Armeense militanten zijn woedend over het bestandsakkoord dat in Moskou is ondertekend, maar premier Nikol Paschinjan had weinig keus. Tegen de Azerbeidzjaans-Turkse overmacht waren de Armeniërs niet opgewassen. Ze stonden bovendien politiek geïsoleerd, Moskou keek toe. Het bestand is een klein succes voor Moskou, al steekt het dat Turkije blijft meespelen in Ruslands “nabije buitenland”.
Verliezen
De Armeniërs moeten veel opgeven met dit akkoord: alle gebieden die ze op Azerbeidzjan veroverden in het begin van de jaren 1990, én ook een stukje van Nagorno-Karabach zelf. De Azerbeidzjani hadden immers de stad Susha, symbolisch voor beide zijden, ingenomen. Ze stonden op het punt hoofdstad Stepanakert zelf in te nemen, wat het einde van een Armeens Nagorno-Karabach had kunnen zijn.
De Armeniërs moesten vechten met zeer ongelijke wapens.
Militair: De Armeniërs stonden tegen een grote overmacht. Azerbeidzjan heeft de voorbije jaren meer aan zijn leger uitgegeven dan het Armeense globale budget. Het kreeg gesofisticeerde wapens en instructeurs uit Turkije en Israël en de Turkse leider Erdogan stuurde ook nog eens jihadistische huurlingen uit Syrië. Het was een zeer ongelijke strijd.
Politiek: Armenië stond geïsoleerd. De steun van de diaspora en diplomatieke bijval van Frankrijk volstaan niet om het Azerbeidzjaans-Turks geweld tegen te houden. Moskou maakte snel duidelijk dat het defensieverdrag met Armenië alleen en uitsluitend voor de republiek Armenië geldt, niet daarbuiten en dus niet voor Nagorno-Karabach.
Anderzijds kon Moskou ook niet lijdzaam toezien hoe Erdogan van de situatie gebruik maakte, erger: hoe hij die crisis zelf maakte en Moskou voor schut zette. Het is Moskou dat Bakoe en Jerevan heeft gedwongen een bestand te sluiten. Om de pil te vergulden staat Rusland militair in voor de naleving ervan, incluis controle over de verbindingswegen tussen Armenië en Nagorno-Karabach. Daar tegenover dat Armenië een corridor moet toestaan tussen Azerbeidzjan en zijn enclave Nachitsjevan – en dat ook Turkije die corridor mag gebruiken.
Bevroren?
Wat nadien? Dit wordt wellicht een “bevroren conflict” waarbij de Armeniërs zich kunnen troosten met het feit dat het gros van Nagorno-Karabach Armeens kan blijven en de verkeersverbinding blijft.
Zowel Rusland als Turkije hebben een rijke ervaring met bevroren conflicten. Turkije heeft er zopas nog een extra bevroren, namelijk Noord-Cyprus dat Turkse troepen in 1974 bezetten. Met de verkiezing van Erdogans kandidaat tot president, zet dat bezette deel een verdere stap naar feitelijke annexatie. Rusland bevriest enkele conflicten in Georgië (Zuid-Ossetië, Abchazië), Molova (Transnistrië) en Oekraïne.
Het bestandsakkoord van Moskou heeft het ook over een rol voor Turkije. Het doet denken aan de akkoorden die Rusland en Turkije eerder sloten in Syrië over de regio Idlib – waar Turkije zijn jihadisten steunt, Moskou het regeringsleger, en ook in Libië waar ze in aparte kampen zitten, maar elkaars rode lijnen respecteren. Maar Libië en Syrië liggen niet aan Ruslands grens.