-antropologische adem van zijn auteur de wereld van de wandelaar binnen voert. Wie echter, zoals de titel doet vermoeden, dat hoopt met lichte tred
Vluchtelingen-speak van Europa
‘Excellently written, very sad and devastating. It would be important if responsible people could read it and draw conclusions.’ Dat schreef de betreurde Ryszard Kapuscinski over Polmans ‘’k Zag twee beren’. Ik wil hier dat eresaluut graag herhalen, want ook
Politieke afbraakwerken in Madrid
Op 29 juni kwamen zwaar verontwaardigde Madrileense burgers en burgerbewegingen op straat om te protesteren tegen de maatregelen die de nieuwe bewindvoerders in hun stad willen doordrukken. Volgens de organisatoren waren er 60.000 Madrilenen met strijdbare slogans als ‘Gobierne quien
Tussen Antwerpen en Havana, een Joodse geschiedenis
Wat hebben de Antwerpse Pelikaanstraat en Belgiëlei met de calle Compostela of de calle Muralla in Havana en met 47th Street in New York met elkaar te maken? Op deze en nog veel andere vragen en ‘coïncidenties’ gaat Herman Portocarero
De nieuwe Spaanse gemeenteraden. Zoetzure overwinning voor Barcelona en Comú en Ada Colau
De gemeenteraadsverkiezingen van 26 mei waren geen succes voor de zogeheten Fearless Cities of alcaldes del cambio zoals ze in Spanje worden genoemd. Hoewel het op sommige plaatsen, zoals in Madrid en Barcelona zeer nipt was, werden de meeste rebelse
Schoonheid van leven en overleven
Dat Johan de Vos een uitstekend fotograaf en criticus is, wisten we al langer, maar sinds zijn pensionering is de schrijver in hem helemaal opgestaan. ‘Charleroi’ is het boek van een fotograaf die voor mij definitief schrijver is
Is er geen 'loodgieter' in de zaal?
‘Als je douche lekt, bel je niet naar de milieuminister. Dan bel je een loodgieter. Of noem het in deze een intendant. Een klimaatintendant. Iemand die met kennis van zaken gedoodverfde opponenten uit de loopgraven haalt.’ Met die stellingname ondersteunde
Het ‘J’accuse’ van Dirk Barrez
In dit korte Zola-aanse, pamflettaire essay bouwt Barrez verder op een aantal inzichten die hij in de loop van de voorbije dertig jaar in zijn uitvoerige publicaties rond (anti-) globalisering ontwikkeld heeft en die hij nu herleidt tot elf politieke
Frisse kijk op Peter Kropotkin
Zowel in het Koerdische Rojava als bij de Zapatisten in het Mexicaanse Chiapas als in het municipalisme van de Spaans rebelse steden zijn invloeden die teruggaan op het denken van Peter Kropotkin aanwezig. ‘Kleine revoluties’ beginnen niet morgen, maar vandaag: