Het Arkcomité heeft zijn jaarlijkse, nu al 74e prijs van het Vrije Woord toegekend aan de Wit-Russische balling Aleksandr Skorobogatov. De schrijver klaagt onafgebroken het tekort aan mededogen en democratisch bewustzijn aan bij de dictaturen van zijn geboorteland en van de Sovjet-Unie.
Hij doet dat in oorlogskronieken die, vooral na de Russische inval in Oekraine, zijn onstelpbaar verdriet over de moord op zijn zoon Vladimir (“Ladosjka”) 22 jaar geleden door een bende Satanistenjagers hebben aangescherpt. Dat mondt uit in bittere bespiegelingen over wreedheid en onbegrip, vaak in illusieloze, vrijwel mystieke verhalen. Zijn eigen rampspoed verwerkte hij in Portret van een Onbekend Meisje (2015).
Skorobogatov volgde eerst een theateropleiding in Minsk, daarna in het theologisch orthodox instituut van Parijs. Na een beursverblijf aan het Maksim Gorki Literair Instituut in Moskou, ging hij aan de slag als journalist (1989), tot zijn eerste, kafkaiaanse roman Sergeant Bertrand (1991) op grote schaal gedrukt werd in de Sovjet-Unie. Het jaar daarop week hij om de liefde uit naar Vlaanderen, waar hij gedijde en werkend lid is van de PEN-Club.
Zijn oorlogscommentaren worden met een scheef oog aangezien door de machthebbers in Moskou en Minsk. Hij staat op Poetins lijst van “te intimideren personen”, wat dat ook mag betekenen. Hij uitte zich als een onvoorwaardelijk aanhanger van de net vermoorde dissident Aleksej Navalny. Van hem leerde hij “nergens bang voor te zijn”, wel zich te verzetten tegen elke muilkorving van de waarheid door een tiranniek bewind, en zich rücksichtlos in te zetten voor de rechtsstaat en vrijheid van meningsuiting.
Aleksandr Skorobogatov (°1963) wordt in het najaar, op 5 oktober 2024, gehuldigd in het Huis van Herman Teirlinck (Beersel), de thuisbasis van het Arkcomité van het Vrije Woord.